بیرون زدگی دیسک کمر، وقتی رخ میدهد که دیسک، دچار مشکل شود. دیسک همان نخ تسبیح ستون فقرات ما انسانهاست که قطعات متعدد استخوان را در کنار هم نگاه داشته است. دیسک ، دارای یک مرکز نرم و ژلهای و یک لایه بیرونی سختتر است. عارضه دیسک کمر، زمانی رخ میدهد که این مرکز ژلهای، دچار آسیب، تورم، ساییدگی یا پارگی شود. در این حالت به مهرههای بیرونی فشار میآورد و عصبهای مجاور خود را نیز تحریک میکند. این مشکل میتواند از گردن تا نشیمنگاه بروز کند و بسته به اینکه مشکل در کجا رخ داده باشد، میتواند منجر به درد، بی حسی یا ضعف در نقطه آسیبدیده یا اجزای همجوار شود. به عنوان مثال مشکل در مهرههای بالای باسن میتواند در پاها، ضعف ایجاد کند و یا نقص در دیسک گردن، منجر به سستی بازوها شود. در این مقاله به نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر خواهیم پرداخت.
علائم ابتلا به عارضه دیسک کمر
بسیاری از افراد هیچ علامتی از اینکه مبتلا به عارضه دیسک کمر هستند، ندارند و معمولاً برای رفع مشکل، نیازی به جراحی نیست. مشکل در دیسک ستون فقرات، بیشتر در قسمت تحتانی کمر اتفاق میافتد، اگرچه بروز این عارضه در گردن نیز شایع است. بهطورکلی باید گفت، علائم و نشانهها به محل قرار گرفتن دیسک و اینکه مشکل دیسک تا چه اندازه به عصب فشار میآورد، بستگی دارد؛ اما در نقاط زیر خود را نشان میدهد:
- درد کتف، بازو یا پا
اگر دیسک شما در مهرههای پایینی دچار ساییدگی یا کشش شود، شما دردهایی در باسن، ران، زانو و ساق پا احساس خواهید کرد. اما اگر دیسک شما در نواحی بالاتنه دچار مشکل شود، شانه، بازو، گردن و کتف، درگیر خواهند شد. دردهایی که ناشی از دیسک کمر هستند به شکل تیر کشیدن یا سوزش احساس میشوند و غالبا مداوم نیستند، بلکه با قرارگرفتن در موقعیت خاصی احساس میشوند.
- سِر شدن بخشی از بدن یا گزگز
در برخی موارد، نقص دیسک سبب آسیب رسیدن به عصب مهرهها میشود و در نتیجه احساس بیحسی، سر شدن یا گزگز بهوجود میآورد.
- ضعف در ماهیچهها
عصب آسیب دیده، اگر بدون علایم به این مرحله رسیده باشد، از قدرت ماهیچه میکاهد تا جایی که ممکن است، حتی توان نگه داشتن یک وزنه یک کیلوگرمی با دست خود را نداشته باشید. در بسیاری از افراد عارضه آسیب دیسک، بدون علامت اتفاق میافتد؛ بهطوریکه تنها در عکسهای رادیولوژی، مشکل مشخص میشود.
علت ابتلا به عارضه دیسک کمر
در اکثر موارد، این عارضه تحت تاثیر بالا رفتن سن ایجاد میشود. هرچه سن بالاتر برود، امکان ساییده شدن و در نتیجه پاره شدن دیسک بالاتر میرود؛ زیرا انعطاف دیسکها به مرور زمان کم میشود و با یک تلنگر جزیی، ممکن است دچار مشکل شود. البته نباید از نقش عادات اشتباهی که از کودکی در افراد نهادینه میشود هم غافل شد. اشتباه نشستن پشت میز، حرکت اشتباه در هنگام بالا رفتن از پلهها و حتی برداشتن اجسام و خم شدن، میتوانند یکی از مهمترین دلایل عارضه دیسک کمر باشند.
اکثر ما به جای اینکه در هنگام بلند کردن اجسام به پاها و دستهایمان فشار بیاوریم، غالب وزن را به کمر و ستون فقرات وارد میکنیم؛ همین امور به ظاهر پیش پا افتاده در دراز مدت، ستون فقرات را آسیبپذیر میکنند.
چه زمانی باید به جراح مغز و اعصاب تهران مراجعه کنیم؟
در صورت بروز هرکدام از موارد زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:
احساس درد مزمن
اگر در گردن، کمر، استخوان بالای باسن، پاها و بازو، درد مزمن، گزگز مکرر یا ناتوانی عملکردی حس کردید، بهطوری که امور معمول روزانه شما را مختل کند، باید بهسرعت مورد معاینه جراح ستون فقرات متخصص قرار گیرید. عارضه دیسک کمر، گاهی آنقدر بدون علامت پیشروی میکند که حتی باعث اختلالات مثانه و روده میشود. بنابراین اگر درد عضلانی با چاشنی اختلالات ادراری و دفع دارید، معاینه پزشکی را جدی بگیرید.
عواملی که دیسک کمر را تشدید میکنند
پیش از اینکه به نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر بپردازیم، بهتر است بدانیم کدام عوامل میتوانند درد را تشدید کنند:
- اضافه وزن
- فعالیتهای شدید بدنی مانند مشاغلی که طی آنها فرد اجسام سنگینی را بلند میکند یا هل میدهد.
- عادات رفتاری نادرست؛ مانند نشستن اشتباه
- سیگار کشیدن
نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر
عارضه آسیب دیسک، جز در موارد بسیار معدود و شرایط حاد به عمل جراحی نمیانجامد. ازاینرو نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر، غالبا به صورت توصیههایی مکتوب از سوی پزشکان متخصص به بیماران تحویل داده میشود تا با انجام یکسری تمرینات ورزشی و نیز پرهیزهای رفتاری، بیمار بتواند درد را تسکین دهد و در نتیجه احساس بهتری داشته باشد.
برخی از این توصیهها را با هم مرور میکنیم:
- وضعیت خواب خود را اصلاح کنید
درد در ناحیه ستون فقرات و دیسک، معمولا در هنگام شب تشدید میشود. ازاینرو رعایت نکات نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر، میتواند خواب راحتی برای شما فراهم کند. در این راستا کافی است تا از یک بالش زانو استفاده کنید تا کمر احساس بهتری داشته باشد. نکته دیگر اینکه، روبه پهلو بخوابید و بین زانوها بالش بگذارید تا موقعیت ستون فقرات و باسن شما صاف باشد.
- ماساژ را فراموش نکنید
استفاده از توپهای لاکراس یا ماساژورهای دستی برای اعمال فشار نرم بر روی نقاط دردناک میتواند مفید باشد. البته ماساژ در دفعات ابتدایی به علت ایجاد فشار روی نقاط ملتهب، دردناک خواهد بود، در این وضعیت میتوانید از یخ برای کاهش درد استفاده کنید و همچنان ماساژ را تداوم دهید تا عضلات باز شوند.
گرمادرمانی و سرمادرمانی را در دستور کار قرار دهید
نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر، به این نحو است که باید شما قدرت کاهش یافته نقطه آسیبدیده را بازیابی کنید. به این منظور میتوانید از گرما یا سرمادرمانی برای کاهش درد و بهبود وضعیت استفاده کنید. پیش از انجام تمرینات ورزشی که پزشک تجویز کرده است، از کمپرس یا کیسه آب گرم روی ستون فقرات استفاده کنید. پس از ورزش، کیسه یخ میتواند التهاب عضلات را کم کند و از درد بکاهد.
یکی از درمانهای رایج که معمولا اثربخشی خوبی هم برای عارضه دیسک دارد، فیزیوتراپی و دریافت اشعه است؛ اما در حد فاصل دوره درمان نیز در منزل با رعایت نکات نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر، میتوانید پروسه درمان را تسریع کنید.
