گردن، یا ستون فقرات گردنی، شبکه منظمی از اعصاب، استخوان ها، مفاصل و ماهیچه میباشد. گردن وظیفهی مهم حمایت و ثابت نگه داشتن سر را بر عهده دارد ولی گاهی ممکن است دچار درد شود.
گردن درد بعث ایجاد مشکلات متنوعی میشود. احساس درد در مسیر عصب گردن میتواند منجر به بروز درد در شانه، سر، بازو و یا دست شود. به علاوه، درد نخاع نیز میتواند باعث درد در ناحیهی پا و سایر قسمتهای پایین گردن شود.
معمولا گردن درد ظرف چند روز یا هفته از بین میرود ولی دردی که تا چند ماه ادامه داشته باشد، حاکی از بروز یک مشکل اساسی است که باید برطرف شود. در برخی موارد، لازم است برای رسیدن به بهترین نتیجه اقدامات فوری انجام شود و فورا با جراح ستون فقرات مشورت شود.
محدوده علائم گردن درد
ممکن است درد گردن خفیف باشد و به سادگی نادیده گرفته شود یا درد آنقدر شدید باشد که در فعالیتهای روزمره مانند توانایی لباس پوشیدن، تمرکز یا خواب اختلال ایجاد کند. گاهی درد گردن منجر به خشکی و کاهش محدوده حرکت در گردن میشود.
معمولا مدت زمان گردن درد به صورت زیر دستهبندی میشود:
- حاد: دردی که کمتر از 4 هفته طول بکشد.
- نیمه حاد: دردی که 4 تا 12 هفته طول بکشد.
- مزمن: دردی که 3 ماه یا بیشتر طول بکشد.
ممکن است گردن درد شدید و در یک ناحیه باشد یا شدت درد کمتر باشد ولی در محدودهی وسیعتری پخش شود. گاهی درد به سر میرسد و باعث ایجاد سردرد میشود. در سایر موارد این درد با گرفتگی عضلات گردن، بالای کمر یا اطراف استخوان کتف همراه است. به ندرت، دردی مانند برق گرفتگی یا حس مورمور شدن به شانه، بازو یا دست میرسد.
گردن درد ناشی از بیرون زدگی دیسک گردن
ستون فقرات گردن از قاعده جمجمه آغاز و شامل مجموع هفت مهره به نامهای C1 تا C7 میشود. این مهره ها در سطح C7-T1 به محدودهی صدری (قفسه سینه) متصل میشود.
رباطها، عضلات و تاندونها به تثبیت و تحرک ستون فقرات گردن کمک میکنند. شایعترین علت گردن درد زمانی اتفاق میافتد که یکی از این بافتهای نرم در اثر کار یا کشش زیاد در میرود یا رگ به رگ میشود. معمولا این نوع از آسیب ظرف یک تا دو هفته درمان میشود.
میتوان اکثر سطوح ستون فقرات گردن را، به جز سطح فوقانی آن که در وهله اول چرخش جمجمه را ممکن میسازد، به صورت زیر توصیف کرد:
- یک جفت مفصل دو مهره را به هم وصل و حرکات رو به جلو، عقب و پیچش را ممکن میکنند.
- بین مهره دیسکی قرار دارد که فاصلهگذاری، ضربهگیری و هماهنگی را ممکن میکند.
- ریشههای عصبی از ستون فقرات گردن بسط مییابند و از خلال سوراخ بین مهرهای (شکاف بین استخوانها) که در سمت راست و چپ ستون فقرات واقع شده خارج میشوند.
ممکن است بروز مشکلات مختلف در ستون فقرات گردن عملکرد ریشههای عصبی یا نخاع را مختل کند و منجر به درد طولانیتر گردن و یا نارسایی عصبی شود. به طور مثال میتوان فشار دیسک گردن تحلیل رفته به عصب اشاره کرد.
دوره گردن درد
گردن درد بین بزرگسالان شایع است اما ممکن است در هر سنی رخ دهد. در یک دوره سه ماهه، حدود 15% از بزرگسالان ایالت متحده دچار درد گردن شدند که دست کم یک روز کامل طول میکشد.
ممکن است گردن درد ناگهان و در اثر آسیب دیدگی رخ دهد یا به مرور زمان و به خاطر کار زیاد و سالها حالت بد قرار گرفتن گردن .
درمان گردن درد
معمولا میتوان درد را با مراقبتهای ساده مانند استراحت، یخ گذاشتن روی ناحیه یا بهبود حالت قرار گرفتن گردن تسکین داد. گاهی به درمانهای پزشکی مانند دارو، فیزیوتراپی یا تزریق نیاز است. اگر روشی به جز جراحی پاسخگو نباشد، جراحی دیسک گردن درنظر گرفته میشود. قبل از تصمیم به جراحی، لازم است جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات به تمام سوالات بیمار پاسخ دهد. عوارض جراحی دیسک گردن ، مزایا و سایر شیوه های ممکن باید به دقت توضیح داده شود.
اگر درد همچنان ادامه دارد یا فعالیتهای روزمره مانند خواب شبانه را مختل میکند، باید به پزشک مختصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
چه زمانی باید درد گردن را جدی بگیریم؟
برخی علائم مربوط به درد گردن نشاندهنده این است که سلامت ریشه عصب یا ستون فقرات در معرض خطر قرار دارد یا شاید بیماری یا عفونت بنیادین رخ داده است. این علائم «قرمز» شامل تب و لرز، درد یا مورمور در ناحیهی بازو یا پاها، اختلال در تعادل و هماهنگی یا سایر اختلالات میشود. بهمنظور تشخیص دقیق و برنامه موثر درمان باید با پزشک مشورت کنید.
پیرو بروز درد شدید در ناحیهی گردن پس از حوادثی مانند سقوط یا تصادف، فرد باید تحت مراقبتهای اورژانس قرار بگیرد.
دکتر علیرضا طبیب خوئی
– جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات
– متخصص جراحی مغز و اعصاب
– آندوسکوپی مغز و قاعده جمجمه
– جراحی تومورهای پیچیده مغزی
– جراحی های میکروسکوپی بیماریهای عروق مغز از جمله آنوریسمها و کلافه های شریانی وریدی برای درمان دائم و قطعی آنها
– جراحی باز و لیزری و درمان غیر جراحی دیسک و سایر بیماریهای ستون فقرات
– رتبه اول بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب کشور
هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران
تلفن جهت تعیین وقت
۸۸۴۸۶۸۸۷-۰۹۱۲۰۷۰۱۰۸۰
