تومور مغزی گلیوم  چیست ؟

گلیوم یا گلیوما (Glioma ) نوعی تومور است که در مغز و طناب نخاعی ایجاد میشود. تومور گلیوم در سلولهای گلیال که سلولهای عصبی را احاطه کرده و به عملکرد درست آنها کمک میکنند ایجاد میشود.

سه نوع سلول گلیال میتوانند تومور گلیوم ایجاد کنند. گلیوم بر اساس نوع سلول گلیال درگیر در تومور و ویژگیهای ژنتیکی تومور دسته بندی میشود. دسته بندی تومور گلیوم به جراح تومور مغزی کمک میکند رفتار آن با مرور زمان را بتواند پیش بینی کند و درمان متناسب با آن طرح ریزی نماید.

انواع تومور مغزی گلیوم

انواع تومور گلیوم عبارتند از:

• آستروسایتوم (Astrocytoma) شامل استروسیتوم، استروسیتوم آناپلاستیک و گلیوبلاستوم
• اپاندیموم (Ependymomas) شامل اپندیموم آناپلاستیک، اپندیموم میکسوپاپیلاری و ساب اپندیموم
• اولیگودِندروگلیوم (Oligodendrogliomas) – شامل الیگودندروگلیوم، الیگودندروگلیوم آنالاستیک و الیگواستروسیتوم آناپلاستیک

تومور گلیوم میتواند عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار دهد و بسته به محل و سرعت رشد، مرگبار باشد.گلیوم یکی از شایعترین انواع تومور مغزی اولیه است. تعیین نوع گلیوم به جراح مغز و اعصاب کمک میکند درمان بهتری متناسب با وضعیتتان شروع کند. به طور کلی روشهای درمان گلیوم عبارتند از عمل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، درمان هدفمند و آزمایشهای بالینی تجربی.

علائم و نشانه های تومور مغزی گلیوم چیست؟

علائم تومور گلیوم بسته به نوع، اندازه، محل و سرعت رشد آن بسیار متغیر است. علائم شایعتر آن عبارتند از:

• سردرد
• حالت تهوع یا استفراغ
• گیجی یا کاهش عملکرد مغزی
• ضعف حافظه
• تغییرات شخصیت یا تحریک پذیری
• سختی حفظ تعادل
• بی اختیاری ادرار
• مشکلات بینایی مانند تاری دید، دوبینی یا کاهش دید محیطی
• مشکلات تکلم
• تشنج به خصوص در کسی که سابقه تشنج نداشته است

در چه صورت به جراح مغز و اعصاب باید مراجعه کنیم؟

در صورتی که هر یک از علائم گلیوم را دارید یا به چیزی مشکوک هستید به پزشک مراجعه کنید.

چه عواملی منجر به ایجاد تومور مغزی گلیوم میشوند؟

این تومور همانند بیشتر تومورهای مغزی اولیه علت شناخته شده ای ندارد اما برخی عوامل احتمال ابتلا به تومور مغزی را افزایش میدهند.

چه عواملی احتمال تومور مغزی گلیوم را بیشتر میکنند؟

سن: به طور کلی احتمال تومور مغزی با افزایش سن بیشتر میشود. گلیوم بین ۴۵ تا ۶۵ سالگی بیشترین شیوع را دارد. با این حال تومور مغزی در هر سنی ممکن است ایجاد شود. برخی انواع گلیوم مانند اپندیموم و استروسیتوم پیلوسیتیک در کودکان و جوانان شایعتر است.

قرار گیری در معرض تشعشع: کسانی که در معرض نوعی تشعشع به نام تشعشع یونیزه کننده قرار گرفته اند، احتمال تومور مغزی در آنها بیشتر است. نمونه هایی از تشعشع یونیزه کننده عبارتند از پرتو درمانی که برای درمان سرطان انجام میشود و تشعشع بمب هسته ای. ثابت نشده است انواع شایعتر تشعشع مانند میدانهای الکترومغناطیسی ناشی از خطوط برق رسانی و فرکانس رادیویی دستگاههای مایکروویو خانگی خطر گلیوم را افزایش میدهد. هنوز مشخص نیست آیا استفاده از گوشی موبایل خطر سرطان مغز را بیشتر میکند یا نه. برخی پژوهشها نشان داده اند بین استفاده از گوشی موبایل و نوعی سرطان مغزی به نام نوروم اکوستیک احتمالا ارتباط وجود دارد. اما بسیاری از پژوهشهای دیگر چنین ارتباطی را پیدا نکرده اند. از آنجایی که گوشی موبایل یک دستگاه نسبتا جدید است هنوز تاثیر بلند مدت آن مشخص نشده و باید تحقیقات بلند مدت بر روی آن صورت بگیرد تا تاثیر آن بر احتمال سرطان مشخص شود. فعلا اگر نگران ارتباط احتمالی بین گوشی موبایل و سرطان هستیدا کارشناسان توصیه میکنند با استفاده از هندزفری و بلندگو تا جایی که میتوانید از نگه داشتن گوشی موبایل در مجاورت سر خودداری کنید.

سابقه خانوادگی گلیوم: در مورد تومور مغزی گلیوم به ندرت سابقه خانوادگی دیده میشود. اما بهرحال اگر کسی از اعضای خانواده دچار گلیوم باشد احتمال آن در شما دو برابر دیگران است. برخی ژنها ارتباط ضعیفی با گلیوم نشان میدهند اما تحقیقات بیشتری لازم است تا ارتباط بین این تغییرات ژنی و تومور مغزی را تایید کند.

روشهای درمان تومور مغزی گلیوم

درمان گلیوم بستگی به نوع، اندازه، درجه و محل آن و همچنین سن و وضعیت سلامتی شما دارد.

علاوه بر کارهایی که برای برداشتن خود تومور صورت میگیرد، درمانهایی هم برای کاهش علائمی که تومور ایجاد کرده است انجام میشود.

ممکن است برای کاهش ورم و برداشتن فشار از نواحی تحت تاثیر تومور، استروئید برایتان تجویز شود.

داروهای ضد تشنج برای کنترل تشنجهای ناشی از تومور تجویز میشوند.

 جراحی تومور مغزی گلیوم

در عمل جراحی تلاش میشود هر آن قدر که امکان دارد از تومور برداشته شود. جراحی معمولا اولین مرحله در درمان بیشتر انواع تومور گلیوم است.

در برخی موارد گلیوم کوچک است و به راحتی از بافتهای سالم اطراف جدا میشود در نتیجه طی جراحی تومور به طور کامل برداشته میشود. در سایر موارد که تومور را نمیتوان به طور کامل از بافتهای سالم اطراف جدا کرد، یا تومور نزدیک به منطقه حساسی در مغز قرار دارد و عمل جراحی را پرخطر می سازد، بهترین جراح مغز و اعصاب هر قدری که کم خطر تر است از تومور برمیدارد و بقیه آن را میگذارد تا با روشهای درمانی دیگر، از بین ببرد.

توجه داشته باشید حتی اگر تنها بخشی از تومور برداشته شود باز هم در تخفیف علائم بسیار موثر است.

در برخی موارد جراح مغز و اعصاب میتواند نمونه ای در حین جراحی برداشته و برای پاتولوژیست بفرستد تا نتیجه آن همانجا مشخص شده و جراح با استفاده از این اطلاعات بهتر در مورد برداشتن تومور تصمیم گیری نماید.

انواع تکنولوژی ها و تکنیکهای جراحی برای کمک به حفظ بافتهای سالم مغز تا حد ممکن، وجود دارند تا در حین برداشتن تومور صدمه ای به بقیه بافتها نرسد. از جمله این دستگاهها، جراحی به کمک کامپیوتر، هدایت ام آر آی، جراحی در حین بیداری بیمار و لیزر هستند. مثلا در جراحی تومور مغزی در شرایط بیداری، از شما خواسته میشود کار مشخصی را انجام دهید تا پزشک متوجه شود ناحیه مربوطه از مغز که این عملکرد را کنترل میکند صدمه نمی بیند.

خطرات و عوارض جراحی برداشتن تومور مغزی گلیوم

عمل جراحی برداشتن تومور مغزی گلیوم خطراتی نیز به دنبال دارد از جمله:

• عفونت
• خونریزی
• عوارض مرتبط با محل تومور

پرتو درمانی برای درمان تومور مغزی گلیوم

پرتو درمانی معمولا پس از جراحی مغز انجام میشود به خصوص در موارد پیشرفته گلیوم. در پرتو درمانی یا رادیوتراپی، از پرتوهای با انرژی بالا مانند اشعه ایکس یا پروتن برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. برای تومور مغزی گلیوم پرتوها از دستگاهی در خارج از بدن ساطع میشود که به آن پرتو درمانی خارجی میگویند.

شیمی درمانی برای درمان تومور مغزی گلیوم

در شیمی درمانی از دارو برای از بین بردن سرطان استفاده میشود. شیمی درمانی به شکل قرص و یا تزریق داخل رگ داده میشود. معمولا شیمی درمانی در درمان گلیوم همراه با پرتو درمانی استفاده میشود.

داروی شیمی درمانی مورد استفاده برای تومور گلیوم در بیشتر مواقع تموزولامید (temozolomide ) است که به صورت قرص داده میشود.