هورمونها، پروتئین هایی هستند که از غدد مختلف در بدن ترشح میشوند و کنترل بسیاری از اعمال دستگاههای مختلف بدن را به عهده دارندمثل هورمون رشد، هورمون تیرویید و هورمونهای جنسی. اما غده کوچکی در مغز به نام “هیپوفیز” وجود دارد که اعمال سایر غدد و ترشح هورمونهای آنها را کنترل میکند. سلولهای این غده میتوانند به صورت غیر طبیعی رشد کرده و ترشح هورمونی غیرطبیعی داشته باشد و بسته به اینکه سلول غیر طبیعی مربوط به کنترل کدام غده باشد علایم مربوط به آن غده ایجاد میشود.
شایعترین فرم آن مربوط به هورمونی است که ترشح شیر را کنترل میکند. ترشح بیش از حد این هورمون نه تنها سبب ترشح شیر در خانمی میشود که نوزاد تازه متولد شده ندارد بلکه ممکن است در آقایان هم دیده شده و در هر دو جنس سبب ناباروری میشود. نوع دیگر مربوط به ترشح غیرطبیعی هورمون رشد است که در افراد بزرگسال سبب بیماری به نام “آکرومگالی” میگردد که در آن دستها و پاها و صورت فرد درشت شده و وی مبتلا به فشار خون بالا و دیابت میگردد که همه به دلیل میزان غیر طبیعی هورمون رشد مترشحه از هیپوفیز است.
در فرم دیگر فرد به شدت چاق شده و پوست نازک و صورتی رنگی پیدا میکند و در این نوع نیز دیابت ایجاد خواهد شد. و در نهایت وقتی کنترل تیرویید ازدست برود فرد دچار پرکاری تیرویید به صورت طپش قلب، کاهش وزن، اشتهای زیاد و تعریق خواهد شد.
مهم این است که با بروز هر کدام از این علایم بدون اینکه دچار نگرانی شوید، به آن بی توجهی هم نکنید و مراجعه به جراح قاعده جمجمه میتواند از پیشرفت بیشتر این علایم که گاهی بطور کامل قابل برگشت نیستند جلوگیری کند والبته در مواردی توده در هیپوفیز آنقدر برگ میشود که به عصب بینایی که در مجاور آن قرار دارد فشار وارد شده و فرد دچار اختلال بینایی میشود.
با هر علامتی که تومور هیپوفیز تشخیص داده شود و آزمایشات هورمونی و ام آر آی انجام گردد چند راه درمانی وجود دارد: جراحی تومور هیپوفیز از طریق بینی به کمک اندوسکوپ یا میکروسکوپ، جراحی باز از طریق جمجمه، اشعه درمانی و حتی در مواردی تنها دارو درمانی. تمام این درمان ها در کشور ما به شکل مناسبی برای بیماران انجام میشود و کنترل علایم اختلالات هورمونی هم با همکاری پزشکان متخصص غدد به نحوی مطلوب صورت می گیرد. با تشخیص به موقع و انجام درمان جراحی موفق بیمار میتواند دوباره بینایی خود را بدست آورد، فشار خون وی کنترل و دیابت او برطرف شود و بتواند صاحب فرزند گردد.