آنوریسم مغزی چیست ؟ علائم ، تشخیص و درمان

آنوریسم مغزی یکی از مخاطرات جدی اما کمتر شناخته شده‌ای است که می‌تواند به شکل ناگهانی جان انسان را تهدید کند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یکی از رگ‌های خونی در مغز دچار تورم و ضعف دیواره‌ای می‌شود و در صورت پارگی، ممکن است به خونریزی مغزی شدید و سکته مغزی منجر شود. اگرچه تشخیص زودهنگام آنوریسم با پیشرفت‌های پزشکی مانند تصویربرداری‌ های دقیق امکان‌پذیر است، بسیاری از افراد تا زمانی که با علائم حاد مواجه نشوند از وجود آن بی‌ اطلاع می‌مانند. آگاهی‌ بخشی عمومی و تشویق به معاینات دوره‌ای می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از عواقب مرگبار این بیماری ایفا کند. این مقاله بر اهمیت شناخت، پیشگیری و مدیریت صحیح آنوریسم مغزی تاکید دارد.

آنوریسم چیست ؟

آنوریسم به تورم غیرطبیعی یا برآمدگی در دیواره یکی از رگ‌های خونی بدن گفته می‌شود که به دلیل ضعف در ساختار دیواره آن رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند در هر نقطه‌ای از سیستم عروقی بدن اتفاق بیفتد، اما بیشترین نگرانی‌ها مربوط به آنوریسم‌ هایی است که در رگ‌های بزرگ‌ تر و حیاتی‌تر مانند آئورت یا در مغز ایجاد می‌شوند. آنوریسم‌ های مغزی به ویژه به دلیل قرارگیری در مناطق حساس، خطر بالایی دارند و ممکن است بدون علائم پیش‌ زمینه تا زمان پارگی باقی بمانند. پارگی آنوریسم می‌تواند منجر به خونریزی داخلی شدید شود که در صورت عدم درمان فوری، خطر مرگ یا آسیب‌های جدی و دائمی را به دنبال دارد. آنوریسم‌های آئورت، که معمولاً در قسمت شکمی رخ می‌دهند، نیز می‌توانند به صورت بی‌سر و صدا بزرگ شوند و در صورت پارگی باعث خونریزی مرگبار شوند.

آنوریسم مغزی چیست ؟

آنوریسم مغزی به تورم غیر طبیعی یا برآمدگی در دیواره یکی از رگ‌های خونی مغز اطلاق می‌شود که به دلیل ضعف در دیواره آن رخ می‌دهد. این وضعیت اغلب به شکل یک کیسه کوچک در می‌آید که می‌تواند با گذشت زمان بزرگ‌تر شود. اگرچه آنوریسم مغزی ممکن است بدون هیچ‌گونه علائم آشکاری برای سال‌ها باقی بماند، اما خطر اصلی زمانی بروز می‌کند که این تورم پاره شود. پارگی آنوریسم مغزی باعث خونریزی در فضای اطراف مغز می‌شود که به آن خونریزی زیر عنکبوتیه (ساب‌آراکنوئید) می‌گویند و می‌تواند به سرعت به عواقب جدی مانند سکته مغزی، آسیب مغزی دائم یا مرگ منجر شود.

آنوریسم مغزی چه علت هایی دارد ؟

آنوریسم مغزی یک بیماری جدی است که در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب، می‌تواند به خطرات و عوارض جدی برای فرد منجر شود. این بیماری در واقع یک نوع پارگی در دیواره عروق خونی مغز است که می‌تواند باعث خونریزی داخل مغز شود. عوارض آنوریسم مغزی شامل سردرد شدید، تاری دید، سرگیجه، افت فشار خون، تعریق شدید و ناراحتی معده می‌شوند. اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند به عوارض جدی‌تری مانند فلج، اختلال در حافظه و ناهماهنگی حرکتی، اختلال در گفتار و اختلال در شنوایی منجر شود.

در برخی موارد این بیماری می‌تواند منجر به مرگ نیز شود. بنابراین در صورت تشخیص آنوریسم مغزی، لازم است که فورا به جراح مغز و اعصاب مراجعه و با انجام تست‌های مختلف، درمان مناسب برای رفع این بیماری شروع شود. همچنین انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش منظم، مصرف مواد غذایی سالم و خواب کافی نیز می‌تواند در پیشگیری از بروز این بیماری مؤثر باشد.

خونریزی از آنوریسم میتواند سبب آسیب مغزی شود و بسته به محل و شدت آن ممکن است بافت مغزی آسیب دیده و علامتی مثل ضعف اندامها، اختلال تکلم، کاهش بینایی و در نهایت افت هوشیاری را سبب گردد که لازمه بهبودی این علائم، جدا از درمان خود آنوریسم، گذر زمان برای جذب خون است.
عارضه دیگر خونریزی، بسته شدن مسیر عبور مایع مغزی نخاعی و رخ دادن “هیدروسفالی” است به معنی تجمع مایع مغزی نخاعی بیش از حد معمول و بالا رفتن فشار داخل جمجمه.

در موارد هیدروسفالی شدید ممکن است تاخیر در درمان آن کشنده باشد و درمان اورژانسی این تجمع مایع، کارگذاری لوله‌ای داخل بطنهای مغزی برای تخلیه مایع به بیرون از جمجمه و در مواردی قرار دادن دائمی این لوله نازک داخل شکم است که با آن “شنت” میگویند. متاسفانه در مورد هیدروسفالی ناشی از خونریزی آنوریسمی، آندوسکوپی مغز برای هیدروسفالی معمولا بی فایده است.

اگر آنوریسم مغزی به‌طور ناگهانی پاره شود، خون به مغز راه پیدا می‌کند و باعث سکته مغزی می‌شود. درمان قطعی آنوریسم مغزی ممکن است شامل جراحی آنوریسم مغزی و یا روش‌های بدون جراحی مانند تزریق کویل و یا stent باشد. طی جراحی، پزشکان پوششی برای شریان‌ها قرار می‌دهند تا جلوی پاره شدن آن‌ها گرفته شود. این روش با عوارض جانبی مانند خونریزی، عفونت و یا نارسایی کلیه ممکن است همراه باشد و نیاز به بستری شدن بیمار است.

درمان آنوریسم مغزی پاره نشده

گاهی بصورت اتفاقی در بررسیهای مغزی، وجود آنوریسم تشخیص داده میشود که تا آن زمان خونریزی نکرده و بی علامت بوده است. اینکه چه درمانی برای این آنوریسم انجام شود مساله بسیار پیچیده‌ای است؛ جدا از اینکه درمان جراحی آنوریسم مغزی باز یا بسته انتخاب شود، تصمیم به اینکه اصلا درمان آنوریسم انجام گیرد یا صرفا کنترل آن و تکرار تصویربرداری به فواصل توصیه شود دشوار خواهد بود چرا که هنوز مشکلی برای بیمار ایجاد نکرده اما میدانیم که خطر خونریزی در هر آنوریسمی وجود دارد و رها کردن هم ممکن است جایز نباشد.
در مورد بیماران جوانتر، آنوریسمهای بزرگ، آنوریسمهای که در شریانهای بزرگ و با خطر خونریزی زیاد قرار دارند، در اثر ضربه ایجاد شده اند، آنوریسم دیگری در بیمار خونریزی کرده یا در دو تصویربرداری متناوب شاهد رشد این آنوریسم بی علامت بوده‌ایم بهتر است درمان و بستن آنوریسم صورت گیرد.

درمان غیر جراحی آنوریسم مغزی

درمان غیر جراحی آنوریسم مغزی به ویژه برای آنوریسم‌ های کوچک و در مواردی که جراحی ممکن است خطرات زیادی به همراه داشته باشد، گزینه‌های مؤثری به شمار می‌آید. یکی از اصلی‌ترین روش‌های غیر جراحی، پرتودرمانی استریوتاکتیک است که در آن از پرتوهای متمرکز برای هدف‌گیری دقیق آنوریسم و کوچک کردن آن استفاده می‌شود. این روش با دقت بالا انجام می‌شود و به بافت‌های اطراف آسیب نمی‌زند، و می‌تواند به ویژه برای آنوریسم‌های کوچک و دشوار قابل دسترسی مناسب باشد.

کویلینگ یکی دیگر از روش‌های غیر جراحی مؤثر است که در آن از طریق کاتترهایی که به طور معمول از طریق عروق خونی در کشاله ران وارد می‌شود، کویل‌های فلزی کوچک به داخل آنوریسم فرستاده می‌شود. این کویل‌ها باعث ایجاد لخته خون در داخل آنوریسم شده و از ادامه رشد و پارگی آن جلوگیری می‌کنند. این تکنیک معمولاً به عنوان بخشی از آنژیوگرافی درمانی انجام می‌شود و برای بسیاری از بیماران به عنوان جایگزینی مناسب برای جراحی باز در نظر گرفته می‌شود.

در مواردی که آنوریسم علائم شدیدی نداشته باشد و در حال حاضر خطر فوری ایجاد نکند، پزشکان ممکن است نظارت دقیق را توصیه کنند. این روش شامل انجام معاینات دوره‌ای و تصویربرداری‌های منظم برای پیگیری وضعیت آنوریسم و پیشرفت آن است. با استفاده از این روش‌ها، پزشکان می‌توانند مدیریت بهینه و مؤثری برای آنوریسم‌های مغزی ارائه دهند و خطرات بالقوه را به حداقل برسانند.

درمان جراحی آنوریسم مغزی

درمان جراحی آنوریسم مغزی به عنوان یک گزینه حیاتی برای درمان آنوریسم‌های بزرگ، پیچیده یا در معرض خطر پارگی محسوب می‌شود و شامل تکنیک‌های مختلفی است که هدف آنها برداشتن یا اصلاح آنوریسم و پیشگیری از خونریزی است. یکی از روش‌های رایج جراحی، کلیپس آنوریسم مغزی است که در آن جراح با استفاده از یک جراحی باز یا کرانیوتومی جمجمه را باز کرده و یک گیره فلزی کوچک را در پایه آنوریسم قرار می‌دهد تا جریان خون به آن قطع شود و از بزرگ شدن یا پارگی آن جلوگیری کند. این روش به ویژه برای آنوریسم‌های بزرگ و آن‌هایی که به سختی قابل دسترسی هستند مناسب است.

دیگر روش جراحی، بایپس (Bypass) یا جراحی بای‌پس عروقی است که در آن، جراح با ایجاد یک مسیر جدید برای جریان خون، آنوریسم را از سیستم عروقی اصلی جدا می‌کند. این روش معمولاً برای آنوریسم‌هایی که به دلیل موقعیت خاص، امکان استفاده از گیره را ندارند، به کار می‌رود.

**آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری نیز به عنوان گزینه‌های جراحی مدرن در درمان آنوریسم‌های مغزی استفاده می‌شود. در این روش‌ها، جراحان از طریق کاتترهایی که به رگ‌های خونی وارد می‌شوند، استنت‌های فلزی را به داخل رگ‌های خونی قرار می‌دهند تا آنوریسم را تقویت کنند و خطر پارگی آن را کاهش دهند.

در نهایت، انتخاب روش جراحی مناسب بستگی به اندازه، موقعیت و ویژگی‌های آنوریسم، همچنین وضعیت کلی سلامت بیمار دارد. هر یک از این روش‌ها نیازمند تخصص و تجربه بالا از سوی تیم پزشکی است تا بتوان بهترین نتایج را با کمترین عوارض جانبی ممکن به دست آورد.

عوارض جراحی آنوریسم مغزی چیست ؟

جراحی آنوریسم مغزی، اگرچه می‌تواند زندگی‌ساز باشد و از بروز خونریزی‌های شدید جلوگیری کند، اما به همراه خود مجموعه‌ای از عوارض بالقوه و پیچیدگی‌ها را به همراه دارد. یکی از عوارض جراحی آنوریسم مغزی آسیب به بافت‌های مغزی یا اعصاب اطراف است که ممکن است منجر به مشکلاتی نظیر ضعف عضلانی، اختلالات حسی، یا مشکلات در هماهنگی حرکتی شود. این آسیب‌ها می‌توانند تأثیرات طولانی‌مدتی بر کیفیت زندگی بیمار بگذارند.

خونریزی‌های بعد از عمل نیز از دیگر عوارض محتمل هستند که ممکن است به دلیل فشار باقی‌مانده یا عدم کنترل کامل آنوریسم رخ دهند و نیاز به مداخلات اضافی داشته باشند. عفونت‌ های پس از جراحی، به ویژه در مواردی که جراحی باز صورت گرفته، می‌توانند باعث مشکلات جدی شوند و نیاز به درمان‌های اضافی و طولانی‌مدت داشته باشند.

دیگر عوارض بالقوه شامل پمشکلات در حافظه و شناختپ، به ویژه اگر جراحی بر روی نواحی خاصی از مغز انجام شده باشد، و ورم مغزی که می‌تواند به دلیل التهاب در ناحیه عمل یا خونریزی ایجاد شود و نیاز به درمان‌های خاص داشته باشد. همچنین، تشنج‌ ممکن است در برخی بیماران رخ دهد و به مراقبت‌های ویژه و درمان‌های ضد تشنج نیاز داشته باشد.

با وجود این عوارض احتمالی، پیشرفت‌های پزشکی و تکنولوژیکی به کاهش این خطرات و بهبود نتایج جراحی کمک کرده است. تصمیم‌گیری در مورد جراحی آنوریسم مغزی باید به‌ دقت و با مشورت با  انجام بهترین جراح آنوریسم مغزی شود تا درصد موفقیت عمل انوریسم مغزی در بیشترین حالت و بهترین نتیجه ممکن و حداقل عوارض به دست آید.

پیشگیری از آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی یک بیماری خطرناک است که با پاره شدن عروق خونی در مغز، خطر مرگ و ابتلا به مشکلات جدی در اعصاب و روان بیمار را افزایش می‌دهد. برای پیشگیری از بروز این بیماری، باید به همه عوامل موجود در سبک زندگی توجه کرد. یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از آنوریسم مغزی، ورزش و فعالیت بدنی منظم است. ورزش به‌شکل منظم باعث بهبود جریان خون در بدن می‌شود و احتمال بروز آنوریسم را کاهش می‌دهد.

همچنین تغذیه سالم و متنوع نیز برای پیشگیری از آنوریسم بسیار مهم است. مصرف موادی همچون قند، نمک و چربی بیش از حد برای سلامتی مضر است و باید به حداقل رسانده شود. ضمن اینکه افرادی که سابقه خانوادگی برای آنوریسم دارند، باید به‌صورت منظم معاینه و مشاوره پزشکی دریافت کنند تا در صورت نیاز، اقدامات لازم را برای پیشگیری از بروز آنوریسم انجام دهند. سیگار کشیدن نیز یکی از عوامل خطرزا برای آنوریسم مغزی است که باید از آن خودداری کرد.

تفاوت آنوریسم مغزی با سکته مغزی

آنوریسم مغزی و سکته مغزی دو عارضه مغزی هستند که علائم و نشانه‌های مشابهی دارند. با این حال آنوریسم مغزی و سکته مغزی دو حالت جداگانه و متفاوت از لحاظ علت، علائم، درمان و پیشگیری دارند. آنوریسم مغزی به معنای پارگی عروق خونی در مغز است که باعث خروج خون به فضای داخلی مغز می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد فشار بر روی بافت‌های مغزی شود و منجر به علائم مختلفی از جمله سردرد شدید، تاری دید، تهوع و استفراغ، ضعف یکی از اندام‌ها، درد یا تنگی قفسه‌سینه و… شود.

در مقابل سکته مغزی به معنای بستن یا توقف خون‌رسانی به یک منطقه از مغز است که باعث مرگ بافت‌های مغزی و ایجاد علائمی همچون اختلال در حرکت، گفتار و بینایی، سردرد شدید، تاری دید و… می‌شود. با توجه به تفاوت علل و نشانه‌های این دو بیماری، درمان و پیشگیری آن‌ها نیز متفاوت است. برای پیشگیری از آنوریسم مغزی، بهتر است عادات سالمی را در زندگی روزمره خود رعایت کنید.

عاداتی مانند افزایش فعالیت بدنی، کاهش مصرف سیگار و الکل، رعایت رژیم غذایی سالم و… در پیشگیری از این عارضه نقش دارد. در حالی که برای پیشگیری از سکته مغزی باید فشار خون خود را کنترل کنید، مصرف داروهای ضد فشار خون را رعایت کنید و به رژیم غذایی سالم و متعادل توجه کنید.

آنوریسم مغز در کودکان

آنوریسم مغزی در کودکان علائم و درمان آن، از موضوعات پیچیده‌ای است که نیاز به توجه دقیق و شناسایی سریع دارد. در صورت عدم تشخیص و درمان سریع، این بیماری می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود. آنوریسم مغزی در کودکان باعث شکستگی دیواره عروق خونی در مغز و ترشح خون به محیط خارج از رگ‌ها می‌شود.

این بیماری معمولاً بدون علائم قبلی رخ می‌دهد و ممکن است تنها طی چند دقیقه به سکته مغزی یا فوت کودک منجر شود. برخی از علائم این بیماری شامل سردرد حاد، تاری دید، تعریق شدید، تهوع، استفراغ و درد شدید در منطقه سر و صورت است. درمان آنوریسم مغزی در کودکان بیشتر از طریق جراحی ممکن است. طی این روش، پزشکان به بازسازی عروق خونی خراب شده می‌پردازند و ترشح خون را تخلیه می‌کنند. همچنین در بعضی موارد، برای خنثی کردن خطر ایجاد آنوریسم، از یک نوع کاروتید استفاده می‌شود. در نتیجه به منظور شناسایی سریع و درمان آنوریسم مغزی در کودکان، بهتر است در صورت بروز هرگونه علائم ناگهانی در منطقه سر و صورت، به پزشک مراجعه شود و اقدامات لازم جهت درمان این بیماری را به‌صورت سریع آغاز کنید.

ارتباط آنوریسم مغزی و فشار خون بالا

آنوریسم مغزی یک بیماری خطرناک است که ممکن است ناشی از فشار خون بالا باشد. در این حالت، عروق خونی در مغز متورم و آسیب دیده می‌شوند و بخشی از مغز می‌تواند به صورت یک کیسه خونی بزرگ شود. اگرچه دقیقاً علت ایجاد آنوریسم مغزی هنوز مشخص نیست، اما شواهد نشان می‌دهد که فشار خون بالا می‌تواند یکی از عوامل مهم در ایجاد این بیماری باشد.

در بیشتر موارد آنوریسم مغزی بدون علائم شروع می‌شود و در بعضی موارد ممکن است با نشانه‌هایی همراه باشد. در برخی از موارد آنوریسم مغزی می‌تواند منجر به خونریزی در مغز شود که در نتیجه می‌تواند منجر به مشکلات جدی از جمله فلج، بی‌حسی و مشکلات حافظه شود. با توجه به اینکه فشار خون بالا ممکن است عامل ایجاد آنوریسم مغزی باشد، افراد باید سعی کنند تا فشار خون خود را در محدوده نرمال نگه دارند. برای این منظور افراد باید سبک زندگی سالمی را رعایت کنند و در صورت نیاز از داروهای فشار خون استفاده کنند.

تجربیات بیماران با آنوریسم مغزی

تجربه بیماران با آنوریسم مغزی در بسیاری از موارد نشان می‌دهد که این بیماری باعث افزایش نگرانی، ترس و استرس بیماران شده است. بیماران در این تجربه بیشتر به دنبال پاسخ به سوالاتی مانند چه اتفاقی برای من افتاده است؟ و چگونه می‌توانم درمان شوم؟ هستند. بیماران با آنوریسم مغزی به طور معمول قبل از شناختن تشخیص بیماری، به دلیل عوارض احتمالی مانند سردرد شدید، تاری دید و سرگیجه به پزشک مراجعه می‌کنند. پس از تشخیص بیماری، بیماران معمولاً به مرکز درمانی ارجاع می‌شوند و درمان به صورت جراحی یا دارویی صورت می‌گیرد. در نهایت، تجربیات بیماران آنوریسم مغزی نشان می‌دهد که پشتیبانی خانواده و دوستان برای بیماران بسیار مهم است و می‌تواند در فرآیند درمان و بهبودی آن‌ها تأثیرگذار باشد.‌‌

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/brain-aneurysm/symptoms-causes/syc-20361483