جراحی و درمان های تومور مغزی

درمان تومور مغزی بستگی به نوع، اندازه و موقعیت تومور و همچنین وضعیت سلامت و  ترجیح بیمار دارد.

جراحی تومور مغزی

پس از تشخیص تومور مغزی اگر تومور مغزی در جایی از مغز  واقع شده باشد که دسترسی به آن در جراحی راحت باشد جراح تومور مغزی  تلاش میکند طی عمل جراحی، هر مقدار از تومور را که میتواند بردارد.

در بعضی از موارد تومور مغزی کوچک است و به راحتی میتوان آن را از بافتهای اطراف جدا کرد در نتیجه به طور کامل برداشته میشود. اما در بعضی از موارد هم تومور را نمیتوان از بافتهای اطراف جدا کرد یا موقعیت آن طوری است که نزدیک به نواحی حساسی در مغز قرار دارد در نتیجه خطر و عوارض جراحی تومور مغزی زیاد است در چنین شرایطی جراح مغز و اعصاب هر قدر از تومور را که میتواند برمیدارد و بخشهایی را که خطر آفرین هستند دست نمیزند.

حتی برداشتن بخشی از تومور مغزی هم میتواند به کاهش علائم بیماری کمک کند.

عمل جراحی تومور مغزی خطراتی مانند عفونت و خونریزی به دنبال دارد. خطرات دیگر آن بستگی به این دارد که کدام بخش از مغز درگیر تومور شده باشد. مثلا عمل جراحی در توموری که نزدیک به عصبهایی است که به مغز میرسند، خطر از دست دادن بینایی را به دنبال دارد.

برای مشاهده مراقبت های بعد از جراحی تومور مغزی کلیک کنید

پرتو درمانی برای درمان تومور مغزی

پرتو درمانی یا رادیوتراپی (Radiation therapy) درمانی است که در آن با تاباندن اشعه های ایکس با انرژی بالا و یا پروتون به سلولهای تومور، تلاش میشود این سلولها تخریب شده و از بین بروند. پرتو درمانی از طریق دستگاهی که خارج از بدن قرار دارد صورت میگیرد. اما در موارد نادر ممکن است منبع تشعشع را در داخل بدن نزدیک به تومور مغزی قرار بدهند.

در پرتو درمانی از خارج از بدن ممکن است تنها بر ناحیه ای از مغز تمرکز شود که تومور قرار گرفته است و یا تمامی مغز تحت تشعشع قرار بگیرد. پرتو درمانی کل مغز اغلب برای درمان سرطانی استفاده میشود که از جای دیگری از بدن به مغز گسترش یافته است و چندین تومور در مغز ایجاد کرده است.

نوع جدیدتر پرتو درمانی، استفاده از پرتوهای پروتون است. استفاده از این روش در کسانی که تومور مغزی دارند مورد بررسی و پژوهش زیادی قرار گرفته است. برای تومورهایی که نزدیک به نواحی حساس مغز قرار دارند، پرتون درمانی میتواند خطر عوارض ناشی از تشعشع را کاهش دهد. اما بر اساس پژوهشها به نظر نمیرسد پروتون درمانی موثرتر از پرتو درمانی با اشعه ایکس باشد.

عوارض جانبی پرتو درمانی بستگی به نوع و دوز تشعشع دارد. عوارض جانبی شایع آن در حین پرتو درمانی و یا اندکی پس از آن عبارتند از خستگی، سردرد، ضعف حافظه و تحریک پوست سر.

رادیوسرجری یا پرتوجراحی

رادیوسرجری استریوتاکتیک یک نوع جراحی به معنای متداول نیست بلکه در آن از چندین اشعه استفاده میشود تا تشعشع با دقت بسیار بالایی بر یک ناحیه بسیار کوچک متمرکز شود تا سلولهای سرطانی را از بین ببرد. هر پرتوی اشعه مورد نظر آن چنان قوی نیست اما محلی که همه پرتوها به آن میرسند (در تومور مغزی) در مجموع دوز بسیار بالایی از تشعشع را دریافت میکند.

انواع مختلف تکنولوژی در پرتو جراحی استفاده میشود تا اشعه ها به تومور برسند و سلولهای سرطانی را نابود کنند. از جمله این تکنولوژیها چاقوی گاما یا گاما نایف (Gamma Knife) و شتاب دهنده خطی (linear accelerator) هستند.

پرتو جراحی معمولا در یک جلسه انجام میشود و در بیشتر موارد میتوانید همان روز به خانه بروید.

شیمی درمانی برای درمان تومور مغزی

در شیمی درمانی از دارو برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. شیمی درمانی را میتوان به صورت خوراکی یا تزریقی استفاده کرد.

داروی شیمی درمانی که بیشتر برای تومور مغزی رایج است تموزولامید (temozolomide ) است که به صورت خوراکی مصرف میشود. داروهای دیگر شیمی درمانی نیز وجود دارند که پزشک ممکن است بسته به نوع سرطان آنها را تجویز نماید.

عوارض جانبی شیمی درمانی بستگی به نوع و دوز داروهایی که دریافت میکنید دارد. به طور کلی معمولا شیمی درمانی باعث حالت تهوع، استفراغ و ریزش مو میشود.

آزمایش های مربوط به تومور مغزی مشخص میکند آیا شیمی درمانی موثر خواهد بود یا خیر. نوع تومور مغزی نیز در تشخیص نیاز یا عدم نیاز به شیمی درمانی اهمیت دارد.

درمانهای هدفمند برای درمان تومور مغزی

در درمانهای هدفمند، تمرکز بر برخی ناهنجاریهایی است که فقط در سلولهای سرطانی دیده میشود نه سلولهای سالم. با شناسایی این تفاوتها میتوان از ابزارهایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده کرد بدون این که آسیبی به سلولهای سالم وارد بیاید.

داروهای درمان های هدفمند برای برخی انواع تومور مغزی وجود دارند و بسیاری از آنها هم هنوز در حال بررسی و آزمایشهای بالینی هستند.

توانبخشی پس از درمان تومور مغزی

از آنجایی که تومور مغزی ممکن است در بخشهایی از مغز ایجاد شود که حرکت، تکلم، بینایی، تفکر و مهارتهای ما را کنترل میکنند، ممکن است برنامه های توانبخشی برای بازگرداندن این عملکردها و بهبودی بیشتر، لازم باشد. بسته به نیاز فرد، پزشک ممکن است بیمار را به یکی از انواع درمانهای توانبخشی زیر ارجاع دهد:

• فیزیوتراپی برای کمک به به دست آوردن مجدد مهارتهای حرکتی یا قوای عضلات
• کار درمانی برای کمک به بازگشت فرد به فعالیتهای روزمره شخصی و شغلی
• گفتار درمانی برای کمک به صحبت کردن درست در کسانی که دچار مشکل گفتاری شده اند
• مربی برای کمک به کودکان بهبود یافته دبستانی تا بتوانند بر تغییرات ایجاد شده بر حافظه و تفکر پس از تومور مغزی، غلبه کنند.

درمانهای جایگزین

تحقیقات کمی بر روی درمانهای مکمل و طب جایگزین در درمان تومور مغزی صورت گرفته است و هنوز هیچ درمان جایگزین اثبات شده ای برای علاج تومور مغزی وجود ندارد. اما برخی درمانهای مکمل میتوانند به غلبه بر استرس بیماری یا توانبخشی کمک کنند. برخی از درمانهای مکمل که میتوانند به شما در غلبه بر تومور مغزی یا عوارض آن کمک کنند عبارتند از:

• طب سوزنی
• ورزش
• مدیتیشن
• موسیقی درمانی
• ورزشهای آرام سازی ذهن و بدن