مشکلات مربوط به ستون فقرات ممکن است در طول زندگی و به مرور زمان برای هر فردی اتفاق بیفتد. اما بیماری‌هایی که از کودکی در افراد وجود دارند، کم هستند. اسکولیوز یک عارضه مرتبط با ستون فقرات است که باعث انحنای ستون به یک سمت می‌شود. این بیماری اغلب در نوجوانان تشخیص داده می‌شود؛ با این وجود، اسکولیوز می‌تواند در افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند فلج مغزی و دیستروفی عضلانی نیز رخ دهد، علت اکثر اسکولیوزهای دوران کودکی ناشناخته است و همین مسئله باعث شده است تا پزشکان جراح ستون فقرات دنبال این پاسخ به این سوال باشند که علت اسکولیوز چیست و چرا اتفاق میفتد.
در بیشتر موارد اسکولیوز خفیف است اما در مواردی با رشد کودکان منحنی‌ها شدیدتر می‌شود. در صورت تشدید، این بیماری می‌تواند برای فرد ناتوان کننده باشد. انحنای زیاد و شدید در ستون فقرات باعث می‌شود فضای درون قفسه سینه کمتر شده و این موجب اختلال در عملکرد ریه خواهد شد. برخی از کودکان برای جلوگیری از بدتر شدن انحنا باید از بریس استفاده کنند یا در بعض مواقع ممکن است بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد. در ادامه این عنوان بیشتر در مورد این که علت اسکولیوز چیست صحبت خواهیم کرد.
اسکولیوز چیست ؟
فرد مبتلا به اسکولیوز دارای منحنی C یا S شکل جانبی در ستون فقرات خود خواهد بود. برای اینکه پزشک جراح مغز و اعصاب بتواند اسکولیوز را تشخیص دهد، زاویه کاب که به‌عنوان معیاری از انحنا شناخته می‌شود، باید حداقل 10 درجه باشد. اسکولیوز می‌تواند در هر سنی ظاهر شود، اما اغلب در سنین 10 تا 12 سالگی یا در دوران نوجوانی فرد متوجه آن می‌شود. با وجود این که بروز اسکولیوز در نوزادان نادر است، اما این بیماری می‌تواند کودکان کمتر از 3 سالگی را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر بخواهیم در مورد این که علت اسکولیوز چیست صحبت کنیم، باید بگوییم که در بیشتر موارد، هیچ علت شناخته شده‌ای برای اسکولیوز وجود ندارد. پزشکان به این بیماری اسکولیوز ایدیوپاتیک می‌گویند. در موارد دیگر، اسکولیوز ممکن است با فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا اسپینا بیفیدا همراه باشد یا حتی ممکن است به‌عنوان یک ناهنجاری هنگام تولد بروز پیدا کند. در بیشتر موارد، فرد نیازی به درمان ندارد زیرا منحنی اغلب به میزان قابل توجهی پیشرفت نمی‌کند. با این حال، بسته به درجه انحنا و سن کودک، پزشکان ممکن است ترکیبی از بریس پشت و فیزیوتراپی را به بیماران خود توصیه کنند.
علت اسکولیوز چیست؟
یکی از مهمترین دغدغه‌هایی که در مورد بیماری اسکولیوز وجود دارد، این است که هنوز علت مشخصی برای آن وجود ندارد؛ این مسئله، به‌خصوص در سنین کودکی و نوجوانی بیشتر مورد ابهام است. به‌طور کلی اسکولیوز را می‌توان بر اساس علت وقوع طبقه‌بندی کرد. به مهمترین نوع ایدیوپاتیک، مادرزادی یا عصبی عضلانی گفته می‌شود. اسکولیوز ایدیوپاتیک زمانی تشخیص داده می‌شود که همه علل دیگر کنار گذاشته شوند و این نوع تقریبا حدود 80 درصد از موارد را شامل می‌شود. شایع‌ترین نوع اسکولیوز در نوجوانان اسکولیوز ایدیوپاتیک که به‌طور معمول در دروان بلوغ قابل تشخیص است. علل رایجی که پزشکان ممکن است برای این عارضه عنوان کنند، عبارتند از:
- فلج مغزی:گروهی از اختلالات سیستم عصبی است که بر حرکت، یادگیری، شنوایی، دیدن و تفکر تأثیر می‌گذارد.
- دیستروفی عضلانی: گروهی از اختلالات ژنتیکی که منجر به ضعف عضلانی می‌شود
- نقایص مادرزادی که بر استخوان‌های ستون فقرات نوزاد تأثیر می‌گذارد، مانند اسپینا بیفیدا
- آسیب یا عفونت ستون فقرات
افرادی که سابقه خانوادگی اسکولیوز دارند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. با وجود اینکه در مورد علت اسکولیوز شواهدی در دسترس نیست، اما اغلب زنان نسبت به مردان به شکل شدیدتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
فاکتورهای خطر در ابتلا به اسکولیوز
علاوه‌بر توجه به این مورد که علت اسکولیوز چیست، بهتر از به فاکتورهایی که خطر ابتلا را افزایش می‌دهند نیز توجه شود.
عوامل خطرناک که موجب ایجاد شایع‌ترین نوع اسکولیوز می‌شود عبارتند از:
- سن: علائم و نشانه‌ها معمولا در نوجوانی شروع می‌شود.
- جنسیت افراد: اگرچه هم دختران و هم پسران تقریباً با سرعت یکسانی به اسکولیوز خفیف مبتلا می‌شوند، دختران در معرض خطر بسیار بالاتری برای بدتر شدن منحنی و نیاز به درمان هستند.
- سابقه خانوادگی: اسکولیوز می‌تواند به‌طور ارثی در خانواده‌ها ایجاد شود، اما اکثر کودکان مبتلا به اسکولیوز سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند.
اسکولیوز چه علائمی دارد
پس از پرداختن به این سوال که علت اسکولیوز چیست، وقت آن رسیده است تا در رابطه با علائم این بیماری نیز مواردی را عنوان کنیم. باید توجه داشت که علائم بسته به درجه اسکولیوز متفاوت هستند. علائم رایجی که معمولا در این بیماری به چشم می‌خورد در زیر آورده شده است.
- یک شانه بالاتر از شانه دیگر است
- یک شانه از دیگر شانه بیشتر بیرون زده
- باسن ناهموار
- یک ستون فقرات در حال چرخش
- مشکلات تنفسی به دلیل کاهش ناحیه قفسه سینه برای گسترش ریه‌ها
- کمر درد
نحوه تشخیص بیماری اسکولیوز
این مسئله که در بیماران مختلف علت اسکولیوز چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود، موضوع این قسمت از بحث است. در این خصوص باید عنوان کنیم که اسکولیوز معمولاً از طریق معاینه فیزیکی، عکس‌برداری با اشعه ایکس، رادیوگرافی ستون فقرات، سی تی اسکن یا ام آر آی تشخیص داده و تأیید می‌شود. منحنی با روش کاب اندازه‌گیری و از نظر شدت با میزان درجه تشخیص داده می‌شود. تشخیص مثبت اسکولیوز بر اساس انحنای کرونر اندازه‌گیری شده و در رادیوگرافی خلفی-قدامی بیش از 10 درجه انجام می‌شود. به‌طور کلی، منحنی در صورتی که بیشتر از 25 تا 30 درجه باشد، مورد توجه قرار گرفته می‌شود. منحنی‌های بیش از 45 تا 50 درجه شدید در نظر گرفته می‌شوند و اغلب به درمان تهاجمی‌تری نیاز دارند.
یک امتحان استاندارد که گاهی توسط پزشکان اطفال و در غربالگری‌های مدارس ابتدایی استفاده می‌شود، آزمون خم شدن به جلو آدام نامی‌ده می‌شود. این آزمون یک تست اولیه است که درمانگر با استفاده از آن متوجه می‌شود که علت اسکولیوز چیست. در حین انجام این آزمایش، بیمار با پاهای کنار هم به جلو و از ناحیه کمر 90 درجه خم می‌شود. از این زاویه، هرگونه عدم تقارن تنه یا هر گونه انحنای غیرطبیعی ستون فقرات به راحتی توسط معاینه کننده قابل تشخیص است.
درمان اسکولیوز
پیش از شروع درمان باید فهمید که علت اسکولیوز چیست و بعد از آن می‌توان برای شروع درمان اقداماتی را انجام داد. در بیشتر موارد، اسکولیوز دوران کودکی و نوجوانی خفیف است و نیازی به درمان ندارد. با انحنای 10 تا 25 درجه، پزشک معمولاً در فواصل زمانی 3، 6 یا 12 ماهه با فرد مورد اعتماد معاینه می‌کند تا بررسی کند که آیا وضعیت در حال تغییر است یا خیر. برای یک منحنی 25 تا 40 درجه، پزشک ممکن است بریس را توصیه کند. اگر منحنی بیشتر از این باشد و اسکلت هنوز نابالغ باشد، پزشک ممکن است جراحی را به‌عنوان بهترین درمان در نظر بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
هر زمان که یکی از علائم مرتبط با اسکولیوز را در کودک خود مشاهده کردید حتماً به پزشک مرتبط مراجعه کنید. انحناهای خفیف می‌توانند بدون اینکه شما یا فرزندتان از آن اطلاع داشته باشید ایجاد شوند زیرا به تدریج ظاهر می‌شوند و معمولاً باعث درد نمی‌شوند. گاهی‌اوقات، معلمان، دوستان و هم تیمی‌های ورزشی اولین کسانی هستند که متوجه اسکولیوز کودک می‌شوند؛ اما ادامه درمان و فهمیدن اینکه علت اسکولیوز چیست برعهده شما خواهد بود. شناسایی در مراحل اولیه بیماری می‌تواند روند درمان راحت‌تری را به همراه داشته باشد.
