جراحی تومور مغزی

برخلاف گذشته که بعضی از موارد تومور مغزی جراحی نمیشد و با فواصل زمانی مشخص ام آر آی انجام میشد، در حال حاضر یکی از مهمترین فاکتورها در کنترل بیماری افراد مبتلا به تومور جراحی تومور مغزی و برداشتن حداکثر میزان ممکن از ضایعه است، چه تومور مغزی خوش‌خیم باشد و چه تومور بدخیم مغزی. تنها در موارد نادری که توموری احتمالا خوش خیم با سایز کوچک وجود داشته باشد ویا اینکه بیهوشی بیمار از نظر مشکلات دیگر پزشکی بسیار خطرناک باشد این گزینه وجود دارد که برای جراحی صبر کرد و تومور را مدتی تحت نظر گرفت.

تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی عارضه‌ای ناشی از رشد غیرطبیعی سلول‌های مغزی است. این تومورها می‌توانند از خود مغز ایجاد شوند  (که در این صورت به آن‌ها تومورهای اولیه گفته می‌شود) و یا اینکه در قسمت دیگری از بدن تشکیل ‌شوند و در ناحیه‌ی مغز متاستاز مغزی ‌دهند (که در این صورت به آن تومور ثانویه گفته می‌شود). انواع مختلفی از تومور مغزی وجود دارد که برخی از آن‌ها خوش خیم و برخی دیگر بدخیم و سرطانی هستند. الیگودندروگلیوما، آستروسیتوم، گلیوبلاستوما و… از جمله انواع تومورهای مغزی هستند. بسته به شرایط تومور، میزان پیشرفت آن، نوع تومور، شرایط جسمانی و سلامت بیمار، ممکن است اقدامات درمانی مختلفی بر روی فرد صورت گیرد. در بسیاری از موارد، جراحی و مراجعه به جراح تومور مغزی تنها راهکار درمانی محسوب می‌شود و از این رو، انتخاب جراح موضوعی است که در اولویت انتخاب قرار می‌گیرد.

علائم تومورهای مغزی

فرد مبتلا به تومور مغزی ممکن است در بسیاری از موارد بی‌علامت باشد و آگاهی از بیماری خود نداشته باشد و به دلایل دیگری، آزمایشات تشخیصی انجام داده و متوجه بیماری شده باشد و یا اینکه دچار یک یا چند مورد از علائم بالینی شده باشد. از جمله مهم‌ترین علائم تومورهای مغزی شامل موارد زیر است:

• سردرد
• کاهش بی‌دلیل وزن
• مشکلات مختلف بینایی
• احساس افزایش فشار در پشت سر
• سرگیجه و عدم تعادل
• تشنج
• مشکلات گفتاری
• مشکلات شنوایی
• ضعف یا بی‌حسی در یک سمت بدن
• بدخلقی و عصبانیت بی‌دلیل

تشخیص تومور مغزی

تشخیص تومور مغزی با موارد زیر توسط جراح مغز و اعصاب یا متخصص مغز و اعصاب انجان میشود

• معاینه بالینی
• ام آر آی
• سی تی اسکن
• آزمایشات خونی

درمان تومور مغزی

درمان‌ های تومور مغزی ممکن است با توجه به نوع، موقعیت، اندازه و وضعیت عمومی بیمار متفاوت باشند. برخی از درمان‌های معمول برای تومورهای مغزی عبارتند از:

• جراحی تومور مغزی: برای تومورهای مغزی قابل جدا سازی و عدم تأثیر بر مناطق حیاتی مغز، جراحی برداشت تومور معمولاً انجام می‌شود. هدف اصلی این عمل، کاهش حجم تومور و حذف آن است.
• پرتودرمانی:که از پرتو‌های پرانرژی برای از بین بردن سلول‌‌های سرطانی استفاده می‌کند و اغلب پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌‌های سرطانی باقی مانده یا به عنوان درمان اولیه برای تومور‌هایی که با جراحی قابل برداشتن نیستند، استفاده می‌شود.
• شیمی درمانی: که از دارو‌ها برای کشتن سلول‌‌های سرطانی استفاده می‌کند و می‌تواند همراه با پرتودرمانی یا به عنوان درمان اولیه تومور‌های مغزی مورد استفاده قرار گیرد.
• مصرف داروهای هدفمند: برخی از داروها طراحی شده‌اند تا به صورت هدفمند به سلول‌های توموری حمله کنند و سلول‌های سالم را تأثیر نگذارند.

طبیعتا انجام جراحی و برداشتن تومور با انواع خطرات همراه است جراح مغز و اعصاب همواره خطر و فایده عمل را در نظر گرفته و بعد درمان جراحی را به شما پیشنهاد میدهد. در زمان عمل، هر قدر حجم بیشتری از تومور برداشته شود کمک بیشتری به بیمار شده مشروط به اینکه تلاش برای عدم آسیب بافت طبیعی مغز را در نظر داشته باشیم و به این دلیل گاهی لازم است مقداری از تومور برای حفظ عملکرد طبیعی مغز برداشته نشود و چیزی که در این میان تعیین کننده است مهارت و تجربه بهترین جراح تومور مغزی در زمان جراحی است تا خطر عوارض را به حداقل برساند گرچه هرگز این خطر به صفر نمی رسد.

درمانهای غیر جراحی تومور مغزی

گاهی امکان خارج کردن کامل یک تومور وجود ندارد، گاهی تومور عود میکند و گاهی تومور بدخیم است؛ در تمام این موارد لازم است غیر از جراحی درمان دیگری هم انجام شود. در اکثر تومورهای خوش خیم مغزی میتوان بدون درمان دیگر فقط بیمار را تحت نظر گرفت و برعکس در مورد تومورهای بدخیم، حتما لازم است درمانهای تکمیلی انجام شوند.
شایعترین درمان تکمیلی رادیوتراپی یا پرتودرمانی است. در این درمان در واقع اشعه ایکس به سمت محدوده تومور تابانیده میشود تا از تکثیر غیر طبیعی سلولها جلوگیری کند و سلولهای معیوب را از بین ببرد. در مورد تومورهای بدخیم، بدون این درمان عود ضایعه به زودی اتفاق می‌افتد. طبیعتا اشعه باعث آسیب بافتهای در معرض که سالم هستند هم میشود که ممکن است برای بیمار آزاردهنده باشد مثل ریزش مو، سوزش مخاط دهان و حلق، سردرد، سرگیجه و تهوع. در مورد تومورهای خوش خیم، گاهی عود تومور قابل جراحی نیست و گاهی نگران رشد قسمتی از تومور هستیم که برداشته نشده است و برای کنترل آن لازم است پرتودرمانی انجام شود. پرتودرمانی معمولا در چندین جلسه روزانه که حدود یک ماه یا کمی بیشتر طول میکشد انجام میگیرد و بیمار هر روز به مرکز پرتودرمانی مراجعه کرده و بعد از آن به خانه باز میگردد.
“رادیوسرجری” به معنی جراحی با اشعه است و انواعی دارد مثل “گامانایف” و “سایبرنایف”.‌در این روش اشعه با میزان زیاد و معمولا در یک جلسه به تومور تابانیده میشود. گرچه به دلیل مراجعه یک جلسه‌ای و عوارض کمتر معمولا بهتر از رادیوتراپی توسط بیماران تحمل میشود اما متاسفانه در بسیاری از تومورهای قابل انجام نیست و در این بیماران همان پرتودرمانی معمول توصیه میگردد.
درمان دیگر شیمی درمانی است. در مورد شایعترین تومورهای بدخیم مغز، شیمی درمانی خوشبختانه به صورت خوراکی انجام میگیرد و نیاز به بستری کمتر وجود دارد اما گاهی هم شیمی درمانی تزریقی و بستری مکرر مورد نیاز است. این درمان هم میتواند عوارض خود را داشته باشد مثل ریزش مو، تهوع، اختلال در سلولهای خونی و عوارض کبدی کلیوی.

جراحی تومور مغزی چیست ؟

جراحی تومور مغزی نوعی روش درمانی برای سرطان و تومور‌هایی است که در ناحیه سر رشد می‌کنند و می‌توانند زندگی فرد را تهدید کنند. سوالی که ذهن بسیاری از مبتلایان و اطرافیان را درگیر می‌کند، این است که آیا جراحی تومور مغزی خطرناک است؟ در پاسخ باید عنوان کنیم که روش جراحی نیز مانند هر روش درمانی دیگر ممکن است عوارضی در پی داشته باشد؛ اما این به مفهوم اجتناب از جراحی نیست. اگر پزشک این گزینه درمانی را برای شخص مناسب می‌داند، به این مفهوم است که فواید انجام آن نسبت به عوارض بیشتر است. با توجه به اهمیت مسئله وعدم آگاهی برخی بیماران نسبت به این موضوع، تصمیم داریم تا در این عنوان به طور کامل در مورد موارد خطر در جراحی تومور مغزی صحبت کنیم.

تومور مغزی می‌تواند علائم بی شماری ایجاد کند که به محل آن در مغز و سرعت رشد بستگی دارد. تومور‌های خوش خیم ممکن است برای سال‌‌ها بدون علامت باقی بمانند، یا اگر علامت دار باشند، سیر رشد آن‌ها تدریجی‌تر است. از سوی دیگر، تومور‌های بدخیم مغزی می‌توانند علائمی ایجاد کنند که در طول هفته‌‌ها به جای ماه‌‌ها شروع و پیشرفت می‌کنند. گاهی اوقات، تومور‌های مغزی فقط باعث افزایش علائم فشار می‌شوند که اغلب باعث سردرد همراه با حالت تهوع یا استفراغ یا تاری دید می‌شود.

در حالتی که رشد تومور به حدی می‌رسد که با روش‌های دارویی و پرتودرمانی قابل درمان نیست، استفاده از روش‌های جراحی پیشنهاد می‌شود. در این حالت بافت اضافی توسط جراح خارج می‌شود تا عملکرد مغز به حالت طبیعی خود بازگردد. با این حال خارج کردن بافت اضافی تنها دلیل جراحی نیست، جراحی می‌تواند برای چند هدف انجام شود که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• برداشتن کل تومور به منظور درمان کلی آن
• برداشتن بخشی از تومور به منظور کاهش رشد و کاهش علائم
• تخلیه تجمع مایع روی مغز (هیدروسفالی)
• کمک به انجام درمان‌‌های دیگر مانند شیمی درمانی
• کمک به تشخیص تومور مغزی

روش های جراحی تومور مغزی

نمونه برداری یا بیوپسی

نمونه برداری یا بیوپسی مغزی به معنی برداشتن قسمتی از تومور برای تشخیص نوع آن است. این کار یک اقدام تشخیصی است برای مشخص شدن آنچه با آن مواجه هستیم ولی هیچ نقش درمانی نداشته و بعد از تعیین نوع ضایعه باید برنامه درمانی را مشخص کرد.

جراحی آندوسکوپی تومورهای مغزی

ورود آندوسکوپ به حوزه جراحی مغز و اعصاب تحولی بزرگ برای کم تهاجمی کردن جراحی‌ها بود. آندوسکوپ در قاعده جمجمه و از طریق بینی اکثرا برای عمل تومور هیپوفیز مورد استفاده قرار میگیرد که در ادامه در مورد آنها توضیح داده خواهد شد.

اما نوع دیگری آندوسکوپ که از بالا وارد جمجمه و مغز میشود به نام “نورواندوسکوپ” عملکردی متفاوت دارد. از این آندوسکوپ برای نمونه برداری بعضی از تومور ها و کیست های مغزی و یا خارج کردن تومورهای کوچک میتوان استفاده کرد؛ البته تومورهای بزرگ و خونریزی دهنده معمولا نیاز به انجام جراحی باز دارند و عملکرد آندوسکوپ در آنها محدود به نمونه برداری است؛ در واقع با توجه به حساست عمل تومورهای مغزی و اهمیت کنترل خونریزی مغزی، در حال حاضر بیش از نود درصد این تومورها در تمام دنیا بدون آندوسکوپ و بصورت باز جراحی میشوند که بر خلاف تصور، با عوارض و خطرات و از جمله خونریزی داخل جمجمه‌ای کمتری همراه است. استفاده دیگر نورواندوسکوپ هم در درمان هیدروسفالی است که در زیر به آن اشاره میگردد.

جراحی باز یا کرانیوتومی

جراحی کرانیوتومی، نوعی عمل جراحی است که توسط جراح مغز و اعصاب انجام می‌شود. در این شیوه، سوراخی تا حد امکان کوچک، در جمجمه ایجاد می‌شود یا به طور موقتی بخش کوچکی از استخوان جمجمه جدا می‌گردد تا برای جراحی تومور مغزی ، بیوپسی مغزی ، خونریزی مغزی ، کاهش فشار مغز پس از آسیب یا سکته مغزی ، ترمیم شکستگی جمجمه یا آنوریسم مغزی (برآمدگی در دیواره رگ خونی) ، یا درمان سایر بیماری‌های ‌مغزی اقدام ‌شود

آیا جراحی تومور مغزی خطرناک است؟

انجام جراحی آن هم در مغز به عنوان حساس‌ترین عضو بدن، در نگاه اول ممکن است کمی ترسناک به نظر برسد. با این حال اگر پزشک متخصص این روش را به شما توصیه کرده است، جای نگرانی نیست. پزشکانی که این جراحی‌‌ها را انجام می‌دهند، متخصصان بسیار ماهری هستند. شما می‌توانید هر گونه نگرانی را با پزشکان و پرستار متخصص سرطان خود در میان بگذارید. آن‌ها می‌توانند به شما بگویند که در طول عملیات جراحی چه اتفاقی خواهد افتاد.

به عنوان یک نکته مهم باید توجه داشته باشید که روش جراحی برای همه کیس‌ها مناسب نیست. این روش اغلب برای تومور‌هایی که به اندازه کافی رشد کرد‌هاند مناسب است و البته در برخی شرایط، مانند تومور‌هایی که در ساقه مغز رشد می‌کنند، می‌تواند روشی پرخطر محسوب شود.

عوارض جراحی تومور مغزی

همان طور که گفتیم، روش‌های تهاجمی درمان مانند جراحی تومور معزی ، کاملا بدون خطر نیستند و ممکن است عوارضی برای فرد ایجاد کنند.

با توجه به اینکه هر قسمت از مغز عملکرد خاصی دارد بسته به محل تومور احتمال بروز عوارض مختلف در تومورهای مختلف فرق خواهد کرد اما برخی عوارض جراحی تومور مغزی تقریبا بین همه مشترک است و هر بیماری که تحت جراحی قرار میگیرد را تهدید میکند

برخی از رویه‌‌ها معمولاً پرخطرتر از سایرین در نظر گرفته می‌شوند. به عنوان مثال، جراحی کم تهاجمی معمولاً با خطر کمتر عفونت نسبت به جراحی سنتی همراه است. با این حال، خطرات بالقوه هر نوع درمان جراحی سرطان مغز عبارتند از:

• تورم
• خونریزی مغزی
• عفونت
• واکنش آلرژیک به دارو‌های بیهوشی
• لخته شدن خون
• اختلال حافظه یا مهارت‌‌های حرکتی
• تشنج

تیم پزشکی شما معمولا قبل از انجام این روش تمامی این احتمالات را بررسی می‌کند و کم خطرترین روش درمان را با توجه به شرایط بیمار پیشنهاد می‌کند.

عوامل موثر بر نتیجه جراحی

در حالت کلی کنترل و دقت در برخی از انتخاب‌ها می‌تواند بر نتیجه جراحی شما اثر مستقیم داشته باشد. نتیجه جراحی شما تحت تأثیر چندین عامل فردی قرار خواهد گرفت. موقعیت تومور، سن و سلامت کلی شما می‌تواند بر نتایج به دست آمده تأثیر بگذارد. در حالی که پیش‌بینی نتیجه یک روش قبل از انجام آن ممکن نیست، جراح شما می‌‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید چه چیزی ممکن است قبل از درمان اتفاق بیفتد.

تخصص جراح شما نیز می‌تواند بر نتیجه عمل شما تأثیر بگذارد. جراحانی که در جراحی سرطان مغز تخصص دارند، به احتمال زیاد با موثرترین تکنیک‌‌ها آشنا هستند و به نوبه خود احتمال نتیجه مثبت را افزایش می‌دهند. هنگام انتخاب یک جراح، ممکن است سؤال در مورد تجربه حرفه‌ای و نتایج بیمار برای شما مفید باشد. تصمیم برای انجام عمل جراحی سرطان مغز بسیار مهم است و هیچ کس بهتر از یک متخصص متبحر آن را درک نمی‌کند؛ بنابراین لازم است تا دقت و توجه کافی را در انتخاب متخصص و مرکز درمانی خود به خرج دهید.

زمان بهبودی بستگی بعد از عمل به شرایط شما دارد. به عنوان مثال، تومور شما چقدر بزرگ است، در کجای مغز شما قرار دارد و چه عملی انجام داده‌اید. همچنین بستگی به سن و سلامت عمومی شما دارد و اینکه آیا بعد از عمل دچار عارضه می‌شوید یا خیر. بهبودی کامل بین ۶ تا ۱۲ هفته بعد از جراحی حاصل می‌شود. همچنین مدت اقامت پس از جراحی در بیمارستان،  بر اساس پیچیدگی تومور و شرایط فردی متفاوت است. اکثر جراحی‌ها نیاز به بستری کوتاه مدت در بیمارستان دارند، اما برخی ممکن است به مدت طولانی تری در بیمارستان یا توانبخشی نیاز داشته باشند.

جراحی تومور مغزی تا چه حد ایمن است؟

زمینه جراحی مغز و اعصاب در چند دهه اخیر به ویژه در زمینه ایمنی پیشرفت‌‌های چشمگیری داشته است. با درک بهتر تومور‌های مغزی و پیشرفت‌‌های تکنولوژیکی، اکنون می‌توان جراحی مغز را با دقت و ایمنی بیشتری انجام داد. در واقع، داده‌‌های اخیر منتشر شده در مجله جراحی مغز و اعصاب، میزان مرگ و میر کمتر از ۱ درصد را برای بیماران تحت عمل جراحی تومور مغزی نشان می‌دهد.

ثابت شده است که جراحی برای تومور‌های مغزی به طور قابل توجهی نرخ بقا را در مقایسه با سایر روش‌‌های درمانی افزایش می‌دهد. در مورد تومور‌های مغزی خوش خیم، جراحی می‌تواند درمانی باشد که بیماران را به زندگی عادی و سالم برمی‌گرداند. برای تومور‌های بدخیم مغز، جراحی نه تنها عمر را طولانی می‌کند، بلکه اثربخشی سایر اشکال درمانی را افزایش می‌دهد و در عین حال کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.

آیا تومورهای مغزی عود میکنند؟

پاسخ این سوال قطعا مثبت است؛ در واقع هم تومورهای خوش خیم و هم بدخیم مغزی احتمال عود دارند اما تفاوت در اینجاست که خطر عود تومورهای خوش خیم کمتر از پنج درصد و در مورد تومورهای بدخیم از ۶۰ تا بیش از ۹۵ درصد. این به معنی آن است که حتی در صورتی که یک تومور خوش خیم بطور کامل برداشته شود لازم است بیمار تا چندین سال تحت نظر باشد و با فواصل زمانی که پزشک صلاح بدانید ام آر آی انجام دهد تا در صورتی که کوچکترین نشانه‌ای از عود دیده شد قبل از اینکه با توده بزرگی مواجه شویم درمان صحیح آغاز گردد. خطر عود در مورد تومورهای خوش خیم معمولا تا پنج سال قابل توجه بوده و بعد از آن این خطر بسیار ناچیز می‌شود و نیاز به مراجعه در اکثر موارد هر دوسال خواهد بود.
اما داستان تومورهای بدخیم متفاوت است و بخصوص در مورد بدخیم ترین تومور مغزی یعنی “گلیوبلاستوم“، عود مجدد در حدود یکسال بعد عمل کاملا قابل پیش بینی است و اگر این اتفاق نیفتد جای تعحب و در عین حال خوشحالی خواهد بود؛ زیرا موارد نادری از بهبودی کامل بیماران مبتلا به این تومور هم دیده شده‌است.
در صورت مشاهده عود تومور، انتخاب روش درمانی ممکن است متفاوت با برخورد با تومور اولیه باشد و گاهی جراحی مجدد بسیار پرخطر و حتی غیرممکن است و می‌توان از روشهای غیر جراحی استفاده کرد. این تصمیم در مورد تومورهای مختلف، بیماران مختلف و تجربه و ترجیح پزشک معالج متفاوت خواهد بود.

آیا تومور مغزی کشنده است؟

وجود “تومور” در هر جای بدن قطعا تهدیدی برای سلامت خواهد بود و مغز هم مستثنی نیست با این تفاوت که جراحی تومور مغزی سختی، ظرافت، خطر و مراقبت خاص و ویژه‌ای دارد. طبیعی است که تومورهای مغزی بدخیم ماهیت خطرآفرینی دارند و گاهی تمام درمانهای جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی در نهایت با شکست مواجه می‌شوند و متاسفانه هنوز درمان قطعی برای تومورهای بدخیم مغزی پیدا نشده. موارد بهبودی کامل و عدم عود تومور بدخیم مغزی نادر و در جهان قابل گزارش هستند. اما به هر حال وظیفه پزشک و سایر کادر درمان بکارگیری تمامی توان و امکانات برای نجات جان بیمار و افزایش طول عمر اوست و هرگز نباید از درمان و نجات ناامید شد و شاید عزیز شما که دچار تومور بدخیم مغزی شده جزء موارد نادری باشد که از آن رهایی پیدا میکند. بعلاوه حضور یک عزیز در خانواده حتی برای یک روز بیشتر هم میتواند نعمت و برکت برای اعضای آن خانواده باشد مشروط به اینکه بقای وی با حفظ عزت انسانی او همراه باشد.
این موصوع در مورد تومورهای مغزی خوش خیم بسیار متفاوت بوده در اکثر موارد حتی عود این تومورها هم قابل جراحی و درمان است. اما به هر حال دردسرها و خطرات جراحی و عوارض درمانهای غیر جراحی ممکن است در مواردی سبب آسیب جدی سلامت بیمار و حتی جان او شوند. اما با توجه به اینکه این تومورها معمولا به بافت مغز تهاجم نمیکنند بیمار شرایط خیلی بدی نخواهد داشت گرچه ممکن است با اثر گذاشتن روی قسمتی از مغز یا اعصاب مغزی مشکلاتی پدید آورند مثل کاهش بینایی و شنوایی و …

جراح تومور مغزی

هنگامی که بیماران با واژه تومور مغزی برخورد میکنند و راه حل برای انها جراحی میباشد به دنبال بهترین جراح تومور مغزی تهران ، شیراز یا اصفهان و یا حتی کل ایران میگردند تا بهترین کیفیت جراحی را در بهترین بیمارستان ها داشته باشند . دکتر علیرضا طبیب خوئی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات و تیم فوق تخصصی ایشان با سابقه هزاران جراحی موفق تومور مغزی پذیرای شما بیماران گرامی میباشد

تفاوت درمان تومورهای خوش خیم و بدخیم

آنچه در درمان این دو نوع تومور مشترک است جراحیست؛ در واقع برداشتن حجم بیشتری از تومور در مورد هر کدام از آنها عاقبت بهتری را برای بیمار فراهم میکند. تفاوت اصلی در ادامه درمان آنهاست؛ در واقع تومورهای بدخیم حتما نیاز به درمانهای تکمیلی مثل پرتودرمانی و شیمی درمانی دارند و تومورهای خوش خیم تنها در موارد نادری به این درمانها نیاز پیدا میکنند.
مساله مهم دیگر این است که تقسیم بندی تومورهای مغزی به دو نوع خوش خیم و بدخیم بسیار ساده و پیش پاافتاده است و درصد قابل توجهی از تومورهای مغزی در محدوده‌ای بین خوش خیم و بدخیم قرار میگیرند و به این ترتیب درمان آنها بعد از انجام جراحی میتواند شامل درمانهای تکمیلی باشد یا نباشد که بستگی به میزان بدخیمی، حجم تومور باقیمانده، سن بیمار و روش درمانی بکار گرفته شده توسط پزشک معالج دارد.
شاید تا پانزده یا بیست سال قبل برخی از این تومورهای با درجه بدخیمی حد وسط تنها با فواصلی تحت ام آر آی قرار می گرفتند و از جراحی آنها پرهیز میشد چراکه تصور میشد تا زمانی که رشد نکنند جراحی کمکی نخواهد کرد اما در سالهای اخیر داستان متفاوت شده؛ زیرا ثابت شده‌است این تومورها ممکن است در طول زمان به فرم بدخیم تبدیل شوند و به این دلیل جراحی با یا بدون درمانهای تکمیلی در علم حال حاضر دنیا برای این بیماران ضروری است. از طرفی حتی تومورهای خوش خیمی که جراحی موفقیت آمیز داشته و درمان تکمیلی شده یا نشده‌اند هم نه تنها ممکن است عود کنند بلکه امکان دارد با فرم بدخیم عود کنند؛ این اتفاق در مورد تومورهای کاملا خوش خیم بسیار نادر است اما در مورد تومورهای با بدخیمی متوسط کم اتفاق نمی‌افتد. به این دلیل کنترل دقیق بیماران و مراجعه منظم و تصویربرداری مرتب لازم است و میتواند با تشخیص زودهنگام عود بیماری به کنترل و درمان آن کمک شایانی نماید.

هیدروسفالی

در خیلی از تومورهای مغزی عارضه‌ای اضافه میشود به نام “هیدروسفالی“. هیدروسفالی به معنی تجمع مایع در مغز است. بطور طبیعی، مایعی به نام مایع مغزی نخاعی در داخل مغز (فضاهایی به نام بطنها) و اطراف مغز و نخاع جریان داشته و وظیفه شستشوی بافتهای عصبی را به عهده دارد. در صورتی که تومور مغزی سبب انسداد در مسیر این مایع شود با تجمع آن در جمجمه و افزایش فشار داخل جمجمه مواجه خواهیم شد.

گاهی قبل از اینکه خود تومور علامتی داشته باشد این تجمع مایع علامت خود را نشان میدهد که شامل سردرد، خصوصا در صبح‌ها، تهوع، استفراغ، دوبینی، تاری دید و عدم تعادل است. در مراحل پیشرفته به دنبال بی توجهی به این علائم، بیمار ممکن است دچار تشنج یا کاهش سطح هوشیاری گردد. بالا رفتن فشار جمجمه اگر به صورت شدیدی رخ داده باشد بسیار خطرناک و در زمان کوتاهی کشنده است و انجام اقدامی درمانی برای کنترل این فشار میتواند نجات بخش باشد.
درمان هیدروسفالی ممکن است با جراحی تومور همزمان اتفاق بیفتد چرا که با از بین رفتن توده، جریان مایع هم برقرار شده و مشکل برطرف میگردد. اما گاهی نمیتوان بصورت اورژانسی جراحی تومور را انجام داد؛ در این صورت یک لوله باریک در یک عمل جراحی نسبتا کوتاه داخل مغز قرار داده میشود که موقتا مایع را به بیرون تخلیه مینماید تا زمانی که درمان اصلی و دائم انجام گیرد.
اگر با برداشتن تومور همچنان هیدروسفالی برقرار باشد لازم است درمان دائمی برای آن انجام شود چرا که لوله‌ای که در بالا ذکر شد مایع را به بیرون از مغز هدایت میکند و با برداشتن آن مجددا تجمع مایع اتفاق می‌افتد. دو درمان دائمی برای هیدروسفالی وجود دارد: شنت مغزی و آندوسکوپی. شنت لوله‌ایست باریک که از داخل مغز در زیر پوست به شکم، ریه یا قلب متصل شده و مایع مغزی نخاعی را درون انها خالی میکند. در آندوسکوپی، راه جدیدی برای تخلیه مایع ایجاد میگردد که جایگزین راه قبلی که توسط تومور تخریب شده باشد. موفقیت شنت بیش از آندوسکوپی است اما از سوی دیگر احتمال عفونت، گرفتگی و نیاز به تعویض در شنتها کم نیست. از سوی دیگر در بعضی تومورها شنت، و در بعضی آندوسکوپی روش بهتری تلقی میگردد و در برخی دیگر هر دوراه قابل استفاده هستند که جراح مغز و اعصاب یکی از آندو را انتخاب خواهد کرد.