در روزگاری که اکثر کارمندان، کارگران، صاحبان مشاغل و افراد مختلف، ناچار هستند تا ساعات طولانی را به کار و فعالیت بپردازند، تا امرار معاش کنند، به وجود آمدن مشکلات جسمی و به خطر افتادن سلامتی، اتفاقی محتمل است. درد در ناحیه گردن، کمر، کتفها، ستون فقرات و… فقط مختص کسانی که کار سخت انجام میدهند نیست؛ ممکن است شما کارمندی باشید که ساعتها در جای خود مقابل مانیتور نشستهاید و گاهی با گرفتگی عضلات و یا دردهای مزمن مواجه میشوید. پیدا کردن منشا درد از طریق تشخیص دیسک گردن، دیسک کمر و گاهی به کمک تشخیص پزشک یا عکسبرداری صورت میگیرد.
تشخیص دیسک گردن چه اهمیتی دارد؟
تشخیص دقیق عارضههای دیسک گردن میتواند به درک مکانیسمهای درد زمینهای کمک کند؛ به عنوان مثال پس از انجام بررسی و چکاپ خواهید دانست که کدام ریشه عصبی فشرده شده است که شما احساس درد میکنید و یا شاید اصلا درد شما به دیسک گردن مرتبط نباشد. به هر حال تشخیص دیسک گردن، به طور دقیق، نقش مهمی در دریافت موثرترین درمان ایفا میکند.
چنانچه در مرحله تشخیص، جراح مغز و اعصاب به قطعیت نرسد، تجویزی که انجام میدهد نیز اشتباه خواهد بود. مثال ساده اینکه ممکن است یکی از رگهای عصبی تحت فشار باشد، به طوری که جابجایی گردن برای بیمار خطرناک تلقی شود و عوارض شدیدتری به همراه بیاورد.
اگر روشهای تشخیصی، نتیجه درستی حاصل نکنند، چه بسا پزشک، ادامه روند درمان را به متخصص طب فیزیکی واگذار کند. بر این اساس بیمار باید روزانه حرکات ورزشی انجام دهد، حرکاتی که ممکن است رشته عصبی را بیشتر در معرض آسیب قرار دهد، بنابراین بهتر است با بهترین شیوههای تشخیص دیسک گردن، آشنا شوید.
علل آسیب دیدن دیسک گردن
پیش از اینکه وارد این مبحث شویم که تشخیص دقیق دیسک گردن به چند روش انجام میشود، باید از علل آسیب دیدن آن بگوییم. شایعترین علتهای آسیب دیدن دیسک گردن را میتوان اینگونه نام برد:
- ضربه
وقتی گردن شما به طور مستقیم با جسمی سخت برخورد کرده باشد و یا دچار سانحه رانندگی یا ورزشی شده باشید، احتمال فشار و پارگی دیسک گردن وجود دارد.
- بالا رفتن سن
هرچه زمان میگذرد، هیداراته دیسک گردن تحلیل میرود و از خاصیت انعطافپذیری آن کاسته میشود. در نتیجه خشک و آسیبپذیر میشود. طبیعتا احتمال ایجاد ترک و پارگی در دیسکی که محتوای آب کمتری دارد، بیشتر است.
- ژنتیک
پیش از ورود به مبحث تشخیص دیسک گردن، بهتر است آخرین علل شایع بروز بیماری در ناحیه دیسک گردن را نیز بررسی کنیم: ژنتیک؛ برخیها به صورت موروثی و ژنتیکی دچار مشکل هستند.
علایم آسیب در دیسک گردن
افرادی که مبتلا به عارضه دیسک گردن هستند، درد شدید مداومی را در ناحیه گردن، زیر گلو، شانه و کتف و زیر بازوی خود حس میکنند. این درد گاها به صورت متناوب و بعضا به شکل مقطعی است و بیمار عمدتا از جملات: «میگیره و ول میکنه» برای توضیح استفاده میکند. پزشک برای تشخیص دیسک گردن، از بیمار سوالاتی میپرسد که اکثر آنها در پاسخ خواهند گفت که درد ناحیه گردن و کتف با سرفه، عطسه و یا جابجایی بدن، تشدید میشود. دیسک گردن، میتواند اسپاسم عضلانی نیز ایجاد کند، حتی در هنگام خواب برای این پهلو و آن پهلو شدن نیز بیمار احساس رنج و درد دارد.
روش تشخیص دیسک گردن
تشخیص دقیق فتق و یا آسیب دیسک گردن در سه مرحله انجام میشود. به عبارتی پزشک برای رسیدن به نتیجهای متقن، این سه آیتم را در نظر میگیرد:
- سابقه بیمار
مطالعه پرونده پزشکی بیمار، در مرحله اول در دستور کار قرار میگیرد. تاریخچه پزشکی بیمار شامل هرگونه بیماری مزمن، صدمات گذشته یا سابقه کمردرد یا گردن درد توسط پزشک جراح ستون فقرات بررسی میشود. این بررسی گاهی خیلی زود، پزشک را به حکم نهایی در تشخیص دیسک گردن میرساند. گاهی هم کنار هم قرار دادن سوابق و کسب اطلاعات در مورد علائم فعلی، نتیجهگیری را آسان میکند.
اگر رسیدن به یک نتیجه مشخص امکانپذیر نباشد و یا پزشک در رای نهایی دچار تردید و تشکیک شود، وارد مرحله بعدی میشود. البته برخی پزشکان، حتی در صورت به دست آوردن مدارک و شواهد و گویا بودن نتایج برای پرهیز از هر گونه خطای انسانی، روشهای دیگر را نیز تجویز میکنند.
- معاینه فیزیکی
پزشکان با تجربه به سرعت و سهولت با لمس نقاط آسیب دیده موفق به تشخیص دیسک گردن میشوند. برای این کار، پزشک، هر ناحیهای از گردن که دارای تورم، حساسیت یا درد باشد را لمس میکند. پزشک همچنین دامنه حرکت گردن و هرگونه نشانهای از نقص عصبی در بازوها، مانند مسائل مربوط به رفلکس، بی حسی و یا ضعف را بررسی میکند. گاهی معاینه فیزیکی تکمیل کننده و تصدیق کننده رای پزشک در جمعآوری سوابق پزشکی بیمار و وضعیت حال حاضر اوست، اما گاهی هم نتیجه نهایی آشکار نمیشود و بیمار ناگزیر است دست به دامن روش دیگری شود.
- تصویربرداری
اگر بگوییم تخصصیترین راه تشخیص دیسک گردن امروزه عکس یا ام آر آی است، سخنی به گزافه نگفتهایم. تصویربرداری از مهرههای گردن به وضوح نشان خواهد داد که آیا دیسک گردن کشیده شده و در معرض پارگی قرار دارد یا مهرهها جابجا شدهاند و رگهای عصبی را تحت فشار قرار دادهاند. گاهی برای تشخیص دیسک از سی تی اسکن نیز استفاده میشود. بعضا هم نیاز است تا مطالعات تصویربرداری بیان کنند که آیا دیسک از آب کافی برخوردار است یا خشک و شکننده شدهاند.
در بسیاری از موارد میتوان اطلاعات کافی را در طول تاریخچه بیمار و معاینه فیزیکی برای شروع درمان جمعآوری کرد، بنابراین مطالعه تصویربرداری از سوی پزشک همیشه فورا درخواست نمیشود. با این حال، برای تشخیص دیسک گردن به عنوان علت درد، معمولاً نیاز به مقایسه تاریخچه بیمار، معاینه فیزیکی، مطالعه تصویربرداری است.
درمان دیسک گردن
همان طور که پیشتر نیز گفته شد، شیوه درمانی بستگی به تشخیص علت و نوع دیسک دارد. وقتی معاینه فیزیکی در کنار سوابق بیمار و نتیجه تصویربرداری حاکی از آسیب دیدن دیسک گردن باشد، چنانچه این آسیب رگهای عصبی را تحت تاثیر قرار ندهد و احتمال پارگی و ساییدگی نباشد، ماساژ، بستن آتل، فیزیوتراپی و انجام ورزش، های خاص گردن، محتملترین تجویز پزشک خواهد بود. اما اگر بیمار دچار کهولت سن باشد، احتمالا با تزریق مسکن، دستگاههای تی ان اس و تزریق اوزون تلاش میشود تا بیمار را از درد نجات دهند.
در برخی موارد پزشک حکم به عمل جراحی میدهد و در برخی دیگر فقط استراحت علاج کار است. گاهی از روش ترکشن درمانی استفاده میشود و گاه بستههای حرارتی توصیه میگردد. به همین دلیل تاکید شد که تشخیص دیسک گردن، نقش تعیین کنندهای در انتخاب روش درمانی دارد.
نتیجه گیری و جمع بندی
همیشه تشخیص، مهمترین بخش عملکردی یک پزشک است و حکم همان معمایی را دارد که اگر راه حلش پیدا شود، پاسخدهی به آن آسان خواهد بود. اما مهمتر از تشخیص بیماری، پیشگیری از ابتلاست! پیشگیری، بهتر از درمان است را بسیار شنیدهاید، جملهای تکراری که در برابر بسیاری از امراض، بیماریها و عوارض شنیده میشود، اما شاید ندانید که دقیقا باید برای پیشگیری از مشکلات دیسک گردن چه کنید. خوب است بدانید که بسیاری از مشکلات در ناحیه گردن به علت وضعیت نادرست ما در هنگام کار، خوابیدن، نشستن و حتی ورزش کردن پیش میآید. مشکلات ساده به مرور، عوارض بزرگ پدید میآورند و در حالی که شما فراموش کردهاید پیشتر نیز دردهای ملایمی را در این ناحیه از سر گذراندهاید، نیازمند تشخیص دیسک گردن میشوید تا بدانید که چه اتفاقی افتاده است. با یاد گرفتن موقعیتهای صحیح و قرار دادن سر و بدن در وضعیت مناسب، از ابتلا به عوارض گردن پیشگیری کنیم.
