فهرست
تومورها ممکن است در هر جایی از بدن رشد کنند و عملکردهای مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهند. تومورهای ستون فقرات که با عنوان تومور نخاعی نیز شناخته می‌شوند، یکی از انواع تومورها هستند که ممکن است در حالت خوش‌خیم یا بدخیم بروز پیدا کنند. در صورت بروز چنین مشکلاتی قدم اول مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب و شناخت دقیق نوع و محل تومور است. پزشک ممکن است بر حسب نیاز شما، روش‌های درمانی مختلفی را پیشنهاد کند. جراحی تومور نخاعی یکی از روش‌های درمان است که در ادامه بیشتر در مورد آن صحبت می‌کنیم.
تومور نخاعی چیست؟
نخاع و بافت‌های اطراف آن مکان‌های نادری برای رشد تومورها هستند. با این حال در برخی موارد ممکن است تومور در این نواحی تشکیل شود. تومور نخاعی یک توده غیرطبیعی از بافت درون یا اطراف طناب نخاعی و یا ستون فقرات است. این تومورها در خود نخاع یا مجاور طناب نخاعی وجود دارند و می‌توانند در نواحی گردن، قفسه سینه یا کمر ایجاد شوند. این سلول‌ها به‌طور غیرقابل کنترلی رشد و تکثیر می‌شوند که ظاهراً توسط مکانیسم‌هایی که رشد سلول‌های طبیعی را کنترل می‌کنند، کنترل نشده‌اند. جراحی تومور نخاعی یکی از روش‌های درمان این بیماری است.
تومورهای ستون فقرات می‌توانند خوش‌خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند. تومورهای اولیه از ستون فقرات یا نخاع منشأ می‌گیرند و تومورهای متاستاتیک یا ثانویه ناشی از گسترش سرطان از محل دیگری به ستون فقرات هستند. تومورهای ستون فقرات گاهی اوقات ممکن است به سرعت تشخیص داده نشوند؛ زیرا شایع نیستند و علائم آن‌ها شبیه علائم بیماری‌های رایج‌تر است. به همین دلیل، بسیار مهم است که پزشک سابقه پزشکی کامل شما را بداند و معاینات فیزیکی و عصبی عمومی را انجام دهد.
جراحی تومور نخاعی
همان طور که گفتیم جراحی تومور نخاعی به عنوان یکی از روش‌های درمان و حذف تومور شناخته میشود که باید توسط بهترین جراح مغز و اعصاب انجام شود. با این حال جراحی یک درمان متداول تومور ستون فقرات نیست و پزشکان اغلب ترجیح می‌دهند از سایر روش‌ها برای مقابله با تومور استفاده کنند. تنها حدود ۱۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان ستون فقرات تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
اگر تیم درمانی شما روش جراحی را توصیه کند، جراح شما تا حد امکان تومور را از بین می‌برد و در عین حال تمام اقدامات احتیاطی را برای محافظت از نخاع و سایر اعصاب اصلی شما انجام می‌دهد. تومورها به دلیل محل قرار گرفتنشان ممکن است به ستون فقرات فشار وارد کنند و مشکلات عصبی قابل توجهی ایجاد کنند؛ به همین علت در برخی مواقع جراحی زودهنگام می‌تواند از این آسیب‌ها جلوگیری کند.
معمولا اگر فشرده‌سازی ستون فقرات وجود داشته باشد، تومور به پرتودرمانی معمولی پاسخ ندهد یا ناپایداری ستون فقرات وجود داشته باشد که جراحی کم تهاجمی نمی‌تواند آن را برطرف کند، روش جراحی باز پیشنهاد میشود. علاوه بر این تومورهای خوش خیم بزرگ، انواع خاصی از سرطان ستون فقرات (بدخیم) و تومورهای پیشرونده ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشند.
نحوه عمل جراحی تومور نخاعی
در طی جراحی برداشتن تومور از ناحیه نخاع، جراحان برشی روی تومور ایجاد می‌کنند و بافت‌های نرم را تشریح می‌کنند تا پشت ستون فقرات نمایان شود. استخوان‌های ستون فقرات (لامینه) برای دسترسی به کانال نخاعی برداشته می‌شوند ( لامینکتومی ). محفظه پوشیده از بافت که شامل طناب نخاعی و اعصابی است که توسط مایع نخاعی احاطه شده‌اند، دورا نامیده میشود. جراح ناحیه دورا را باز می‌کند تا طناب نخاعی و اعصاب را در معرض دید قرار دهد و تومور را خارج کند؛ سپس ناحیه بخیه شده و بسته میشود. عمل جراحی تومور نخاعی عملی بسیار دقیق و سنگین است که باید توسط جراحان ماهر انجام شود.
انواع روش‌های جراحی تومور نخاعی
روش‌های متنوعی برای کمک به درمان تومورهای متاستاتیک ستون فقرات و یا علائم مرتبط با آن‌ها در دسترس هستند. به طور کلی دو دسته جراحی وجود دارد:
جراحی کم تهاجمی
این روش شامل ایجاد برش‌های نسبتا کوچک و زمان بهبودی کوتاه‌تر است. جراحی زمانی کم تهاجمی در نظر گرفته میشود که شامل برش‌های کوچک (مانند نیم اینچ یا کمتر) و حداقل اختلال در بافت باشد. اکثر روش‌های کم تهاجمی به صورت سرپایی انجام می‌شوند، به این معنی که بیمار می‌تواند در همان روز به خانه برود. روش‌های کم تهاجمی را می‌توان در چند حالت مختلف به کار گرفت:
- ورتبروپلاستی: این روش شامل وارد کردن یک سوزن از طریق یک برش کوچک در پشت است به طوری که یک سازه استخوانی پزشکی را می‌توان در مهره شکسته قرار داد تا فضاهای خالی را پر کند و به عنوان یک قالب داخلی برای تثبیت استخوان عمل نماید. این درمان برای کاهش درد، جلوگیری از فروپاشی بیشتر مهره و بازیابی تحرک بیمار طراحی شده است.
- کایفوپلاستی: علاوه بر تزریق سازه استخوان به مهره در روش قبل، کایفوپلاستی مرحله اضافی را نیز دارد که ابتدا یک بالون را به استخوان وارد کرده و آن را باد می‌کند تا حفره ایجاد کند. این درمان برای توقف درد ناشی از شکستگی ستون فقرات و تثبیت استخوان از طریق گچ‌گیری داخلی طراحی شده است.
- کمومبولیزاسیون ترانس شریانی: این روش شامل ایجاد یک برش کوچک در ران برای دسترسی به شریان فمورال است. یک کاتتر که توسط یک سیم هدایت میشود از طریق سیستم عروقی با کمک تصویربرداری به سمت تومور هدایت میشود. هنگامی که تومور پیدا شد، یک عامل شیمی درمانی مستقیماً به تومور تزریق میشود تا تومور را کوچک کرده یا از بین ببرد تا فشار روی ریشه‌های عصبی فردی یا نخاع برداشته شود.
جراحی باز
به طور کلی، از اعمال جراحی باز معمولاً در بیماران مبتلا به تومورهای متاستاتیک ستون فقرات اجتناب میشود. بیماران مبتلا به سرطان متاستاتیک مستعد ابتلا به عوارضی هستند که مزایای بالقوه جراحی ممکن است ارزش خطرات آن را نداشته باشد. معمولا این روش جراحی در مورد بیماران دارای نقایص عصبی (مانند ضعف، از دست دادن کنترل عضلانی ناشی از فشرده سازی نخاع) و یا بی ثباتی قابل توجه ستون فقرات انجام میشود. این احتمال وجود دارد که تثبیت مهره پس از برداشتن تمام یا بخشی از تومور ضروری باشد که می‌تواند همزمان و به عنوان بخشی از همان جراحی انجام گیرد. این روش با برش‌های بزرگتر و دوره نقاهت طولانی‌تر انجام میشود.
عملیات تشخیصی پیش از جراحی تومور نخاعی
قبل از این که پزشک در مورد انتخاب روش درمان شما تصمیم بگیرد، ممکن است از طریق روش‌های مختلف تومور را مورد بررسی قرار دهد.
- ام آر آی (MRI) : MRI معمولاً آزمایش مطمئنی برای تشخیص تومورهای نخاع و بافت‌های اطراف آن است.
- توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن (CT) : این آزمایش از یک پرتو باریک تابش برای تولید تصاویر دقیق از ستون فقرات شما استفاده می‌کند. گاهی اوقات آن را با یک رنگ کنتراست تزریقی ترکیب می‌کنند تا تغییرات غیرطبیعی در کانال نخاعی یا نخاع را راحت‌تر دیده شود. سی تی اسکن به ندرت برای کمک به تشخیص تومورهای ستون فقرات استفاده میشود.
- بیوپسی: این روش تنها راه مطمئن برای تعیین نوع دقیق تومور ستون فقرات است که با بررسی یک نمونه بافت کوچک (بیوپسی) در زیر میکروسکوپ انجام میشود. نتایج بیوپسی به تعیین گزینه‌های درمانی مثل جراحی تومور نخاعی کمک می‌کند.
عوارض جراحی تومور نخاعی
در قسمت‌های قبل نیز اشاره کردیم که این روش، باید با دقت بسیار و توسط پزشکان مغز و اعصاب ماهر انجام شود. بهبودی پس از جراحی ستون فقرات بسته به روش ممکن است هفته‌ها یا بیشتر طول بکشد. پزشک در مورد مدت زمان مورد نیاز برای بهبودی با شما صحبت می‌کند. پس از انجام این عمل ممکن است عوارضی مثل از دست دادن موقت حس یا سایر عوارض، از جمله خونریزی و آسیب به بافت عصبی را تجربه کنید.
با این وجود اگر پزشک روش جراحی را به شما پیشنهاد می‌کند، به این دلیل است که مزایای آن برای شما بیشتر از عوارض آن است. تومورهای سایر قسمت‌های بدن در صورت عدم درمان می‌توانند به مهره‌ها، شبکه پشتیبان اطراف نخاع یا در موارد نادر به خود نخاع گسترش یابند. تومورهای ستون فقرات یا نخاع از هر نوعی که باشند می‌توانند منجر به درد، مشکلات عصبی و گاهی فلج شوند.
آیا تومور نخاعی بعد از جراحی می‌تواند عود کند؟
یکی از سوالاتی که همواره ذهن افراد را درگیر می‌کند این است که آیا تومورهای نخاعی می‌توانند پس از جراحی دوباره تشکیل شوند؟ در پاسخ باید عنوان کنیم که تومورهای خوش‌خیم معمولاً بدون افزودن به نقایص عصبی بیماران به طور کامل حذف می‌شوند. با این حال تنها در ۱۰٫۲ درصد موارد امکان عود وجود دارد، بنابراین نیاز به پیگیری طولانی مدت در مورد همه افراد پس از جراحی تومور نخاعی وجود دارد. انجام MRI به عنوان یک روش تشخیصی تا پنج سال بعد از عمل به صورت دورهای پیشنهاد میشود.
نتیجه گیری و جمع بندی
در سال‌های اخیر درمان‌های بهتر و موثرتری برای درمان انواع سرطان‌ها به وجود آمده است. در میان کسانی که از این روش‌های درمانی سود برده‌اند، افراد مبتلا به تومورهای سرطانی ستون فقرات و نخاع هستند. پیشرفت‌ها در ایمونوتراپی، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و جراحی باعث افزایش بقا شده و به ده‌ها هزار بیمار کمک کرده تا با عملکرد بیشتر و درد کمتر زندگی کنند. جراحی تومور نخاعی یکی از روش‌های درمان این بیماری است که اگر توسط متخصصین با تجربه انجام شود، می‌توانید بسیار نتیجه‌بخش باشد.