آدنوم هیپوفیز

آدنوم هیپوفیز در واقع رشد غیر طبیعی قسمتی از این غده هیپوفیز است و ذاتا خوش‌خیم محسوب میشود. غده هیپوفیز در قاعده جمجمه در خط وسط قرار دارد و مسئول کنترل مهمترین عملکردهای غددی بدن است.

تومور هیپوفیز

پس همانطور که گفته شد تومور هیپوفیز از رشد غیر طبیعی سلول های هیپوفیز سالم به وجود می اید و تومور مغزی خوش خیم محسوب میشود.

علائم تومور آدنوم هیپوفیز

به این ترتیب جدا از سردرد و کاهش بینایی که به دلیل مجاورت هیپوفیز با عصبهای بینایی بطور شایع اتفاق می‌افتد، علائم بیمارانی که تومور هیپوفیز دارند وابسته به نوع و محل آدنوم است مانند: ترشح شیر از سینه در زمانی غیر از دوران شیردهی و حتی در آقایان، اختلالات بلوغ، همراهی دیابت با فشارخون و مشکلات قلبی دیگر، رشد غیر عادی اندامها و صورت که پس از بلوغ رخ دهد و باعث درشت و زمخت شدن دستها، پاها و صورت بیمار میشود. علامت دیگر در مورد تومورهای هیپوفیز “دیابت بی‌مزه” است؛ نوعی پرنوشی و پرادراری که در اثر کاهش ترشح هورمونی ایجاد میگردد که وظیفه آن مهار دفع آب در ادرار است و در کمبود آن آب زیادی در ادرار دفع میشود. علت آنکه به این علامت دیابت بی مزه میگویند هم این است که گرچه در بیماران دیابتی نیز حجم ادرار زیاد میشود اما همراه با دفع قند است بر خلاف این بیماران که در ادرار آنها فقط دفع آب زیاد شده و قند ادرار زیاد نیست.

ایا بزرگ شدن غده هیپوفیز خطرناک است

همانطور که گفته شد بزرگ شدن غده هیپوفیز میتواند با ایجاد اثر فشاری در روی عصب بینایی باعث کاهش و از دست رفتن بینایی شود

درمان آدنوم هیپوفیز

درمان تومور هیپوفیز ( آدنوم هیپوفیز ) کاملا بستگی به نوع تومور دارد؛ درمان دارویی، جراحی، پرتودرمانی و گاهی گامانایف همگی بکار میروند. درمان دارویی در نود درصد موارد در مورد تومورهای ترشح کننده پرولاکتین بکار میرود که در زیر به آن اشاره خواهد شد.

جراحی آندوسکوپی آدنوم هیپوفیز

درمان جراحی تومور هیپوفیز در اکثر موارد با کمک آندوسکوپ یا میکروسکوپ از داخل بینی انجام میشود و فقط موارد نادری هستند که نیاز به جراحی از طریق جمجمه را دارند.و جز جراحی های قاعده جمجمه محسوب میشوند. این جراحی اگر چه به ظاهر کم خطر و کم عارضه به نظر میرسد اما قطعا خطرات و عوارض خود را دارد اما از جراحی باز جمجمه کم خطرتر است و مراقبتهای خاص خود را می‌طلبد و باید تحت نظر جراح مغز و اعصاب و بهترین جراح هیپوفیز انجام شود.

عوارض جراحی تومور هیپوفیز

هیچ جراحی بدون خطر نیست. از جمله عوارض عمومی جراحی هیپوفیز میتوان خونریزی عفونت واکنش به داروها را نام برد اما عوارض جراحی آدنوم هیپوفیز موارد زیر است

برای مشاهده ادامه مطلب کلیک کنید

درمان غیر جراحی آدنوم هیپوفیز

پرتودرمانی و گامانایف در مورد بیمارانی بکار میروند که یا جراحی برای آنها ممکن نیست، یا ناموفق بوده، یا امکان برداشتن تمام تومور وجود نداشته و یا با عود مکرر مواجه هستیم.

پرولاکتینوم

شایعترین نوع آدنوم هیپوفیز “پرولاکتینوم” یا تومور ترشح کننده هورمون پرولاکتین است. میزان ترشح این هورمون بطور طبیعی در دوران شیردهی بالا میرود و سبب تولید شیر میگردد اما درصورت وجود این تومور در هیپوفیز، در زمانهای غیر از شیردهی و در آقایان هم شیر تولید و ترشح خواهد شد. درمان اصلی این آدنوم برخلاف تقریبا تمام آدنومها و تومورهای مغزی دیگر درمان دارویی است. در بسیاری از بیماران حتی با توده‌های بسیار بزرگ هم درمان دارویی پاسخ خوبی میدهد. البته مواردی هستند که این تومور هم نیاز به جراحی پیدا میکند اما این موارد بسیار محدودند. معروفترین داروهایی که برای این تومور بکار میروند گاهی باعث عوارض قلبی میشوند که البته شایع نیست اما لازم است بیمار از این نظر تحت کنترل باشد.
آدنوم ترشح کننده هورمون رشد سبب بزرگ شدن تقریبا تمام بافتهای استخوانی و بافتهای نرم بدن میشود که به آن “آکرومگالی” میگویند؛ به این ترتیب دستها و پاها بزرگ شده و انگشتر و کفش بیمار برایش کوچک میشوند؛ استخوانهای صورت درشت و زمخت میشوند و چهره فرد تغییر میکند و حتی با بزرگ شدن زبان، تکلم بیمار هم عوض میشود. در کنار این موارد، تعریق بدبو، افزایش فشار خون، افزایش قند خون و ایجاد دیابت، نارسایی قلبی و همینطور ایجاد تومورهای دستگاه گوارش نیز از عوارض این آدنوم هستند.

درمان اصلی این تومور، جراحی است و در شرایط خاصی سایر درمانها هم بکار میروند. بلافاصله پس از جراحی موفق، بیمار واضحا احساس سبکی در زبان و صورت میکند و اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شده باشد، به تدریج برخی دیگر از علائم نیز برطرف میشوند مثل دیابت، فشار خون و نارسایی قلبی گرچه ممکن است به درجاتی باقی بمانند.
نوع دیگری از این تومورها سبب افزایش ترشح هورمونهای کورتونی بدن میشود و “بیماری کوشینگ” نامیده میشود. در این نوع، بیمار دچار افزایش وزن، نازکی پوست، استریا یا خطوط بنفش رنگ پهن پوستی، گردی و سرخ شدن صورت، افزایش قند خون، پوکی استخوان و آسیب پذیری به عفونتها میشوند.

این تومورها هم در درجه اول با جراحی درمان میشوند و اگر به موقع تشخیص داده و درمان شوند میتوان از عوارض جبران ناپذیری مثل پوکی استخوان پیشگیری کرد؛ گرچه باز هم میزان پاسخ بستگی به میزان پیشرفت بیماری دارد.
انواع نادرتری از آدنوم هستند که هورمون تحریک کننده تیروئید و هورمونهای جنسی ترشح میکنند. فرم دیگری هم وجود دارد که هورمونی ترشح نمیکند. در این نوع، علائم هورمونی مشاهده نمیشود و این بیماران معمولا با کاهش بینایی مورد بررسی و تشخیص قرار می‌گیرند.
در مجموع باید گفت آدنوم هیپوفیز توموری متفاوت از سایر تومورهای مغزی است؛ علائم هورمونی دارد، بطور شایع از طریق بینی مورد جراحی قرار میگیرد و گرچه خوش‌خیم است اما احتمال عود آن وجود دارد و میتواند باعث عوارض جدی در سایر نقاط بدن شود.