جراحی فیوژن ستون فقرات، یک روش جراحی ستون فقرات است که در آن از یک تکه استخوان اضافی برای پر کردن فضای بین دو یا چند مهره جداگانه استفاده می‌کنند، و به این ترتیب پس از گذشته مدتی از این همجوشی، استخوان بین مهره‌ها رشد کرده و تشکیل یک استخوان یکنواخت را خواهد داد. این اتصال که منجر به عدم تحرک مهره‌ها خواهد شد، درد و تحریکات عصبی ایجاد شده در محل مهره‌های آسیب‌دیده را از بین خواهد برد!
جراحی فیوژن ستون فقرات به چه کسانی توصیه می‌شود؟
Lumbar Spinal Fusion Surgery یا جراحی فیوژن ستون فقرات با هدف کاهش درد حاصل از مفاصل در بخش دردناک ستون مهره‌ها طراحی شده است. به این صورت که با اعمال مراحل زیر، حرکت مهره‌ها در قسمتی که بیمار احساس درد دارد، به‌طور دائمی متوقف خواهد شد:
- مرحله اول افزودن پیوند استخوانی به قسمت دردناک ستون فقرات
- مرحله دوم اعمال پاسخ بیولوژیکی به منظور رشد پیوند استخوان ایجاد شده بین دو مهره اصلی
- مرحله سوم همجوشی استخوان که باعث تشکیل یک استخوان ثابت جایگزین مفصل شده و به این ترتیب حرکت در محل آن مفصل خاص را متوقف خواهد کرد.
جراحی فیوژن ستون فقرات در افراد مبتلاء به بیماری دژنراتیو دیسک کمر ، سرخوردگی مهره کمر ، ستون فقرات ضعیف یا ناپایدار (ناشی از عفونت یا تومور ستون فقرات ) ، شکستگی ستون فقرات ، اسکولیوز (انحراف غیرطبیعی ستون مهره‌ها) ، تنگی کانال نخاعی کمری و تنگی کانال نخاعی گردنی ، که حرکت غیرطبیعی و بیش از حد در یک مهره باعث ایجاد درد شدید و ناتوانی در عملکرد فرد می‌شود، به‌عنوان راهکار درمانی در نظر گرفته می‌شود.
چگونه جراحی فیوژن ستون فقرات، باعث تسکین درد می‌شود؟
در هر ردیف از ستون فقرات، یک دیسک یا تنه استخوانی در جلو و مفاصل بند جفتی یا قوس استخوانی در پشت وجود دارد. این ساختارها با کار کردن با هم، یک قطعه حرکتی را تعریف می‌کنند و درجات مختلف حرکت را مجاز می‌کنند. برای توقف حرکت در یک بخش ستون مهره‌ها، باید دو بخش مهره با هم ترکیب شوند. به این ترتیب اعصاب، عضلات و رباط‌ها در اطراف ناحیه درد نیز ثابت خواهند شد و درد خود به خود برطرف می‌شود.
در جراحی فیوژن ستون فقرات از پیوند استخوان برای اتصال مهره‌ها استفاده می‌شود و این قطعه استخوانی یک استخوان مصنوعی خواهد بود و یا اینکه از لگن خود بیمار در حین عمل برداشته می‌شود. در صورتی که جراح ستون فقرات تهران استفاده از استخوان لگن را مد نظر داشته باشد، به‌راحتی و با یک برش کوچک در بالای استخوان لگن، می‌تواند تکه کوچکی از استخوان را برداشته و بلافاصله برای عمل فیوژن به کار گیرد و از آنجا که این پیوند در طول یک عمل جراحی انجام می‌شود، هیچگونه درگیری جانبی برای بیمار به همراه نخواهد داشت.
انواع فیوژن ستون فقرات
علاوه‌بر انتخاب‌هایی که در مورد تعداد سطوح و نوع پیوند استخوان وجود دارد، انواع مختلفی از همجوشی ستون فقرات نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله:
- فیوژن ناودانی خلفی جانبی یا Posterolateral gutter fusion
در این جراحی که با ایجاد یک برش میانی 12-7 سانتی‌متری در پشت انجام می‌گیرد، پیوند استخوان از لگن بیمار، به قسمت پشتی خارجی استخوان ستون فقرات وی انجام خواهد شد.
- فیوژن درونی خلفی کمر یا Posterior lumbar interbody fusion (PLIF)
در این روش که با ایجاد برشی 15-7 سانتی‌متری در پشت انجام می‌شود، اتصالی از استخوان مصنوعی در فضای خالی ناشی از برداشتن دیسک بین دو مهره قرار داده شده و به این ترتیب استخوان مهره‌ها رشد کرده و فیوژن صورت می‌گیرد.
- فیوژن درونی جلو کمر یا Anterior lumbar interbody fusion (ALIF)
در روش ALIF که با ایجاد یک برش 15-7 سانتی‌متری در سمت چپ شکم انجام می‌گردد، مواد داخلی دیسک تخلیه شده و پیوند استخوان برای انجام فیوژن به فضای بین مهره‌ای صورت خواهد گرفت. نکته مثبت این روش نسبت سایر ارقام فیوژن، پایداری، ثبات و احتمال بالاتر همجوشی ستون فقرات است.
- فیوژن ترکیبی قدامی/ خلفی ستون فقرات یا Anterior/posterior spinal fusion
در این روش که ادغامی از هر دو متد جلو و پشت جراحی فیوژن ستون فقرات است، جراح مغز و اعصاب تهران با نزدیک شدن به هر دو طرف ستون فقرات میزان تهاجم عمل را کاهش داده و درجه بالایی از ثبات و سطح وسیعی برای همجوشی را فراهم می‌کند. معمولاً ابتدا برشی در پشت کمر ایجاد شده و مواد داخل دیسک تخلیه می‌شوند،
- فیوژن درونی ترانسفورامینال کمر یا Transforaminal lumbar interbody fusion (TLIF)
هدف از تکنیک TLIF کاهش درد و تحریکات عصبی است که از طریق تثبیت مهره در ستون فقرات و انسداد هرگونه حرکت بین استخوان‌ها انجام می‌گیرد. جراحی فیوژن ستون فقرات به روش TLIF برای شرایطی مانند اسپوندیلولیستزیس، بیماری دژنراتیو دیسک یا فتق مکرر دیسک بیشتر توصیه شود. در این روش از اتصال پیچ و مهره‌های ستون فقرات پدیکولر به پشت مهره‌ها، برای عدم تحرک آن‌ها استفاده می‌شود و استخوان لگن پیوندی در فضای بین بدن و امتداد پشت مهره‌ها قرار می‌گیرد.
فیوژن میان تنه یا Extreme Lateral Interbody Fusion (XLIF)
در این روش که به Lateral Lumbar Interbody Fusion (LLIF) نیز شناخته می‌شود، جراح از پهلو به فضای بین مهره‌ای و ستون فقرات کمر دسترسی پیدا می‌کند. نکته مهم در مورد این روش این است که با وجود کارایی بالایی که در درمان دیسک دژنراتیو کمر، اسپوندیلولیستزی، اسکولیوز، تغییر شکل و برخی فتق‌های عود دیسک کمر دارد، نمی‌توان از آن برای درمان همه انواع بیماری‌های کمری که فیوژن ستون فقرات یک گزینه درمانی برای آن‌ها است، استفاده کرد.
مراحل آماده‌سازی پیش از انجام جراحی فیوژن ستون فقرات
به‌طور کلی هر گونه عمل جراحی از جمله جراحی فیوژن ستون فقرات، پیش از انجام به بررسی‌های کامل پزشکی، انجام آزمایشات و سایر روش‌های کنترلی مثل سی تی اسکن و مانند آن نیازمند است. بنابراین احتملاً موارد زیر پیش از عمل از شما خواسته می‌شود:
- تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی
- پرسش و پاسخ درمورد موارد حساسیت و تأثیر انواع داروها
- آزمایش خون و ادرار
- نوار قلب
- رادیوگرافی ستون فقرات
- MRI
به علاوه توجه داشته باشید که قبل از همجوشی ستون فقرات، باید حتماً مصرف سیگار (که ممکن است توانایی شما را برای التیام پس از جراحی کاهش دهد) ، مصرف الکل، مشروبات الکلی یا هر گونه ماده مخدر دیگر، ابتلاء به هرگونه بیماری از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا یا حتی تبخال، مصرف هر داروی تجویزی، به خصوص داروهای ضدانعقاد و ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن یا آسپرین و داروهای بدون نسخه‌ای که مصرف می‌کنید (شامل گیاهان دارویی و مکمل‌ها) را به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
به خاطر داشته باشید که در جراحی‌هایی که نیاز به بیهوشی عمومی دارند، باید حداقل هشت ساعت قبل از عمل، ناشتا باشید و به علاوه در روز جراحی نیز برای مصرف داروهای تجویزی پزشک، تنها از یک جرعه کوچک آب استفاده نمایید.
ریکاوری بعد از جراحی فیوژن ستون فقرات
- پس از انجام عمل، برای طی دوره ریکاوری و البته تحت نظر بودن به مدت 3-2 روز در بیمارستان بستری خواهید شد؛ یعنی تا زمانی که بتوانید به تنهایی راه بروید و درد مشکلات اولیه بعد از جراحی کاملاً از بین برود.
- به صلاح دید پزشک، در انجام برخی فعالیت‌های حرکتی – فیزیکی مثل چرخیدن، خم شدن یا بلند کردن اجسام به خصوص اجسام سنگین محدودیت‌هایی دارید که باید آن‌ها را جدی بگیرید.
- استفاده از کمربند‌های طبی مخصوص، عصا، واکر، چنگک و… توسط فیزیوتراپ به شما آموزش داده می‌شود و توجه داشته باشید که همه این موارد برای افزایش اثر بخشی جراحی فیوژن ستون فقرات خواهد بود، پس رعایت آن‌ها الزامی است.
- داروهای مسکن برای کاهش درد شما تجویز خواهند شد. داروها را در زمان درست مصرف کنید و برای کاهش اثر یبوستی حاصل از آن‌ها، در رژیم غذایی خود، استفاده از فیبر و مقادیر زیاد مایعات را لحاظ کنید.
- برای شروع مجدد رانندگی حداقل 6-4 هفته و برای بازگشت به کار، حداقل 12-8 هفته زمان لازم است.
- پس از گذشت 6 هفته می‌توانید، پیاده‌روی و فعالیت‌های فیزیکی ساده و سبک را هم شروع کنید.
- توجه داشته باشید که درصورت بروز مواردی مثل تورم و قرمزی در لبه‌های زخم، خروج خون، مایعات یا چرک از محل جراحی، تب یا افزایش دمای بدن تا 38-38 درجه سانتیگراد و یا لرز شدید بلافاصله پزشک خود را مطلع سازید یا به اورژانس مراجعه کنید.
همچنین به خاطر داشته باشید که مراقبت های بعد از جراحی ستون فقرات و بهبودی کامل پس از جراحی فیوژن ستون فقرات، بنا به شرایط سنی، سلامت کلی بدن و وضعیت جسمانی شما به مدت 6-3 ماه طول خواهد کشید و به علاوه رعایت نکاتی که در بیمارستان به شما آموزش داده می‌شود نیز، بر سرعت بهبودی و بازگشت شما به فعالیت‌های معمول و روزمره تأثیرگذار خواهد بود.
