هر روز در اطرافمان حوادثی رخ میدهد که در آنها ستون فقرات در معرض آسیب قرار میگیرد؛و باعث شکستگی ستون فقرات میشود. سقوط کارگران ساختمانی از ارتفاع، تصادف خودروها، زمین خوردن در راه پله یا منزل و … مثل آسیب هر قسمت دیگر بدن، فرد دچار درد در منطقه آسیب دیده و تشدید آن با کوچکترین حرکت میشود. چنین بیماری لازم است فورآ به مرکز درمانی منتقل گردد. با توجه به خطر آسیب نخاعی حین جابجایی، بهتر است این کار توسط اورژانس و با تمهیداتی انجام گیرد که با پرهیز از حرکت دادن بی مورد بیمار، آسیب ایجاد شده تشدید نشود.
در بسیاری موارد که ضربه شدیدی وارد نشده باشد، آسیب محدود به عضلات بوده و مهره ها و نخاع آسیبی نمی بینند و با مصرف داروهای ضد درد و چند روزی استراحت بیمار بهبود می یابد. اما اگر در بررسیها مشخص شود که یک یا چند مهره دچار شکستگی شده اند داستان متفاوت خواهد بود. در صورتی که شکستگی باعث شده باشد قطعه استخوانی شکسته وارد کانال نخاعی شده و به نخاع ضربه وارد کرده یا فشار آورده باشد ممکن است بیمار به درجات مختلف دچار عوارض این آسیب نخاعی شود. اگر محل آسیب در پشت یا کمر باشد، حس و قدرت حرکت پاها و احتمالآ کنترل ادرار و مدفوع در معرض خطر قرار میگیرد و اگر محل آسیب در گردن باشد، به موارد فوق باید از دست رفتن حس و حرکت دستها را هم اضافه کرد که در هر حال فاجعه ای خواهد بود.
در آسیبهای شدید نخاعی که هیچ حرکتی در دستها یا پاها وجود نداشته باشد که در جامعه به اصطلاح به آن “قطع نخاع” میگویند، متاسفانه امکان بازگشت حرکت در اندامها نزدیک به صفر خواهد بود؛ اما در موارد آسیب ناقص نخاعی که هنوز حرکتی هر چند ضعیف در اندامها دیده شود امکان بازگشت نسبی قدرت عضلانی و حتی بهبودی کامل وجود دارد.
با یا بدون آسیب نخاعی، شکستگی های ستون فقرات باید جدی تلقی شوند و مانند ستون یک خانه که اگر ترک بردارد و به آن توجه نشود ممکن است به تدریج خانه مقاومت خود را از دست داده و کج شده و فرو ریزد، نادیده گرفتن شکستگی مهره ها هم عواقب جدی مثل ایجاد قوز و انحرافات شدید ستون فقرات و آسیبهای نخاعی را در طولانی مدت به همراه خواهد داشت. برخی از شکستگی ها با بستن کمربند یا گردن بند های مخصوص برای ثابت نگه داشتن ستون فقرات تا زمان جوش خوردن شکستگی درمان میشوند؛ اما برخی نیاز به جراحی و کارگذاری پروتزهای فلزی دارند تا قسمت شکسته از داخل بدن محکم و ثابت نگه داشته شود و اکثرآ نیازی به خارج کردن این پروتزها بعد از بهبود شکستگی وجود ندارد. در موارد خاصی هم امکان تزریق ماده ای به نام سیمان استخوانی برای محکم کردن مهره شکسته وجود دارد تا از جراحی باز پرهیز گردد.تمام این کارها باید توسط جراح مغز و اعصاب صورت گیرد
در پایان اینکه اگر در حضور شما حادثه ای برای کسی رخ داد و کوچکترین شکی به آسیب ستون فقرات در وی وجود دارد، مثل درد در ستون فقرات یا عدم حرکت دستها و پاها، اگر تجربه کافی ندارید به هیچ عنوان اقدامی برای جابجایی بیمار نکنید تا خدای نکرده سبب تشدید آسیب و بروز فاجعه ای غیر قابل جبران نشوید.
دکتر علیرضا طبیب خوئی
– جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات
– متخصص جراحی مغز و اعصاب
– آندوسکوپی مغز و قاعده جمجمه
– جراحی تومورهای پیچیده مغزی
– جراحی های میکروسکوپی بیماریهای عروق مغز از جمله آنوریسمها و کلافه های شریانی وریدی برای درمان دائم و قطعی آنها
– جراحی باز و لیزری و درمان غیر جراحی دیسک کمر و سایر بیماریهای ستون فقرات
– رتبه اول بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب کشور
هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران
تلفن جهت تعیین وقت
۸۸۴۸۶۸۸۷-۰۹۱۲۰۷۰۱۰۸۰