جراحی تومور هیپوفیز به روش آندوسکوپی که به آن جراحی اندوسکوپی ترانس اسفنوئیدال نیز میگویند، رایج ترین جراحی برداشتن تومورهای هیپوفیز است. غده هیپوفیز در کف مغز و بالای سطح داخلی بینی واقع شده است. هیپوفیز بیشتر هورمونهای بدن را تنظیم میکند. هورمونها مواد شیمیایی هستند که از طریق آنها پیامها منتقل میشود. هورمونها از طریق گردش خون در بدن منتقل میشوند.
جراحی اندوسکوپی هیپوفیز با ابزاری به نام آندوسکوپ انجام میشود. این دستگاه یک لوله باریک سفت دارد که لامپ، دوربین و میکروسکوپ در سر آن تعبیه شده است و معمولا از طریق بینی وارد میشود. دوربین به جراح قاعده جمجمه امکان میدهد تصاویر را روی نمایشگر ببیند و در حالی که ابزارهای جراحی را از طریق اندوسکوپ وارد میکند تا تومور هیپوفیز را بردارد.
چرا جراحی آندوسکوپی هیپوفیز مغز انجام میشود؟
جراحی هیپوفیز برای برداشتن برخی انواع تومورهایی که در غده هیپوفیز شروع به رشد میکنند مانند آدنوم هیپوفیز ، انجام میشود:
- تومورهای ترشح کننده هورمون: این زایده ها مواد شیمیایی ترشح میکنند که از طریق خون به اندامها میرسد و پیامی کاذب میرساند.
- تومورهای غیر ترشحی یا غیر فعال: این زایده ها که آدنومای غیر فعال اندوکرین هیپوفیز نام دارند باید برداشته شوند چون اندازه آنها بزرگ میشود و ممکن است اختلالات بینایی و سردرد ایجاد کنند.
- تومورهای سرطانی: این زایده ها را میتوان با ترکیبی از روشهای دارویی، جراحی و تشعشع اشعه ایکس درمان کرد.
خطرات و عوارض جراحی اندوسکوپی هیپوفیز چیست؟
این عمل جراحی یکی از انواع مطمئن جراحی مغز است اما همه روشهای جراحی خطراتی از واکنش به بیهوشی تا خونریزی و عفونت میتوانند داشته باشند.
خطرات و عوارض جراحی آدنوم هیپوفیز که ممکن است در جراحی اندوسکوپی هیپوفیز روی دهان عبارتند از:
- نشت مایع مغزی نخاعی: سی اس اف یا مایع مغزی نخاعی مایعی است که مغز را احاطه کرده و ممکن است پس از جراحی از بینی نشت نماید. در برخی موارد جراحی دیگری برای اصلاح این نشتی ممکن است لازم باشد.
- مننژیت: این نوع عفونت در غشای احاطه کننده مغز و طناب نخاعی روی میدهد و ممکن است پس از جراحی اتفاق بیفتد. این عارضه در صورت بروز عارضه قبلی، بیشتر اتفاق می افتد.
- صدمه دیدن بخشهای سالم غده هیپوفیز: صدمه دیدن نواحی از هیپوفیز که هورمون ترشح میکنند ممکن است باعث شود پس از جراحی به درمان جایگزینی هورمونی نیاز پیدا کنید.
- دیابت بی مزه: صدمه دیدن بخشی از غده هیپوفیز که به کنترل ادرار کمک میکند ممکن است منجر به تشنگی و تکرار ادرار شود.
- خونریزی شدید: خونریزی مداوم و شدید در مغز یا از بینی در صورت صدمه دیدن برگهای خونی بزرگ در جراحی، روی میدهد.
- مشکلات بینایی: عصبهایی که به بینایی مربوط میشوند نزدیک به غده هیپوفیز هستند و در این جراحی ممکن است صدمه ببینند.
این عمل جراحی عوارض دیگری نیز ممکن است داشته باشد. بنابراین پیش از تصمیم گیری در مورد معایب و مزایای جراحی با جراح مغز و اعصاب خود صحبت کنید.
چگونه برای جراحی اندوسکوپی هیپوفیز مغز آماده شوم؟
جراحی اندوسکوپی هیپوفیز معمولا تحت بیهوشی انجام میشود بنابراین از شما خواسته میشود بعد از نیمه شب چیزی نخورید و نیاشامید.
ممکن است لازم باشد مصرف برخی داروها را از چند هفته پیش از جراحی قطع کنید چون برخی داروها خطر خونریزی را افزایش میدهند. بنابراین مصرف هر گونه گیاه دارویی یا داروهای بدون نسخه را قطع کنید.
احتمالا آزمایش خون باید انجام بدهید. همچنین آزمایش بررسی ضربان قلب و عکس برداری سینه لازم است.
عمل جراحی آندوسکوپی هیپوفیز چگونه است؟
این عمل جراحی چند ساعت ممکن است طول بکشد. در بسیاری از موارد یک متخصص گوش و حلق و بینی نیز با جراح مغز و اعصاب ( کلینیک هیپوفیز ) همکاری میکند. این اقدامات ممکن است در جراحی انجام شود:
اندوسکوپ از بینی وارد میشود . در برخی موارد اندوسکوپ را میتوان از طریق برشی در زیر لب بالایی وارد کرد.
اندوسکوپ جلو برده میشود تا به دیواره استخوانی سینوس اسفنوئید که در عقب بینی قرار دارد میرسد.
سینوس اسفنوئید باز میشود و اسکوپ از دیواره پشتی سینوس رد میشود.
یک سوراخ کوچک در دیواره پشتی سینوس ایجاد میشود.
ممکن است برای تصویر برداری از هیپوفیز در حین جراحی ، از ام آر آی استفاده شود.
هنگامی که اسکوپ وارد ناحیه هیپوفیز شد، جراح مغز و اعصاب تومور را به صورت تکه های کوچک خارج میکند.
هنگامی که همه بخشهای تومور که میتوان به آنها دسترسی داشت برداشته شدند، اندوسکوپ خارج میشود. ممکن است در پایان پانسمان در داخل بینی قرار داده شود.
کلینیک هیپوفیز
امروزه تشخیص و درمان بیماریهای قاعده جمجمه مانند نشت مایع مغزی-نخاعی از بینی ، آدنوم هیپوفیز ، کرانیوفارنژیوم و سایر تومورهای درگیرکننده قدام قاعده جمجمه نیازمند همکاری چند رشته تخصصی و فوق تخصصی برای اداره بهتر بیماری و اتخاذ تصمیم مناسب‌تر در روند درمان بیماران است. جراح مغز و اعصاب ، جراح گوش، حلق و بینی و پزشکان فوق‌تخصص غدد، سه عضو اصلی تیم درمانی بیماریهای قاعده جمجمه هستند.
کلینیک هیپوفیز طبیب در مرکز فوق تخصصی مغز و اعصاب طبیب پذیرای شما بیماران گرامی است .
شرایط من پس از جراحی اندوسکوپی هیپوفیز مغز چگونه است؟
ممکن است یک یا دو شب لازم باشد در بیمارستان بمانید. در این مدت بر وضعیت شما نظارت میشود.
به محض این که بتوانید راحت مایعات بخورید، میتوانید برنامه غذایی معمولی خود را داشته باشید.
از شما خواسته میشود به محض این که میتوانید، از تخت بلند شوید و راه بروید.
مراقبت های بعد از جراحی تومور هیپوفیز
مراقبت های بعد از جراحی تومور هیپوفیز به شرح زیر است
- مسکن برای برطرف کردن سردرد که شایعترین عارضه پس از این جراحی است برایتان تجویز میشود تا مرتب مصرف کنید.
- بلند کردن اجسام سنگین یا هر گونه فعالیت بدنی شدید را باید تا زمانی که پزشک به شما میگوید، کنار بگذارید.
- طبق برنامه زمانی که پزشک گفته است به او مراجعه کنید.
- ممکن است چند مرتبه نیاز به ام آر آی باشد.
- آزمایش بینایی سنچی از شما گرفته میشود.
هر یک از موارد زیر را با پزشک خود در میان بگذارید:
- هر گونه سردرد که با دارو برطرف نمیشود
- حالت تهوع و استفراغ
- تب
- خونریزی بینی
- ترشحات آبکی از بینی
- افزایش دفعات ادرار