خونریزی مغزی چیست ؟ تشخیص و درمان آن چگونه است

خونریزی مغزی عارضه‌ای خطرناک و عامل مهمی در ایجاد ناتوانی و مرگ بیماران است. در داخل بافت مغز هم مانند همه اعضای بدن شریانهایی مسئول رساندن خون حاوی اکسیژن و وریدهایی مسئول خارج کردن خون استفاده شده توسط مغز هستند. ایجاد آسیب و پارگی در جدار این عروق سبب خروج خون به داخل مغز یا اطراف آن میشود و بسته به شدت و محل خونریزی، علائم و عوارض متفاوتی را ایجاد میکنند.

خونریزی مغزی چیست ؟

خونریزی مغزی به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن خون از رگ‌های خونی درون مغز نشت کرده و به بافت‌های مغزی آسیب می‌رساند. این نوع خونریزی می‌تواند به دلیل پارگی یک آنوریسم مغزی، ضربه به سر، فشار خون بالا، یا اختلالات خونی رخ دهد. خونریزی مغزی می‌تواند به سرعت باعث افزایش فشار درون جمجمه شود که این امر به نوبه خود ممکن است منجر به آسیب‌های جدی و حتی مرگ شود. علائم این وضعیت می‌تواند شامل سردرد شدید، تهوع، تشنج، استفراغ، ضعف در یک طرف بدن، مشکلات بینایی، و اختلال در گفتار و تعادل باشد.تشخیص خونریزی مغزی معمولاً از طریق تصویربرداری‌های پزشکی مانند سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی انجام می‌شود. درمان آن بسته به شدت و محل خونریزی متفاوت است و ممکن است شامل داروهای کاهنده فشار خون، جراحی برای برداشتن لخته خون یا ترمیم رگ‌های آسیب‌دیده، و مراقبت‌های حمایتی برای مدیریت علائم باشد. پیشگیری از خونریزی مغزی عمدتاً بر کنترل عوامل خطرزا مانند فشار خون بالا، اجتناب از مصرف الکل و مواد مخدر، و استفاده از تجهیزات حفاظتی در فعالیت‌های پرخطر متمرکز است.

علت خونریزی مغزی چیست ؟

شایعترین علت خونریزی مغزی، ضربه مغزی و علل دیگر آن پاره شدن آنوریسم‌ مغزی ، کلافه‌های عروقی و تومورهای مغزی هستند؛ اما شرح این علل خونریزی مغزی در این نوشتار نگنجیده و منظور از خونریزی مغزی در این مقاله، نوعی از آن است که بدون ضربه مغزی یا داشتن آنوریسم یا کلافه عروقی و به صورت “خود‌به‌خودی” اتفاق بیفتد. خونریزی ناشی از ضربه به سر انواع مختلفی دارد، خونریزی ناشی از آنوریسمها معمولا در فضای زیر عنکبوتیه (زیر آراکنویید) و خونریزی مربوط به کلافه‌های شریانی وریدی و خونریزی ناشی از تومورها هم اغلب داخل بافت مغز روی میدهند.

خونریزی مغزی خود‌به‌خودی معمولا در سنین بالای ۵۰ سال دیده شده و شایعترین علت آن فشار خون کنترل نشده است. بیمارانی که فشار خون بالا دارند و درمان لازم برای کنترل آن را انجام نمیدهند عملا نه فقط قلب که بسیاری از اعضای بدن را در معرض خطر قرار می‌دهند و یکی از این اعضا مغز است. شریانهای مغزی که مدتها فشار خون بالا را تحمل میکنند به تدریج استقامت دیواره خود را از دست داده و در نهایت دچار پارگی و خونریزی میشوند که طبیعتا خودبخودی و ناگهانی رخ میدهد. متاسفانه این خونریزی مغزی در اکثر موارد در نواحی عمقی و حساس مغز رخ میدهد و عوارض قابل توجهی را بر جا میگذارد.

پس از فشار خون بالا علل دیگر اهمیت کمتری دارند اما میتوانند علت بروز خونریزی مغزی باشند: افزایش سن به بالای ۷۰ سال و آسیب پذیری عروق، مصرف داروهای ضدانعقاد، اعتیاد به داروهای محرّک و روان‌گردان، مصرف الکل و نارسایی کلیوی و کبدی. داروهای ضدانعقاد باعث میشوند کوچکترین ضعف و آسیب در جدار رگها به خونریزی وسیعی منجر شود زیرا قدرت انعقادی انعقادی بدن از بین رفته است. داروهای روان‌گردان سبب آسیب پذیری جدار رگها و بالا رفتن شدید فشار خون میشوند و نارسایی کلیوی و کبدی هم عملکرد عناصر انعقادی خون را مختل میکنند.

شایع ترین علت های خونریزی مغزی به صورت خلاصه

• فشار خون بالا
• آنوریسم مغزی
• ضربه به سر
• اختلالات خونی و انعقادی
• مصرف الکل و مواد مخدر
• ناهنجاری‌های عروقی مادرزادی (مانند AVM مغزی )
• تومورهای مغزی
•  عفونت‌های مغزی
•  استفاده از داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکت
• بیماری‌های کبدی و کلیوی

انواع خونریزی مغزی

خونریزی مغزی به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و علل خاص خود را دارند. نخستین نوع، خونریزی درون مغزی (Intracerebral Hemorrhage) است که در آن خون مستقیماً به داخل بافت مغزی نشت می‌کند و معمولاً به دلیل فشار خون بالا یا آنوریسم مغزی رخ می‌دهد. دومین نوع، خونریزی زیر عنکبوتیه (Subarachnoid Hemorrhage) است که خون در فضای زیر عنکبوتیه، بین مغز و غشای پوشاننده آن، تجمع می‌یابد و معمولاً ناشی از پارگی آنوریسم یا ضربه به سر است. نوع سوم، خونریزی زیر سخت‌شامه یا سابدورال (Subdural Hemorrhage) است که در آن خون بین مغز و لایه سخت‌شامه تجمع می‌کند و اغلب به دلیل ضربه به سر یا آسیب‌های عروقی ایجاد می‌شود. نوع چهارم، خونریزی اپیدورال (Epidural Hemorrhage) است که خون بین جمجمه و سخت‌شامه جمع می‌شود و معمولاً به دنبال ضربه‌های شدید به سر رخ می‌دهد. هر یک از این انواع خونریزی مغزی می‌تواند منجر به علائم جدی و پیچیده‌ای مانند سردرد شدید، تهوع، استفراغ، ضعف در یک طرف بدن، و اختلال در گفتار و تعادل شود، و نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد.

علائم خونریزی مغزی چیست ؟

خونریزی مغزی می‌تواند با مجموعه‌ای از علائم متنوع و جدی همراه باشد که به سرعت نیاز به تشخیص و درمان دارند. یکی از شایع‌ترین علائم خونریزی مغزی، سردرد شدید و ناگهانی است که به عنوان “بدترین سردرد زندگی” توصیف می‌شود. تهوع و استفراغ نیز معمولاً همراه با سردرد ظاهر می‌شوند. ضعف یا فلج در یک طرف بدن، که به آن همی‌ پارزی یا همی‌ پلژی گفته می‌شود، از دیگر نشانه‌های مهم است. مشکلات بینایی مانند تاری دید یا از دست دادن بینایی در یک چشم نیز ممکن است رخ دهد. اختلال در گفتار، از جمله دشواری در پیدا کردن کلمات یا ناتوانی در فهمیدن صحبت‌های دیگران، می‌تواند نشانه‌ای از آسیب به مناطق زبانی مغز باشد. از دست دادن تعادل و هماهنگی، که می‌تواند منجر به افتادن و مشکلات حرکتی شود، نیز از علائم معمول است. در موارد شدیدتر، فرد ممکن است دچار کاهش هوشیاری یا حتی کما شود. علائم دیگر ممکن است شامل تشنج، گیجی، و تغییرات رفتاری ناگهانی باشد. تشخیص دقیق و به موقع این علائم می‌تواند نقش حیاتی در کاهش عوارض و بهبود نتایج درمانی ایفا کند.

تشخیص خونریزی مغزی چگونه انجام میشود ؟

تشخیص خونریزی مغزی یک فرآیند چند مرحله‌ای و پیچیده است که نیاز به استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و ارزیابی‌های بالینی دقیق دارد. اولین گام در تشخیص، ارزیابی علائم بالینی بیمار است که ممکن است شامل سردرد شدید، تهوع، ضعف در یک طرف بدن، و اختلالات گفتاری باشد. پزشکان معمولاً با استفاده از تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی شروع می‌کنند تا نشانه‌های اولیه را شناسایی کنند. پس از ارزیابی بالینی، تصویربرداری پزشکی نقش حیاتی در تشخیص دقیق دارد. سی‌ تی اسکن (CT Scan) اولین و رایج‌ ترین ابزار تصویربرداری است که می‌تواند به سرعت خونریزی را نشان دهد و محل و حجم آن را تعیین کند. در مواردی که نیاز به اطلاعات دقیق‌تری باشد، از ام‌ آر‌ آی (MRI) استفاده می‌شود که تصاویر با جزئیات بیشتری از مغز ارائه می‌دهد. آنژیوگرافی مغزی نیز ممکن است برای ارزیابی عروق خونی و شناسایی منابع خونریزی مانند آنوریسم‌ها یا ناهنجاری‌های عروقی مورد استفاده قرار گیرد. آزمایش‌های خونی نیز می‌توانند به تشخیص اختلالات انعقادی که ممکن است موجب خونریزی شده باشند، کمک کنند. تشخیص سریع و دقیق خونریزی مغزی می‌تواند نقش مهمی در تعیین روش درمانی مناسب و بهبود نتایج بیمار داشته باشد.

درمان خونریزی مغزی به چه روش هایی انجام میشود ؟

درمان خونریزی مغزی یک فرآیند پیچیده و چندجانبه است که نیاز به مداخله فوری و تخصصی دارد. اولین گام در درمان، تثبیت وضعیت بیمار و کنترل علائم حیاتی مانند فشار خون، تنفس و ضربان قلب است. کاهش فشار خون بالا می‌تواند از افزایش خونریزی جلوگیری کند. در موارد شدید، نیاز به جراحی فوری وجود دارد؛ کرانیوتومی یکی از روش‌های جراحی است که در آن بخشی از جمجمه برداشته می‌شود تا فشار داخل جمجمه کاهش یابد و خونریزی متوقف شود. در مواردی که خونریزی ناشی از آنوریسم یا ناهنجاری‌های عروقی باشد، ممکن است از روش‌های جراحی مانند جراحی آنوریسم مغزی استفاده شود.

داروها نیز نقش مهمی در مدیریت خونریزی مغزی دارند. داروهای ضدانعقاد ممکن است برای افرادی که دچار اختلالات انعقادی هستند، قطع شوند و داروهای معکوس‌کننده اثرات آنها تجویز شوند. استروئیدها و داروهای ضد تشنج نیز ممکن است برای کاهش التهاب و پیشگیری از تشنج استفاده شوند. توانبخشی نیز بخش دیگری از درمان است که شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌شود تا به بهبود عملکردهای جسمی و شناختی کمک کند. درمان خونریزی مغزی نیاز به همکاری تیمی از متخصصان مختلف دارد تا بهترین نتایج ممکن برای بیمار حاصل شود.

درمان غیرجراحی خونریزی مغزی

درمواردی که حجم خونریزی زیاد نباشد معمولا انجام جراحی برای تخلیه آن کمکی نمیکند. آنچه در این بیماران کمک کننده است کنترل فشار خون بالا، کنترل قند خون، انتقال به آی سی یو، تجویز داروهای مختلف از جمله ضدتشنج، اقدامات پیشگیرانه از ایجاد آمبولی ، کنترل مجدد بیمار از جهت بیشتر نشدن حجم خونریزی و سایر درمانهای حمایتی از بیمار است. در این جریان ممکن است عوارض مختلفی که معمولا ثانویه به بستری طولانی بیماران در آی سی یو و سن بالا و بیماریهای زمینه‌ای متعدد آنهاست رخ دهد مانند عفونت ریوی، لخته در پاها، آمبولی ریه، نارسایی کلیوی و کبدی. هر کدام از این عوارض به سخت‌تر شدن روند درمان می‌انجامد و ممکن است حتی سبب شکست درمان گردد. اما در مجموع بیمارانی که حجم خونریزی کم و سطح هوشیاری خوبی داشته باشند شانس بسیار بالاتری برای بهبود دارند و علارغم عوارض محتمل در آی سی یو ممکن است درمان شده و از این خطرات نجات یابند.

انتهای دیگر طیف هم بیمارانی هستند که حجم خونریزی بسیار زیادی دارند و سن بالای آنها و هوشیاری پایین در واقع اقدام درمانی جراحی را بی‌فایده میسازد. جراحی تخلیه خونریزی حجیم این بیماران با توجه به اینکه آسیب مغزی شدیدی در اثر خونریزی اتفاق افتاده ممکن است به تشدید این آسیب و اضافه شدن عوارض جراحی به مشکلات مریض ختم شده و کاملا بی اثر و حتی مضر گردد. مشابه آن هم مواردی هستند که محل خونریزی در ساقه مغز یا نواحی حساس دیگری است که در حال حاضر و با علم و تکنولوژی فعلی، امکان تخلیه خون بدون آسیب بیشتر بافت نرمال وجود ندارد.

جراحی خونریزی مغزی

بیمارانی کاندید جراحی خونریزی خود‌به‌خودی مغزی میشوند که حجم خونریزی قابل توجه باشد اما از سوی دیگر با در نظر گرفتن سطح هوشیاری و شرایط بالینی بیمار، جراحی به سود وی بوده و سبب تشدید آسیب مغزی نشود.
در جراحی خونریزی مغزی قسمتی از جمجمه که نزدیک محل ضایعه است باز شده و با در نظر گرفتن کمترین میزان آسیب ممکن، حجمی از خونریزی که با اثر فشاری روی بافت مغزی خطرناک است تخلیه میگردد. روشهای دیگری هم برای تخلیه خونریزی در موارد نه چندان شایعی استفاده میشود مثل تخلیه خون با آندوسکوپ یا با کمک استریوتاکسی. اما تحقیقات علمی نشان داده با هر روشی که این کار انجام شود تغییر قابل توجهی در عاقبت بیماران اتفاق نمی‌افتد. حفظ بافت مغزی نرمال در مجاورت محل خونریزی در زمان تخلیه، بسیار مهم بوده و میتواند جان بیمار و عملکرد مغزی او را نجات دهد و این جراحی باید توسط بهترین جراح مغز و اعصاب تهران انجام شود.

گاهی حجم خونریزی زیاد نیست و نیازی به تخلیه ندارد اما محل آن جایی است که با انسداد مسیر جریان مایع مغزی نخاعی سبب تجمع این مایع و هیدروسفالی میشود. در این صورت لوله‌ای باریک داخل بطنهای مغزی قرار داده میشود که یا به صورت موقت مایع را به بیرون از جمجمه تخلیه میکند و یا به صورت دائم به شکل شنت مغزی میگردد تا مایع را داخل شکم یا فضای دیگری در بدن تخلیه نماید.

عوارض خونریزی مغزی چیست ؟

عوارض خونریزی مغزی , خونریزی خود‌به‌خودی مغزی از شایعترین و مهمترین دلایل فوت بیماران و ناتوانی آنهاست. اینکه خونریزی معمولا در نواحی عمقی مغز رخ می‌دهد علت مهمی در ایحاد عوارض طولانی مدت در فرد مبتلا است. ضعف و فلجی در اندامها، اختلال تکلم، اختلال بینایی، تشنج و حتی هوشیاری پایین ممکن است با درمانهای جراحی یا غیرجراحی به بهبودی کامل برطرف گردند، علائم فقط تا حدودی بهتر شوند و یا اصلا هیچ بهبودی بدست نیاید. گرچه فاکتورهایی برای پیش بینی اینکه بیمار چقدر بهتر میشود وجود دارد؛ مثل سطح هوشیاری، سن، بیماریهای همزمان و محل خونریزی، اما هیچ کس نمیتواند بطور دقیق و مطمئن در این مورد نظر دهد. بروز علائم مثبت در بیمار در هفته‌های اول نشانه خوبی از ادامه این روند و نتیجه نهایی بهتر است.
این عوارض مغزی تنها قسمتی از مشکلات این بیماران در زمان بستری و یا پس از ترخیص است. عوارض جانبی زیادی در کنار این بیماری ایحاد میشوند که هم ممکن است جان فرد را تهدید کنند و هم ممکن است مشکلات عدیده جدی طولانی مدت یا حتی دائمی را سبب شوند. عفونت ریوی در بیماران بستری در آی سی یو و خصوصا بیمارانی که به دلیل مشکلات هوشیاری و تنفسی وابسته به دستگاه تنفس مصنوعی هستند کم اتفاق نمی‌افتد و لازم است بیماران برای درمان آن انواع و اقسام آنتی‌بیوتیکها و داروهای دیگر ریوی را مصرف نمایند. ایجاد لخته در وریدهای پاها و آمبولی ریه (حرکت این لخته به سمت ریه و بستن یکی از عروق ریوی) نیز عارضه مهم و خطرناکی است که برای درمان آن لازم است داروهای ضدانعقاد تزریقی یا خوراکی تا مدتها استفاده شوند و تجویز این داروهای ضدانعقاد به خودی خود ممکن است به تشدید خونریزی مغزی منجر شود. و در نهایت اینکه بستری طولانی در آی سی یو و مصرف انواع داروها در بیمار مسنی که کلیه و کبد او توانایی کافی برای دفع این داروها را ندارد میتواند سبب نارسایی این دو ارگان حیاتی شود.

جراحی خونریزی مغزی هم ممکن است مثل سایر عملهای جراحی عارضه دار شود. عفونت در مغز، ادامه خونریزی علیرغم تخلیه خون اولیه و تشنج از جمله این عوارض هستند.

پیشگیری از خونریزی مغزی

پیشگیری از خونریزی مغزی نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه است که شامل تغییرات سبک زندگی، مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای و استفاده از داروها می‌شود. کنترل فشار خون یکی از مهم‌ترین عوامل در پیشگیری از خونریزی مغزی است؛ بنابراین، پیروی از یک رژیم غذایی کم‌نمک، ورزش منظم و مصرف داروهای ضد فشار خون تحت نظر پزشک می‌تواند مؤثر باشد. اجتناب از مصرف الکل و دخانیات نیز به کاهش خطر کمک می‌کند. مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و کلسترول بالا از طریق مصرف داروها و تغییرات سبک زندگی نیز ضروری است.

یکی دیگر از راه‌های پیشگیری، آگاهی از سابقه خانوادگی و انجام معاینات منظم پزشکی است. افرادی که سابقه خانوادگی آنوریسم یا دیگر ناهنجاری‌های عروقی دارند، باید تحت نظر پزشک قرار گیرند و در صورت نیاز، تصویربرداری‌های منظم انجام دهند. استفاده از داروهای ضدانعقاد و ضدپلاکت برای افرادی که در معرض خطر لخته‌های خونی هستند، می‌تواند از ایجاد خونریزی جلوگیری کند؛ البته باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.

آموزش عمومی و افزایش آگاهی درباره علائم و عوامل خطر خونریزی مغزی نیز می‌تواند به پیشگیری کمک کند. در نهایت، ایجاد محیط‌های ایمن و کاهش خطرات فیزیکی مانند سقوط نیز می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری ایفا کند.

اقدامات اولیه در صورت بروز علائم خونریزی مغزی

در مورد بیمار هوشیار که دچار سردرد ناگهانی شدید شده بهتر است در اولین فرصت توسط اطرافیان به مرکز درمانی برده شود. در صورت بروز تشنج شاید مهمترین نکته این باشد که مضطرب نشوید، نترسید و خونسردی خود را حفظ کنید؛ از فرد دیگری برای اطلاع به اورژانس کمک بگیرید؛ فرد مبتلا را به پهلو بچرخانید تا ترشحات دهان وی خارج شود و باعث انسداد راه هوایی او نگردد؛ عینک و دندان مصنوعی وی را بردارید و مراقب باشید اجسام اطراف باعث آسیب به سر و اندامهای فرد در حالی که حرکات شدید دارند نشوند اما ممانعت از حرکات اندامها با ایجاد فشار شدید روی آنها بی فایده و حتی مضر است و اینکه از خوراندن هر نوع مواد غذایی یا آب و حتی دارو به وی خودداری کنید چون ممکن است باعث وارد شدن آنها به مجاری هوایی و خفگی بیمار شود. همزمان لازم است فرد دیگری برای اطلاع به اورژانس اقدام نماید تا بیمار هر چه سریعتر تحت کنترل دکتر مغز و اعصاب، بررسی و درمان قرار گیرد.

علائم دیگر که مشابه علائم سکته مغزی هستند باید جدی گرفته شده و برای انتقال بیمار به مرکز درمانی با اورژانس تماس حاصل کنید.

خونریزی مغزی در کودکان

خونریزی خود‌به‌خودی مغزی در کودکان اتفاق نادری است زیرا فشار خون بالا و ضعف و آسیب جدار رگها در کودکان نادر است. جدا از علائم، مراقبتهای لازم در زمان خونریزی، بررسی‌های اولیه و درمان که مشابه بالغین خواهد بود، معمولا در کودکان لازم است بررسی بیشتر و دقیقتری انجام شود تا علت زمینه‌ای خونریزی کشف گردد و درمان شود. عدم تشخیص و درمان اولیه به معنی وجود خطر تکرار خونریزی در کودک است و ممکن است این تکرار سبب تشدید عوارض گردد و جبران‌ناپذیر باشد.

آیا خونریزی مغزی درمان دارد ؟

بله، خونریزی مغزی درمان دارد، اما نوع و مؤثر بودن درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله محل و شدت خونریزی، سن و وضعیت کلی سلامت بیمار و سرعت تشخیص و مداخله پزشکی. درمان خونریزی مغزی می‌تواند شامل روش‌های دارویی و جراحی باشد.

در موارد خفیف‌تر، مدیریت دارویی می‌تواند شامل کنترل فشار خون، استفاده از داروهای ضد تشنج و در صورت لزوم، داروهای ضد انعقاد باشد. این داروها به کاهش فشار داخل جمجمه و جلوگیری از تشنج کمک می‌کنند.

در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی فوری باشد. روش‌هایی مانند کرانیوتومی (برداشتن بخشی از جمجمه برای کاهش فشار) یا کلیپینگ آنوریسم (بستن آنوریسم برای جلوگیری از خونریزی بیشتر) می‌توانند به توقف خونریزی و کاهش آسیب به بافت مغزی کمک کنند.

توانبخشی نیز بخش مهمی از فرآیند درمان است که شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌شود تا به بازگشت عملکردهای جسمی و شناختی کمک کند.

در نهایت، موفقیت درمان بستگی به سرعت تشخیص و آغاز درمان، و همچنین مراقبت‌های پس از درمان دارد. تشخیص و مداخله به موقع می‌تواند به بهبود نتایج و کاهش عوارض طولانی‌مدت کمک کند.

آیا خونریزی مغزی باعث مرگ میشود ؟

بله، خونریزی مغزی می‌تواند باعث مرگ شود، به خصوص اگر به سرعت تشخیص داده نشود و درمان مناسب صورت نگیرد. خونریزی مغزی یا همان هموراژی داخل مغزی، یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که نیاز به مداخله فوری دارد. شدت و محل خونریزی، سن و وضعیت کلی سلامت بیمار، و سرعت دریافت مراقبت‌های پزشکی از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر نتیجه نهایی تأثیر بگذارند.

عوامل زیر می‌توانند خطر مرگ ناشی از خونریزی مغزی را افزایش دهند:

• شدت خونریزی: خونریزی‌های شدیدتر می‌توانند باعث افزایش فشار داخل جمجمه و آسیب به بافت‌های حیاتی مغز شوند.
• محل خونریزی: خونریزی در مناطقی از مغز که کنترل عملکردهای حیاتی مانند تنفس و ضربان قلب را بر عهده دارند، می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
• تاخیر در درمان: هر چه زمان بیشتری برای دریافت درمان مناسب صرف شود، احتمال آسیب دائمی و مرگ افزایش می‌یابد.
• بیماری‌های زمینه‌ای: افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، دیابت یا مشکلات قلبی هستند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
• سن: افراد مسن‌تر معمولاً در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

با این حال، با تشخیص و درمان سریع، بسیاری از افراد می‌توانند از خطر مرگ نجات یابند و حتی بهبودی قابل توجهی داشته باشند. مراقبت‌های پس از درمان و توانبخشی نیز نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی پس از خونریزی مغزی دارند.

رابطه بین خونریزی مغزی و سطح هوشیاری

خونریزی مغزی تأثیر قابل توجهی بر سطح هوشیاری فرد دارد. این تأثیر می‌تواند از کاهش خفیف هوشیاری تا کما و حتی مرگ متغیر باشد. سطح هوشیاری به شدت و محل خونریزی، سرعت تشخیص و درمان، و وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد.

عوامل تأثیرگذار بر سطح هوشیاری در خونریزی مغزی

شدت خونریزی: خونریزی‌های شدیدتر معمولاً باعث افزایش فشار داخل جمجمه می‌شوند که می‌تواند به کاهش سطح هوشیاری منجر شود.
محل خونریزی: خونریزی در مناطقی از مغز که مسئول کنترل هوشیاری و عملکردهای حیاتی هستند، مانند ساقه مغز، می‌تواند به سرعت سطح هوشیاری را کاهش دهد.
سرعت تشخیص و درمان: مداخله سریع پزشکی می‌تواند از آسیب بیشتر به بافت مغزی جلوگیری کند و سطح هوشیاری را بهبود بخشد.
بیماری‌های زمینه‌ای: وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، دیابت و مشکلات قلبی می‌تواند وضعیت را پیچیده‌تر کند و بر سطح هوشیاری تأثیر بگذارد.

علائم کاهش سطح هوشیاری

خواب‌آلودگی: فرد ممکن است احساس خواب‌آلودگی کند و به سختی بیدار شود.
گیجی و سردرگمی: فرد ممکن است دچار گیجی و ناتوانی در تمرکز شود.
از دست دادن هوشیاری : در موارد شدیدتر، فرد ممکن است کاملاً هوشیاری خود را از دست دهد و به حالت کما برود.

ارزیابی سطح هوشیاری

پزشکان معمولاً از مقیاس گلاسکو کما (Glasgow Coma Scale) برای ارزیابی سطح هوشیاری استفاده می‌کنند. این مقیاس شامل سه بخش است:

باز کردن چشم‌ها: نمره 1 تا 4
پاسخ کلامی: نمره 1 تا 5
پاسخ حرکتی: نمره 1 تا 6

نمره کل بین 3 تا 15 متغیر است، که نمره پایین‌تر نشان‌دهنده کاهش شدیدتر سطح هوشیاری است.