سرخوردگی مهره کمری چیست ؟علائم،تشخیص و بهترین درمان

سرخوردگی مهره کمر، لیزخوردگی، لغزش مهره های کمر، لقی، جابجایی یا دررفتگی مهره کمری، همه به معنی ناپایداری مهره‌ها در ناحیه کمر است و در اصطلاح تخصصی به آن “لیستزیس” یا “اسپوندیلولیستزیس” می‌گویند. در واقع تک تک مهره‌های ستون فقرات با کمک دیسکها، تاندونها، رباطها و عضلات روی هم ثابت و پایدار می‌مانند و حرکتی کنترل شده دارند.به دلایلی که در زیر به آنها اشاره می‌شود ممکن است این پایداری از بین رفته و حرکتی بیش از معمول و غیرعادی در زمان ایستادن و راه رفتن بین مهره‌ها رخ دهد و دو مهره روی هم بلغزند و جابجا شوند.

سرخوردگی مهره کمری چیست ؟

علت سرخوردگی مهره کمر چیست؟

ضربه‌ها و شکستگی‌های ستون فقرات، اختلالات مادرزادی، آرتروز، عفونتها، تومور ستون فقرات و خیلی دلایل دیگر میتوانند سبب بهم خوردن این پایداری شوند. در این صورت یک مهره روی مهره دیگر حرکت کرده و اصطلاحا “سُر” می‌خورد. سه دلیل اول از سایر دلایل شایع تر هستند. در بسیاری از موارد مادرزادی یا ثانویه به ضربه، معمولا قسمتی از مهره می‌شکند که در نمای رادیوگرافی شبیه شکستن گردن “سگ اسکاتلندی” مشاهده میگردد.

علایم سرخوردگی مهره کمری

این بیماری بیشتر در خانمها در سن میانسالی و اکثرا در مهره‌های پایینی کمر مشاهده مشاهده میشود. درد کمر  شایعترین علامت است و در قسمت پایین کمر احساس میشود و گاهی به صورت کمربندی دو طرف کمر را دربر می‌گیرد. این درد اکثرا با راه رفتن طولانی، ایستادن طولانی، حرکت ناگهانی و شدید ماشین در زمان رانندگی و خم شدن به جلو ایجاد می‌گردد. با شروع درد معمولا بیمار ترجیح میدهد جایی بنشیند یا حتی مجبور به خوابیدن میشود تا شدت آن کم شود. با افزایش شدت لیزخوردگی ممکن است درد کم کم به پاها هم انتشار پیدا کند، این انتشار درد بیشتر در پشت ران و ساق پا احساس می‌شود. گاهی شدت علائم به حدی است که با کمی پیاده‌روی بیمار دچار درد شدید در کمر و پاها و حتی احساس ضعف، خستگی یا لنگش و سستی در پاها می‌شود و مجبور است به فواصل کوتاهی در مسیر بنشیند و استراحت کند.

• کمر درد : شایع‌ترین علامت این وضعیت که اغلب در قسمت پایین کمر احساس می‌شود و گاهی به صورت کمربندی دو طرف کمر گسترده می‌شود.
• تشدید در با حرکت : درد کمر با راه رفتن طولانی، ایستادن طولانی، و حرکات ناگهانی افزایش می‌یابد.
• انتشار درد به پاها : با افزایش شدت درد ممکن است به پاها انتشار یابد و به صورت شدید‌تر در پشت ران و ساق پا احساس شود.
• ضعف و سستی: در برخی موارد، شدت علائم به حدی است که باعث احساس ضعف، خستگی، لنگش و سستی در پاها می‌شود.
• نیاز به استراحت: برای کاهش درد، بیماران معمولاً ترجیح می‌دهند بنشینند یا حتی خوابیده تا شدت آن کاهش یابد.

تشخیص سرخوردگی مهره کمر چگونه است ؟

تشخیص سرخوردگی مهره کمر یا اسپوندیلولیستزیس یک فرآیند مهم است که نیازمند بررسی دقیق علائم بالینی و استفاده از ابزارهای تشخیصی مختلف است. پزشک ممکن است از تصویربرداری مانند ایکس‌ ری، ام آر آی (MRI) یا سی تی اسکن برای مشاهده وضعیت مهره‌ها و لیگامانت‌ها استفاده کند. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا وضعیت مهره‌ها، اندازه سرخوردگی مهره کمر و تأثیر آن بر عصب‌ها و بافت‌های اطراف را ارزیابی کند. علاوه بر تصویربرداری، انجام آزمون‌های فیزیکی نیز مهم است. مثلاً، پزشک ممکن است با استفاده از آزمون فلکسیون و اکستنشن کمر، اندازه‌گیری فاصله بین مهره‌ها و تشخیص میزان انحراف آن‌ها را انجام دهد. ترکیب این اطلاعات بالینی و تصویربرداری نه تنها به تشخیص دقیق‌تر بلکه به برنامه‌ریزی درمان مناسب‌تر برای بیمار کمک می‌کند.

آیا سرخوردگی مهره کمر با بیماری دیسک کمر همراهی دارد؟

واقعیت این است که وقتی دو مهره کمر روی هم لق باشند و حرکت غیرعادی داشته باشند دیسک کمر بین آنها هم خراب شده و ممکن است دچار پارگی و بیرون زدگی دیسک شود؛ به این ترتیب این دو بیماری در بسیاری موارد همزمان با هم وجود خواهند داشت.

روند بیماری سرخوردگی مهره کمر چگونه است؟

به تدریج و با گذر ماهها و سالها معمولا سرخوردگی بیشتر و بیشتر میشود و طبیعتا علائم بیمار هم به تدریج و آهستگی شدیدتر می‌گردد؛ چراکه در طول زندگی روزمره حرکت در ستون فقرات مکرر رخ میدهد و کم کم جابجایی و سرخوردگی مهره‌های ناپایدار هم افزایش می‌یابد.
خصوصا اگر این سرخوردگی در سن جوانی رخ دهد احتمال پیشرفت آن و رسیدن به مراحل شدیدتر در سالهای بعد بیشتر میشود. در سنین بالاتر، هم فعالیت فرد کمتر است و هم از طرفی ستون فقرات در ماهیت خود به سمت سفت شدن پیش میرود و به این دلیل احتمال پیشرفت در بالای ۶۰ سال بسیار کمتر از دوران میانسالی است.

درمان سرخوردگی مهره کمر

اینکه چه درمانی برای فرد مناسب است کاملا بستگی به شدت علائم بیمار و شدت سرخوردگی دارد. در موارد خفیف‌تر گام اولیه درمان فیزیکی است؛ این درمان به معنی تقویت عضلات ستون فقرات و کمک به استحکام قسمت درگیر است مثل فیزیوتراپی، ورزش، آب درمانی و … شاید بتوان گفت راه رفتن در آب و بعد شنای کرال بهترین درمان برای موارد اولیه و خفیف سرخوردگی مهره کمر است. تداوم ورزش و قوی نگهداشتن عضلات ستون فقرات از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و درد بیمار را تا حدود زیادی بهبود می‌بخشد زیرا عضلات قوی مانع جابجایی غیرطبیعی مهره‌ها می گردند.
برای کنترل التهاب عصبها و دیسک در مراحل اولیه درمان لازم است داروهای ضدالتهاب هم مصرف شوند تا هم درد بیمار کمتر شود و هم روند بهبودی تسریع گردد. استفاده از کمربندهای مخصوص هم میتواند در کوتاه مدت درد بیمار را در زمان راه رفتن یا فعالیت کمتر کند.

در مواردی که جابجایی مهره زیاد نیست گاهی میتوان از تزریق مواد ضدالتهاب در دیسک و عصبهای اطراف استفاده کرد. باید گفت که درمانهایی مثل لیزر، اوزون و موارد مشابه تقریبا هیچ جایگاهی در درمان ین بیماری ندارند و صرفا در موارد نادری ممکن است کمک کننده باشند و این در حالی است که متاسفانه بطور شایع و مکرر شاهد انجام این درمانها روی بیماران هستیم.
درمان قطعی و نهایی سرخوردگی مهره کمری انجام جراحی برای برطرف کردن لقی و ثابت کردن مهره‌های ناپایدار است.

آب درمانی برای درمان سرخوردگی مهره کمر

اب درمانی یک روش غیردارویی و موثر برای کاهش درد ناشی از سرخوردگی مهره کمر است. این روش از طریق استفاده از آب گرم یا سرد بر روی منطقه کمر، ارتقاء یافتن تغذیه بافت‌های مهمه، کاهش التهاب و استراحت عضلات اطراف کمر کار می‌کند. آب گرمی که اغلب برای این منظور استفاده می‌شود، می‌تواند منجر به تسکین درد و استراحت عضلات شود، در حالی که آب سردی می‌تواند التهاب را کاهش دهد و به تسکین درد کمک کند. علاوه بر این، حرکاتی که در آب انجام می‌شود به دلیل کاهش وزن بدن در آب، فشار و استرس را کاهش داده و به تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری کمک می‌کند. از جمله حرکاتی که معمولاً در اینجا انجام می‌شود می‌توان به شنا، پیاده‌روی در آب، و تمرینات کمری و انعطافی اشاره کرد. با این حال، قبل از شروع هر گونه برنامه آب درمانی، بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنید تا برنامه‌ای مناسب و ایمن برای شرایط شما تعیین شود.

پیاده روی در سرخوردگی مهره کمری

پیاده‌روی یک فعالیت فیزیکی موثر برای کسانی است که به سرخوردگی مهره کمری مبتلا هستند. این فعالیت می‌تواند به تقویت عضلات پشتی و شکمی کمک کند، فشار روی مهره‌ها را کاهش دهد و بهبود حالت عمومی بدن و روحیه فرد را تقویت کند. با این حال، برای افرادی که با سرخوردگی مهره کمری دست و پنجه نرم می‌کنند، مهم است که در هنگام پیاده‌روی توجه ویژه‌ای به شرایط خود داشته باشند.

قبل از شروع هرگونه برنامه پیاده‌روی، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا برنامه‌ای مناسب برای وضعیت شما تعیین شود. همچنین، موارد زیر را در نظر بگیرید:

انتخاب کفش مناسب: استفاده از کفش‌های مناسب و پشتیبانی کننده برای پیاده‌روی بسیار مهم است.

شروع با کمترین شدت: شروع با مسافت و شدت پیاده‌روی کمتر و به تدریج افزایش آن برای جلوگیری از افزایش درد و آسیب‌های بیشتر.

حفاظت از کمر: استفاده از پشتیبان کمری و حفظ قوس طبیعی کمر هنگام پیاده‌روی بسیار مهم است.

استراحت و استرچینگ: پس از پیاده‌روی، استراحت کافی و انجام تمرین‌های استرچینگ برای افزایش انعطاف پذیری عضلات.

شناسایی علائم خطر: هرگونه درد یا ناراحتی غیرطبیعی در طول پیاده‌روی باید مورد توجه قرار گیرد و در صورت لزوم به پزشک معالج خود اطلاع داده شود.

با رعایت این نکات و هماهنگی با پزشک، پیاده‌روی می‌تواند به عنوان یک بخش مهم از برنامه درمانی برای کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرخوردگی مهره کمری موثر باشد.

جراحی سرخوردگی مهره کمر چگونه است؟

جراحی سرخوردگی مهره کمر همانطور که ذکر شد درمان نهایی این بیماری و  قرار دادن پروتز برای ثابت کردن مهره‌های لق لازم است. این عمل جراحی گرچه در ظاهر خیلی پیچیده به نظر نمیرسد و بطور شایع انجام میشود اما در دل خود ظرافت های زیادی دارد که ممکن است با غفلت از آنها نتیجه معکوس از جراحی بگیریم. خود این جراحی با تکنیکهای مختلف و متفاوتی انجام میشود و تطبیق نوع عمل جراحی با علائم بیمار و یافته‌های تصویربرداری و بکارگیری تکنیک صحیح، کلید موفقیت این درمان است. امروزه پلاتین گذاری در سطح وسیعی انجام میشود اما اینکه چقدر دقت برای آن بکار رود تا پلاتینها درست و در جای مناسب قرار داده شوند مساله دیگریست که کمتر مورد توجه واقع می‌شود. با عمل جراحی موفق و صحیح انتظار می‌رود به کمک برداشته شدن فشار از روی عصبها و ثابت شدن مهره‌های ناپایدار و لق، به تدریج علائم بیمار رو به بهبود برود.

مراقبت های بعد از جراحی سرخوردگی مهره کمر

با توجه به سنگین بودن عمل جراحی و بکار گیری پلاتین ستون فقرات، درد بعد از عمل در کمر احتمالا کم نخواهد بود اما این درد به تدریج رو به بهبود خواهد رفت. درد انتشار یابنده به پاها و گزگز هم ممکن است تا مدتی وجود داشته باشد اما انتظار میرود کم کم برطرف گردد.
معمولا تا زمانی که مهره‌های لیزخورده به هم جوش نخورده باشند لازم است بیمار از کمربند استفاده کند و بعد از اطمینان از استحکام کافی که ممکن است چند ماه به طول بینجامد میتوان کمربند را باز کرد.
رها کردن ستون فقرات جراحی شده اشتباه بزرگی است که بسیاری از افراد مرتکب میشوند و فکر میکنند با بهبودی دردها دیگر نیازی به پیگیری نیست و این در حالی است که ادامه ورزش و حتی انجام چندین جلسه فیزیوتراپی و آب درمانی در زمانی که جراح صلاح بداند قسمتی از درمان است.
طبیعتا پروتز‌ها هرگز جایگزین بافت طبیعی و انعطاف پذیر ستون فقرات نمی شوند و تنها به دلیل شدت ناپایداری مجبور به استفاده از آنها هستیم و گرچه فردی که این عمل را انجام میدهد قسمتی هر چند کوچک از حرکت کمر را از دست خواهد داد ولی از سوی دیگر میتواند دوباره راه برود و بدون درد یا با دردی اندک به زندگی عادی بازگردد. این فرد لازم است بیشتر از افراد دیگر مراقب فشار روی کمر خود باشد تا از آسیب بقیه مهره‌ها و دیسکها جلوگیری نماید.

عوارض جراحی سرخوردگی مهره کمر

عوارض جراحی سرخوردگی مهره کمر، همچون هر جراحی دیگری، ممکن است شامل ریسک‌ها و مشکلات پس از عمل باشد. این شامل عوارض مانند عفونت، خونریزی، آمبولی ، آسیب به اعصاب، فشار بر ریشه‌های عصبی، و حتی خونریزی مهره‌ها می‌شود. همچنین، از دیگر عوارض ممکن می‌توان به عدم موفقیت جراحی یا نیاز به جراحی دوباره، افزایش درد پس از جراحی، محدودیت حرکتی اشاره کرد. برای کاهش این خطرات، لازم است که بیماران با پزشک خود در مورد همهٔ جنبه‌های مرتبط با عمل جراحی مشورت کنند و آمادگی لازم برای هر گونه پس از جراحی را داشته باشند، از جمله پیگیری دقیق توسط پزشک و انجام تمرین‌های فیزیوتراپی منظم.

هزینه جراحی سرخوردگی مهره

هزینه جراحی سرخوردگی مهره کمری بستگی به عوامل متعددی دارد از جمله:

1. نوع جراحی: نوع جراحی مورد نیاز برای درمان سرخوردگی مهره (مانند لمینکتومی، فیوژن دیسک، یا جراحی تعویض مهره) و میزان پیچیدگی آن بر هزینه تأثیر می‌گذارد.
2. محل جراحی: هزینه‌های جراحی ممکن است بستگی به محل و مرکز جراحی متفاوت باشد. در برخی مناطق، هزینه‌ها ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از میانگین کشوری باشد.
3. تجهیزات و منابع پزشکی: استفاده از تجهیزات پزشکی پیشرفته و فناوری‌های جدید می‌تواند هزینه جراحی را افزایش دهد.
4. تجربه پزشک: تجربه و تخصص پزشک ارتباط مستقیمی با هزینه جراحی دارد. پزشکان با تجربه ممکن است هزینه بیشتری داشته باشند.
5. هزینه‌های پساجراحی: هزینه‌های مربوط به مراقبت‌های پساجراحی، مانند هزینه بستری، داروها، و جلسات فیزیوتراپی نیز در هزینه کل جراحی موثر است.

پیشگیری از سرخوردگی مهره کمر

پیشگیری از اسپوندیلولیستزیس یا سرخوردگی مهره کمر از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند با اعمال تغییرات در روش زندگی و انجام تمرینات منظم، از جمله:

تقویت عضلات پشتی: انجام تمریناتی برای تقویت عضلات پشتی و شکمی می‌تواند فشار روی مهره‌ها را کاهش داده و استحکام و پایداری کمر را افزایش دهد.

مراقبت در حین حرکت : در حین انجام فعالیت‌های روزانه و ورزشی، مراقبت و توجه به حالت بدن و فرآیند حرکتی مهم است. جلوگیری از انجام حرکات نادرست یا وزن برداری نادرست می‌تواند خطر ابتلا به اسپوندیلولیستزیس را کاهش دهد.

حفظ وزن سالم: اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری بر روی مهره‌ها و کمر ایجاد کند، بنابراین حفظ وزن سالم و انجام فعالیت‌های ورزشی منظم می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.

استفاده از تکنیک‌های درست حمایتی: هنگامی که نیاز به حمایت از کمر احساس می‌شود، استفاده از کمربندهای حمایتی معتبر و مناسب می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌های جدی کمک کند.

انجام تمرینات انعطاف‌پذیری: تمرینات انعطاف‌پذیری مانند استرچینگ و یوگا می‌توانند انعطاف و انعطاف‌پذیری عضلات و بافت‌های محیطی را افزایش داده و خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند.

مراقبت در طول کار: در صورتی که شما در شغلی فعالیت می‌کنید که نیاز به خم شدن یا بلند کردن اشیاء سنگین دارد، حفظ قوس طبیعی کمر، استفاده از ابزارهای جابجایی مناسب، و انجام تمرینات انعطاف‌پذیری و تقویتی می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.