تومور مغزی، مسیری پیچیده و پنهانی در دنیای سلامت، چالشی بزرگ و نگرانکننده برای بیماران و پزشکان ایجاد میکند. این بیماری، با تأثیری عمیق بر زندگی فردی و اجتماعی، نیازمند درک و توجه ویژه است. مقاله پیش رو با هدف روشن کردن زوایای مختلف تومورهای مغزی، از انواع و علائم تا روشهای نوین تشخیص و درمان، نگاشته شده است. امیدواریم این بررسی جامع بتواند دانش و آگاهی را افزایش داده و زمینهای برای تحقیقات بیشتر فراهم کند. نبرد با تومور مغزی، یک تلاش همگانی و امیدبخش است که با همدلی و دانش، میتوانیم آیندهای بهتر برای همه بیماران ترسیم کنیم
تومور چیست ؟
تومور به تودهای غیرعادی از سلولها گفته میشود که بر اثر تقسیم غیرکنترل شده و بیرویه سلولی ایجاد میشود. این رشد غیرطبیعی میتواند در هر قسمتی از بدن رخ دهد و بسته به ماهیت و رفتار آن، به دو دسته اصلی تقسیم میشود: تومورهای خوشخیم و تومورهای بدخیم. تومورهای خوشخیم معمولاً رشد آهستهتری دارند و به سایر نقاط بدن گسترش نمییابند، اما با این حال میتوانند بسته به محل خود مشکلاتی ایجاد کنند. از سوی دیگر، تومورهای بدخیم که به عنوان سرطان شناخته میشوند، دارای رشد سریعتر و تهاجمیتری هستند و میتوانند به دیگر قسمتهای بدن متاستاز دهند. عواملی نظیر جهشهای ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مضر، پرتوزایی و حتی برخی عفونتها میتوانند در ایجاد تومور نقش داشته باشند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، خصوصاً در مورد تومورهای بدخیم، اهمیت حیاتی دارد. انواع مختلفی از روشهای تشخیصی نظیر تصویربرداری، بیوپسی و آزمایشهای ژنتیکی وجود دارد که به پزشکان کمک میکنند تا نوع و مرحله تومور را تعیین کنند و بهترین روش درمانی را اتخاذ نمایند. به طور کلی، تومورها یکی از مسائل بزرگ و حیاتی در حوزه سلامت هستند که نیازمند تحقیقات و مراقبتهای ویژه میباشند.
تومور مغزی چیست ؟
تومور مغزی به گروهی از سلول های غیرطبیعی گفته میشود که در داخل مغز یا جمجمه ایجاد میشوند و میتوانند به شدت بر عملکرد عصبی تأثیر بگذارند. این تومورها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: تومورهای اولیه که منشأ آنها خود بافت مغز است و تومورهای ثانویه یا متاستاز مغزی که از سایر قسمتهای بدن به مغز گسترش مییابند. تومورهای مغزی نیز به تومور مغزی خوش خیم و تومور مغزی بدخیم طبقهبندی میشوند؛ تومورهای خوش خیم معمولاً رشد آهسته تری دارند و کمتر تهاجمی هستند، اما تومورهای بدخیم یا سرطانی رشد سریع تر و تهاجمی تری دارند و میتوانند به بافتهای مجاور آسیب بزنند.
علت ایجاد تومور مغزی چیست ؟
تومور مغزی از جمله پیچیدهترین و ناشناخته ترین بیماری های پزشکی است که علت دقیق ایجاد آنها هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما تعدادی از عوامل مؤثر شناسایی شدهاند که میتوانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. ابتدا و مهم تر از همه، جهش های ژنتیکی یکی از عوامل اصلی است که میتواند به تکثیر غیرعادی سلولهای مغزی منجر شود. برخی از این جهشها ارثی هستند و ممکن است از نسلی به نسل دیگر منتقل شوند. علاوه بر این، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض پرتوی یونیزان و مواد شیمیایی سمی، نقش مهمی در ایجاد این جهشها دارند. همچنین، تحقیقات نشان داده است که برخی عفونتهای ویروسی و باکتریایی میتوانند محیط مساعدی برای رشد تومورها فراهم کنند. اگرچه هنوز ارتباط قطعی بین استفاده از دستگاههای الکترونیکی مانند تلفن همراه و تومورهای مغزی به طور کامل اثبات نشده، اما این موضوع همچنان در دست بررسی علمی است. در نهایت، سیستم ایمنی بدن نیز تأثیرگذار است؛ نقصهای ایمنی یا مصرف داروهای سرکوبکننده ایمنی میتوانند خطر بروز این بیماری را افزایش دهند. با گذر زمان و پیشرفت تحقیقات، امید میرود که دانش بیشتری در مورد علت ایجاد تومورهای مغزی و راههای پیشگیری از آن بهدست آید.
علائم و نشانه های تومور مغزی چیست ؟
تومور های مغزی با توجه به موقعیت و نوعشان میتوانند طیفی از علائم مختلف و پیچیده را ایجاد کنند. علائم اولیه این بیماری ممکن است بهصورت سردردهای مزمن و شدید، به ویژه در صبحها یا پس از بیدار شدن از خواب، بروز کند. این سردردها معمولاً با مصرف مسکنهای معمولی تسکین نمییابند. دیگر نشانههای شایع شامل تغییرات در بینایی، مثل تاری دید یا دوبینی، و همچنین مشکلات تعادل و هماهنگی حرکتی هستند. افزایش فشار داخل جمجمه میتواند به حالت تهوع و استفراغ مداوم منجر شود.
در مواردی، تومورهای مغزی ممکن است تغییرات شناختی و رفتاری ایجاد کنند؛ از جمله کاهش حافظه، تغییرات شخصیتی، و مشکلات در تمرکز و تصمیمگیری. در برخی بیماران، تومورها ممکن است منجر به تشنج ناگهانی شوند، حتی در افرادی که سابقه قبلی تشنج نداشته اند. ضعف یا بیحسی در نواحی مختلف بدن، به خصوص در دست ها و پاها، نیز میتواند نشاندهنده فشار تومور بر روی اعصاب یا بخشهای مختلف مغز باشد. در نهایت، باید توجه داشت که علائم تومور مغزی بسیار متنوع بوده و بسته به محل و اندازه تومور میتواند متفاوت باشد، بنابراین مشاوره سریع با جراح تومور مغزی در صورت مشاهده هرگونه علامت نگرانکننده ضروری است.
شایع ترین علائم تومور های مغزی
شایع ترین علائم تومور مغزی به صورت خلاصه شامل موارد زیر است
- سر درد صبحگاهی یکی از علائم تومور مغزی
اگر پس از یک خواب استاندارد کافی (بین 6 الی 8 ساعت) در شب، صبح خود را با سردرد آغاز میکنید و این سردرد با محرکهایی مانند چای یا قهوه از بین نرفته و در طول روز به شدت آن نیز افزوده خواهد شد، در این صورت میتوانید این نوع سردردها را به عنوان یک سردرد غیر طبیعی قلمداد کنید و برای آن به پزشک مراجعه نمایید.
- خستگی مداوم
ریشه اغلب خستگیها مواردی مانند کمبود ویتامین، کمبود آهن، مشکلات روحی روانی و… است. اما اگر خستگی مداوم شما را کلافه کرده و در آزمایشات خود نشانی از کمبود موارد ذکر شده حس نکردید، باید علت خستگی خود را به شکلی دقیقتر بررسی کنید.
- تهوع و استفراغ بی دلیل
تهوع شدید و استفراغ با زمینههای عادی مانند ویروس، سرماخوردگی، عفونت گوارشی، مسمومیت غذایی و… را میتوان با کمک برخی داروهای رایج مرتفع گردانید؛ اما اگر مدتی است که بدون این زمینهها پس از هر وعده غذایی در هضم غذا مشکل دارید و دچار تهوع یا استفراغ میشوید، بهتر است که این موضوع را جدی بگیرید. در میان انواع تومور مغزی، تومورهای مربوط به مخچه این علائم را تشدید میکنند.
- تشنج
تشنج عصبی و اسپاسمهای عضلانی غیر طبیعی از جمله علائمی هستند که تحت هیچ شرایطی نباید آنها را نادیده گرفت. در مورد تومورهای مغزی، این علائم را بیشتر میتوان به تومورهای گیجگاهی نسبت داد که در ادامه پیرامون آنها صحبت خواهیم کرد.
- اختلال در بینایی
از جمله علائم دیگری که به دلیل ارتباط مستقیم با مغز و اعصاب هرگز نباید ساده انگاشته شود، اختلال در بینایی است. مشکلاتی مانند دو بینی، تار بینی و یا کم سو شدن چشمها به هر دلیل هم که به وقوع پیوسته باشند، باید مورد توجه قرار بگیرند؛ ولو که این مسئله ممکن است به دلیل یکی از انواع تومورها پس سری مغز باشد.
- فراموشی کلمات و لنکت
همه ما میدانیم که سبک زندگی پر هیاهوی امروز، مجال چندانی برای تمرکز و جمع نگاه داشتن حواس به انسان نمیدهد؛ بنابراین منظور ما از فراموشی کلمات و اختلال در گفتار، الزاماً شکل عادی و روزمره آن نیست. اما اگر برای مدتی دچار اختلالات کلامی شدهاید، لکنت به سراغ شما آمده و یا امور روزمره و روتین خود را فراموش میکنید، احتمال وجود تومور در قسمت گیجگاه سر میتواند مطرح شود و بهتر است که این علائم را با یک متخصص مغز و اعصاب چک کنید.
- اختلالات رفتاری
برخی از افراد مبتلا به تومور مغزی ممکن است رفتارهای غیر طبیعی و بدون سابقه از خود بروز دهند که باعث تعجب اطرافیان و حتی خود شخص شود. این امر میتواند دلایل متعددی داشته باشد که یکی از آنها، احتمال وجود تومور در قسمت پیشانی جمجمه و در داخل منطقه خلفی مغز است. از بین رفتن حس بویایی یا چشایی نیز در این زمره از علائم قرار دارد.
- از کار افتادن بخشی از بدن
از آنجایی که مغز مرکز کنترل حرکات بدن نیز هست، از کار افتادن بخشی از بدن میتواند یک اختلال مغزی مهم به شمار بیاید که دلایل متعددی نیز میتواند داشته باشد. یکی از این دلایل، رشد پنهانی یک غده در قسمت ساقه مغز است که باید به طور دقیق مورد بررسی، معاینه و تشخیص قرار بگیرد.
- عدم هماهنگی اعضای بدن
عدم تعادل در حرکت و عدم هماهنگی در اعضای بدن، میتواند از نشانههای وجود تومور مغزی در قسمت مخچه مغز باشد؛ چرا که هماهنگی اعضای بدن توسط این ناحیه از مغز انجام میگیرد.
تشخیص تومور مغزی به چه روش هایی انجام میشود ؟
تشخیص تومور مغزی فرآیندی پیچیده و چندمرحله ای است که نیازمند ابزارها و تکنیکهای پیشرفته است. اولین قدم در این فرآیند، معاینه بالینی توسط جراح مغر و اعصاب است. پزشک از بیمار سوالاتی در مورد علائم، تاریخچه پزشکی، و سابقه خانوادگی میپرسد و معاینه فیزیکی شامل آزمایشات عصبی برای بررسی تواناییهای حسی، حرکتی و شناختی انجام میدهد. در صورت مشکوک شدن به تومور مغزی، آزمایشات تصویربرداری همچون ام آر آی و سی تی اسکن برای مشاهده دقیقتر ساختار مغز و محل دقیق تومور انجام میشود.
آزمایشات تصویربرداری علاوه بر تشخیص وجود تومور، میتوانند به تعیین نوع و اندازه تومور نیز کمک کنند. در بعضی موارد، پزشک ممکن است از تکنیکهای تخصصی تری مانند PET scan (تصویربرداری با پوزیترون) برای بررسی فعالیت متابولیکی تومور استفاده کند. اگر نتایج تصویربرداری به وجود تومور اشاره داشته باشد، مرحله بعدی معمولاً بیوپسی است. در این روش، یک نمونه کوچک از بافت تومور برداشته شده و تحت بررسی دقیق میکروسکوپی قرار میگیرد تا نوع و درجه تومور مشخص شود.
نتایج بیوپسی و آزمایشات تکمیلی، تصویر جامعی از وضعیت تومور ارائه میدهند که برای تدوین برنامه درمانی مناسب ضروری است. تشخیص بهموقع و دقیق تومور مغزی نقش حیاتی در موفقیت درمان و بهبود کیفیت زندگی بیمار دارد.
در نهایت پس از انجام بررسی ها، تشخیص نهایی وجود ضایعهای در مغز مطرح میشود و تصویربرداریهای تکمیلی برای تایید تشخیص انجام میگیرد.
انواع تومور مغزی بر اساس محل تومور
تومورهای مغزی انواع مختلفی دارند و هر یک از این انواع نیز دارای درجه بندیهای متعددی هستند که در اینجا به آن اشاره خواهیم کرد. پس از تشخیص تومور مغزی در بدن بیمار، نخستین چیزی که باید مورد بررسی قرار بگیرد این است که این تومور در کدامیک از دستهبندیهای زیر قرار میگیرد:
تومورهای مغزی اولیه
تومورهای مغزی اولیه، تودههایی هستند که در خود مغز و یا بافتهای اطراف آن شروع به رشد میکنند و تقریباً تمامی آنها بدون متاستاز تنها در فضای مغز رشد میکنند و در صورت جراحی موفق، خطر در آنها تا حدود زیادی رفع خواهد شد. تومورهای اولیه مغز خود به دو دسته تومورهای گلیال و تومورهای غیر گلیال تقسیم میشوند که نوع گلیای در ساختمان اسکلتی و نگهدارنده مغز و نوع غیر گلیال در قسمتهای بیرونی یا درونی بافتهای اصلی مغز مانند عصب، رگهای خونی و غدد طبیعی مغز تشکیل میشوند. از انواع تومورهای اولیه میتوان به تومورهای گلیوماس (شامل آستروسیتوم، اپندیموما، گلوبلاستوما ، الیگوستروکتومی و الیگودندرولیوم) ، تومورهای مننژیوم مغزی ، تومور مغزی عصب شنوایی یا آکوستیک نوروما ، مدولوبلاستوم ، آدنوم هیپوفیز و کرانیوفارنژیوم اشاره کرد.
تومورهای مغزی ثانویه (متاستاسیک)
تومورهای مغزی ثانویه یا متاستاز مغزی به تومورهایی گفته میشود که از بخش دیگری از بدن توسط سیستم گردش خون به مغز آورده شده و در آنجا رشد کرده باشند. این نوع تومورها به دلیل سرطانی بودن معمولاً فرآیند درمان سختتری دارند و تشخیص ریشه آنها نیز دشوارتر است. تومورهای مغزی ثانویه بسیار شایعتر از تومورها مغزی اولیه هستند و از نظر میزان خطر نیز، خطرات بیشتری را برای بدن به وجود میآورند. اغلب تومورهای مغزی ثانویه از سرطانهای ریه، مغز استخوان، پوست، خون، کلون (روده بزرگ) ، سینه، لوسمی، کلیه و لنفوم ریشه میگیرند و بسته به ریشه این بیماریها، فرآیند درمان آنها نیز متفاوت خواهد بود.
انواع تومور مغزی بر اساس درجه بندی
البته فارغ از اولیه یا ثانویه بودن تومورهای مغزی، آنچه بیش از هر چیز احتمال موفقیتآمیز بودن درمان را افزایش میدهد، گرید یا سطح سرطان است که با توجه به سرعت و شیوه تکثیر، به چهار دسته زیر تقسیم میشوند:
- تومورهای مغزی گرید یک
اگر پس از انجام آزمایشات تشخیصی تومور مغزی شما از نوع گرید یک تشخیص داده شد، میتوانید آسوده خاطر باشید که کمخطرترین نوع تومور مغزی میهمان بدن شماست. این نوع تومورها سرعت رشد کمتری نسبت به دیگر تومورها دارند، جزو تومورهای سرطانی محسوب نمیشوند و متاستاز نمیکنند و البته به بافتهای همجوار خود نیز آسیبی وارد نخواهند کرد. این تومورها اگر در بخش قابل دسترسی از مغز قرار گرفته باشند، با یک جراحی باز مغز، قابل برداشت و با چند جلسه شیمی درمانی یا پرتو درمانی، قابل درمان خواهند بود.
- تومورهای مغزی گرید دو
تومورهای مغزی گرید دو به آن دسته از تومورهایی گفته میشود که با وجود آن که سرطانی نیستند و مانند تومورهای گرید یک توانایی متاستاز و یا آسیب رساندن به بافتهای همجوار را ندارند، اما سرعت تکثیر سلولی آنها نسبت به تومورهای گرید یک بیشتر بوده و در اغلب موارد نیز به شکلی نامنتظم شروع به رشد و تکثیر میکنند. از این رو اگر به موقع تشخیص داده نشوند، میتوانند با رشد خود به بخش مربوطه از مغز آسیب وارد کرده و در صورت عدم درمان کامل، باعث ایجاد اختلالاتی در عملکرد مغز شوند و عوارضی را با خود به همراه داشته باشند.
- تومورهای مغزی گرید سه
فرآیند درمان در تومورهای گرید سه کمی پیچیدهتر است. این تومورها از نوع تومورهای سرطانی هستند که میتوانند به بافتهای همجوار خود آسیب وارد کنند و یا حتی با ورود به جریان خون، به دیگر بخشهای بدن متاستاز نمایند. از این رو زمان تشخیص در این نوع تومورها از اهمیت حیاتی برخوردار است و درمان آن ممکن است ترکیبی از درمانهای دارویی (شیمی درمانی) ، پرتو درمانی و در صورت ضرورت عمل جراحی مغز باشد.
- تومورهای مغزی گرید چهار
خطرناکترین و مهلکترین نوع تومورهای مغزی، تومورهای گرید چهار هستند که درمانهایی مانند عمل جراحی، شیمی درمانی و یا پرتو درمانی، میتوانند تنها مانع از رشد زیاد آنها شوند و در موارد نادری درمان کامل بدون بازگشت در آنها اتفاق خواهد افتاد. البته که بیماران مبتلا به این نوع تومورهای مغزی نیز به کمک درمانهای ذکر شده میتوانند تا سالها به زندگی خود ادامه دهند؛ اما احتمال آن که این بیماری پس از درمان پس از مدتی مجدداً به سراغ آنها بیایید، تقریباً بسیار بالاست. تومورهای گرید چهار تومورهای سرطانی قابل متاستازی هستند که به بافتهای همجوار خود نیز میتوانند آسیب وارد کنند و سرعت رشد و تکثیر آنان نیز نسبت به گرید سه بیشتر و شکل تکثیرشان نیز نامنتظمتر است.
شایع ترین تومورهای مغزی
تومورهای مغزی را بر اساس محل رشد غده و نوع آن، با نامهای علمی مختلفی دستهبندی میکنند که این دستهبندیها به مطالعه بهتر ویژگیهای رفتاری و روشهای درمانی بیماری کمک خواهد کرد. پس از تشخیص عارضه در بدن بیمار و تشخیص گرید آن، احتمالاً نوع بیماری شما با استناد به نامی علمی از انواع تومور مغزی به شما معرفی میشود که غالباً شامل یکی از اسامی زیر است و با مطالعه انواع این بیماری میتوانید آشنایی بهتری با نوع عارضه خود پیدا کنید.
- تومور مغزی گلیوما : گلیوما یکی از شایعترین انواع تومورهای مغزی است که از سلولهای گلیال، یا سلولهای حمایتی مغز، میآید. این نوع تومور میتواند در هر نقطه از سیستم عصبی مرکزی، شامل مغز و نخاع، رشد کند. گلیوماها به انواع مختلفی تقسیم میشوند که درجه تمایز و تهاجم پذیری آنها متفاوت است؛ از جمله آستروسیتوما، الیگودندروگلیوما و گلیوبلاستوما. گلیوبلاستوما، که به عنوان تهاجمیترین نوع شناخته میشود، رشد بسیار سریعی دارد و معمولاً پیشآگهی نامطلوبتری نسبت به سایر انواع گلیوما دارد.
- تومور مغزی مننژیوم : مننژیوم یکی از شایع ترین انواع تومورهای مغزی اولیه است که از سلولهای غشایی که مغز و نخاع را میپوشانند به نام مننژها منشأ میگیرد. این تومورها اغلب خوشخیم هستند، اما بسته به موقعیت و اندازهشان میتوانند مشکلات جدی ایجاد کنند. مننژیومها معمولاً به کندی رشد میکنند و ممکن است سالها بدون ایجاد علائم مشخص باقی بمانند. برخی از علائم رایج که ممکن است در اثر رشد مننژیومها ظاهر شوند شامل سردرد، تغییرات بینایی، مشکلات حافظه و تشنج میباشند. عوامل خطر برای توسعه مننژیومها شامل افزایش سن، جنسیت (بیشتر در زنان)، قرار گرفتن در معرض اشعه و شرایط ژنتیکی خاص همچون نوروفیبروماتوز نوع ۲ است. تشخیص مننژیوم عموماً از طریق تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و توموگرافی کامپیوتری (CT) انجام میگیرد. درمان مننژیومها به اندازه، موقعیت و علائم آن بستگی دارد و ممکن است شامل مشاهده مراقبتی، جراحی، رادیوتراپی یا ترکیبی از این روشها باشد. با وجود اینکه بسیاری از مننژیومها نتایج خوبی پس از درمان دارند، تومورهای بزرگ یا در نزدیکی نواحی حیاتی مغز میتوانند چالشهای درمانی بزرگی ایجاد کنند.
- تومور های هیپوفیز : تومورهای هیپوفیز، که به عنوان آدنوم هیپوفیز نیز شناخته میشوند، تودههایی غیرعادی هستند که در غده هیپوفیز واقع در پایه مغز تشکیل میشوند. این غده کوچک اما حیاتی مسئول تولید هورمونهایی است که تنظیمکننده بسیاری از فرآیندهای بدن مانند رشد، متابولیسم، و تولید مثل هستند. اگرچه بیشتر آدنومهای هیپوفیز خوشخیم و غیرسرطانی هستند، میتوانند تاثیرات قابل توجهی بر سلامت فرد داشته باشند. تومورهای هیپوفیز ممکن است بر اساس میزان و نوع هورمونی که تولید یا آزاد میکنند، به دستههای مختلفی تقسیم شوند، مانند پرولاکتینوما که هورمون پرولاکتین تولید میکند. علائم بالینی ممکن است شامل سردرد، مشکلات بینایی، تغییرات در سیکلهای قاعدگی، کاهش میل جنسی، و حتی مشکلات مرتبط با رشد باشد. تشخیص این تومورها معمولاً از طریق آزمایشهای هورمونی و تصویربرداری روشهای مانند MRI و CT انجام میشود. درمانهای موجود میتوانند شامل دارودرمانی برای کاهش سطح هورمونها، جراحی برای برداشتن تومور، و یا پرتودرمانی برای کنترل رشد تومور باشند. با این حال، انتخاب روش درمان بستگی به نوع و اندازه تومور، وضعیت بیمار و اختلالات هورمونی دارد. با پیگیری مناسب درمانی، بسیاری از افراد میتوانند زندگی نرمال خود را ادامه دهند.
- نوروم آکوستیک (شوانوما وستیبولار) : نوروم آکوستیک، که به عنوان شوانوما نیز شناخته میشود، توموری غیرسرطانی و خوشخیم است که از سلولهای شوان رشد میکند و معمولاً عصب وستیبولوکولار، یکی از اعصاب جمجمهای مسئول تعادل و شنوایی، را درگیر میکند. این تومور به تدریج رشد کرده و معمولاً در افراد میانسال به وجود میآید. علائم شایعی که همراه با نوروم آکوستیک دیده میشود شامل کاهش تدریجی شنوایی در یک گوش، صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)، عدم تعادل، و در بعضی موارد، سردرد و مشکلات مربوط به عصبهای صورت میباشد. عوامل خطر شامل تاریخچه خانوادگی و شرایط ژنتیکی مانند نوروفیبروماتوز نوع ۲ هستند.
- تومور مغزیکرانیوفارنژیوما: تومور مغزی کرانیوفارنژیوما یک نوع نادر از تومورهای مغزی است که معمولاً در ناحیه هیپوفیز و نزدیک به پایه مغز رشد میکند. این تومور بیشتر در کودکان و نوجوانان مشاهده میشود، اما میتواند در بزرگسالان نیز ظاهر شود. کرانیوفارنژیوم از سلولهای باقیمانده از مرحله رشد جنینی تشکیل شده و به آهستگی رشد میکند. علائم این تومور به دلیل فشاری که بر ساختارهای مجاور وارد میکند، میتواند شامل سردردهای پیوسته، اختلالات بینایی، و تغییرات هورمونی باشد. تشخیص این نوع تومور اغلب از طریق تصویربرداریهای مغزی مانند MRI و CT اسکن انجام میشود.
- تومور های مغزی متاستاتیک :تومورهای مغزی متاستاتیک، که به عنوان سرطان متاستاز به مغز نیز شناخته میشوند، زمانی رخ میدهند که سلولهای سرطانی از نواحی دیگری از بدن از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به مغز میرسند و در آنجا رشد میکنند. این نوع تومورها شایعترین نوع تومورهای مغزی در بزرگسالان هستند و اغلب از سرطانهای اولیه مانند ریه، پستان، پوست (ملانوما)، کلیه و روده بزرگ ناشی میشوند.
درمان تومور مغزی به چه روش هایی انجام میشود ؟
درمان تومور مغزی بستگی به نوع، اندازه، محل تومور و وضعیت کلی بیمار دارد و معمولاً با یک تیم چندتخصصی شامل جراحان مغز و اعصاب، انکولوژیستها، رادیولوژیستها و سایر متخصصین مرتبط تعیین میشود. روشهای درمانی به پنج دسته اصلی تقسیم میشوند: جراحی، پرتودرمانی، شیمیدرمانی، درمان هدفمند و ایمنیدرمانی.
جراحی تومور مغزی
جراحی تومور مغزی اغلب گام نخست در درمان تومورهای مغزی است، به خصوص زمانی که تومور قابل جراحی و به آسانی قابل دسترسی باشد. هدف از جراحی، برداشتن حداکثری حجم تومور بدون آسیب به بافت سالم مغزی است. در برخی موارد، جراحی ممکن است تنها برای گرفتن نمونه بیوپسی و تعیین دقیق نوع تومور انجام شود.
پرتودرمانی تومور مغزی
پرتودرمانی تومور مغزی از اشعههای پرانرژی برای کشتن یا کوچک کردن تومورهای مغزی استفاده میکند. پرتودرمانی ممکن است به عنوان درمان اصلی یا پس از جراحی برای از بین بردن بقایای تومور استفاده شود. روشهای پرتودرمانی معمول شامل پرتودرمانی خارجی و رادیوسرجری (مانند چاقوی گاما) هستند.
شیمیدرمانی تومور مغزی
این روش شامل استفاده از داروهای ضدسرطان برای کشتن سلولهای سرطانی یا متوقف کردن رشد آنها است. شیمیدرمانی میتواند به صورت خوراکی یا تزریقی باشد و اغلب به صورت یک دوره درمانی تجویز میشود. این روش معمولاً برای تومورهای بدخیم و بسیار تهاجمی به کار میرود.
درمان هدفمند
درمانهای هدفمند با هدف تخریب مولکولها یا مسیرهای خاصی که در رشد و بقا تومور نقش دارند، طراحی شدهاند. این روشها اغلب عوارض جانبی کمتری نسبت به شیمیدرمانی سنتی دارند و میتوانند به شکل قرص یا تزریقی تجویز شوند.
ایمنیدرمانی
این روش با تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با تومورهای مغزی عمل میکند. ایمنیدرمانی میتواند شامل استفاده از آنتیبادیهای مونوکلونال یا واکسنهای ضدسرطان باشد.
در بیشتر موارد، ترکیبی از این روشها برای بهبود پیشآگهی و افزایش کیفیت زندگی بیمار استفاده میشود. همکاری نزدیک بیمار با تیم درمانی و پیگیری دقیق توصیههای پزشکی نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.
تومور مغزی در دوران بارداری
بارداری دورانی حساس و متفاوت از زندگی یک خانم است که حفظ سلامت جنین خود را وظیفه دانسته و از جان برای آن مایه میگذارد. اما این دوران از جهاتی در مورد تومورهای مغزی مهم و پیچیدهتر میشود: برخی تومورهای مغزی مثل مننژیوم و آدنوم هیپوفیز اگر قبل از بارداری تشخیص داده نشوند گاهی در این دوران رشد سریع پیدا کرده و خود را نشان میدهند؛ از طرفی انجام بعضی تصویربرداریهای مغزی مثل سی تی اسکن در این دوران برای جنین خطرناک است و از سوی دیگر در دوران بارداری محدودیت قابل توجهی برای تجویز داروها وجود دارد. تمام این موارد تشخیص و درمان تومورهای مغزی را در دوران حاملگی سخت و دشوار میکند. در دوران شیردهی گرچه مشکلات مربوط به تصویربرداری وجود ندارند اما همچنان محدودیتهایی برای استفاده از برخی داروها دست پزشکان را در درمان این مادران میبندد.
اداره بیماران تومور مغزی در دوران بارداری آنقدر پیچیده است که در این نوشتار نمی گنجد و تنها میتوان چند نکته را در این باب ذکر کرد:
۱. اگر به دلیل ابتلا به تومور مغزی تحت درمان و کنترل هستید برای بارداری حتما با جراح مغز و اعصاب خود مشورت کنید زیرا ممکن است عوض کردن داروها، انجام تصویربرداری جدید و مراقبتهای خاص در دوران بارداری را برایتان ضروری بداند.
۲. هر گونه علامت عصبی را در دوران بارداری جدی بگیرید خصوصا اگر ماهیت پیشرونده و بدتر شونده دارد و آن را به حساب تغییرات بدن در این دوران نگذارید؛ این علائم به تفصیل در بالا توضیح داده شدهاند و ضمن مراجعه به پزشک و بیان علائم، او را از حاملگی خود مطلع سازید.
۳. اگر پزشک شما با توجه به علائم شما انجام بررسیهایی را به صلاح دانست در انجام آنها تردید نکنید؛ قطعا پزشکتان با اطلاع از خطرات و محدودیتهای دوران بارداری این بررسیها را درخواست میکند و مطمئنا تا جای ممکن از انواعی از اقدامات تشخیصی استفاده میکند که برای جنین بیخطر باشد یا تا جای امکان کمترین تهدید را ایجاد نماید.
۴. برای شروع هر نوع دارویی خصوصا داروهای ضدتشنج، پزشک را از بارداری خود مطلع کنید.
۵. گاهی لازم است در دوران بارداری عمل جراحی تومور مغزی صورت گیرد؛ این کار گرچه بی خطر نیست اما اگر صبر تا پایان بارداری تهدیدی برای سلامتی شما باشد باید انجام شود و قطعا تلاش تمام برای حفظ سلامت مادر و جنین در زمان جراحی و بعد از آن توسط جراح و متخصص بیهوشی بکار گرفته خواهد شد.
من تومور مغزی دارم چه کنم ؟
قطعا شنیدن اینکه خود فرد یا یکی از عزیزانش دچار تومور مغزی شده برای او و خانواده استرس بزرگی خواهد بود و سبب اضطراب، سوالات متعدد و نگرانی از آینده خواهد شد. پس به این چند نکته توجه کنید:
۱. ابتلا به تومور مغزی مثل بسیاری تومورهای دیگر بدن به معنی پایان زندگی نیست و امروزه برای بسیاری از تومورهای مغزی درمانهای خوبی وجود دارد و تا وقتی جراحی تومور مغزی صورت نگرفته و نمونه پاتولوژی ارسال نشده نمیتوان با قطعیت در مورد وجود تومور و خوش خیمی یا بدخیمی آن نظر داد.
۲. گرچه جراحی مغز و تومور مغزی خطراتی را با خود دارد اما در حال حاضر با تکنولوژیهای جدید این خطرات به حداقل ممکن رسیده و درصد زیادی از بیماران با عمل جراحی موفق و حال خوب از بیمارستان ترخیص میشوند و تجربه ثابت کرده که روحیه خوب، توکل به خدا و آرامش پیش از عمل سبب تسهیل روند درمان و به حداقل رسیدن عوارض میگردد.
۳. شما برای تصمیم گیری در مورد درمان بیماری خود باید بررسی کنید و بهترین جراح مغز و اعصاب و یا به عبارتی بهترین جراح تومور مغزی که در دسترستان هست را بیابید.برای اینکار از دوستان و آشنایان پرس و جو کنید، نگاهی به اطلاعات موجود در اینترنت و سایتها بیندازید و به ملاقات پزشکانی که به شما معرفی شدند بروید. فراموش نکنید که ممکن است صداقت کامل در هیچ کدام از این روشهای بررسی وجود نداشته باشد و ممکن است نه در اینترنت و نه در صحبت اطرافیان به بهترین گزینه خود نرسید. شاید در سایتها حقیقتی نمایش داده نشود، شاید بیماری که از دوستان شما بوده و عمل موفق یا ناموفق داشته مورد خاصی بوده و داستان متفاوتی با شما داشته باشد؛ برای انتخاب درست باید تمامی این موارد و شنیدهها و خوانده ها را کنار هم گذاشت و در نهایت در گفتگوی حضوری با پزشک، باید حس آرامش و اطمینان کافی برای سپردن درمان به او در شما ایجاد گردد تا به روند درمانی ایمان داشته باشید. مکالمه با پزشک و شنیدن آنچه به عنوان برنامه درمانی در نظر دارد احتمالا مهمترین فاکتور خواهد بود چرا که از این به بعد شما باید ارتباط نزدیکی با او داشته باشید و او باید آرامش بخش و نجات دهنده شما باشد.
۴. حتی در مورد بدخیم ترین تومورهای مغزی هم مواردی بوده که بهبودی کامل بدست آمده است؛ پس هرگز امید خود را از دست ندهید و پیگیری دقیق و منظم در روند درمانی را پشت گوش نیاندازید.
تومور مغزی یکی از عارضههای مهم و خطرناکی است که بسیاری از مردم مبتلا به آن، به دلیل عدم آشنایی کافی با بیماری خود، روحیه مبارزه خود را از دست میدهند. در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع تومورهای مغزی آشنا کنیم و تعریف ساده و روشنی از آن به شما ارائه دهیم تا با افزایش اطلاعات خود در این حوزه، آگاهی بیشتری نسبت به بیماری خود یا فرد نزدیک به خود به دست آورید و بدانید که اغلب تومورهای مغزی با روشهای درمانی مدرن قابل درمان هستند. تکنولوژی روز به کمک جراحان و پزشکان متخصص مغز و اعصاب آمده و داروهای خاص برای شیمی درمانی و روشهای موثرتر برای پرتو درمانی، روز به روز احتمال درمان بیماران مبتلا به انواع تومور مغزی را افزایش میدهد. بنابراین پس از تشخیص به موقع و اقدام سریع به درمان، میتوانید با تمام وجود به درمان کامل و بازیابی سلامتی امیدوار باشید.
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/brain-tumor
8 دیدگاه ها
ممنون، سپاسگزارم از امیدواری که در مقاله تون موج میزد
سلام
یکی از آشناهای ما متاسفانه تشخیص داده شد که تومور مغزی داره و الان ۵ روز از عمل ایشون می گذره ولی با مشکلاتی در راه رفتن مواجه هست و با کمک می تونه به زور راه بره و دست راست ایشون هم سر هست
آیا این مشکلات به مرور زمان درست میشه ؟
سلام دقیقا پدر بنده هم همین مشکلات رو دارن آیا خوب شدنی هستن ابن علائم ؟
سلام ببخشید ممنون از مطالبی که گذاشتین میخواستم بپرسم اگه کسی بیشتر این علائم که در مورد تومور هست رو داشته باشه باید چیکار کنه اون ادم اول فقط سردرد داشت ولی بعدشم مشکل تعادل و سرگیجه و مشکل تو حافظه براش پیش اومد بعدش تازگیا هم مشکل بینایی واسش به وجود اومده احتمال اینکه به تومور مغزی مبتلا باشه هست؟
سلام به پزشک جراح مغز و اعصاب مراجعه کنین
ام ار ای و سی تی مغز بگیرین
سلام بابا دس خوش چه چیز خوبی بود عالی چیز های خوبی گفتی
با سلام مادر من تومور مغزی داره که دکتر قبلی ام آرآی بدون کنتراست نوشته بود الان دکتر فعلی ام آرآی با کنتراست وام آر اس نوشته تا بهتر نوع تومور رو تشخیص بده،ضمنا دکتر تومور روی عصب تکلم قرار گرفته وتکلم رو یه کم مختل کرده خودمون تو تبریزیم،می خواهیم تو تهران درمانش کنیم،به نظر شما دکتر چی کار کنیم خیلی ناراحتیم
سلام عموی منم تومور داره
کجارو معرفی میکنید