شکستگی مهره گردن

کسی نیست که از اهمیت و حساسیت ستون فقرات آگاهی داشته باشد؛ شاید اصلاً بتوان اینطور گفت که این بخش از بدن، از نقطۀ دیگری حساس‌تر و حیاتی‌تر است و کوچکترین آسیب و ناهنجاری در آن، می‌توان سلامت و زندگی روزمره افراد را به کل مختل کند. لذا شناخت این آسیب‌ها، آشنایی با علائم و از همه مهم‌تر راه‌های درمان و پیشگیری از بروز آن‌ها، می‌تواند بسیار بسیار مفید و مهم باشد.

در مقاله امروز، قصد ما بر آن است که شکستگی مهره گردن برای شما صحبت کنیم. باید بدانید که ستون مهره، به سه بخش گردن، سینه و کمر تقسیم شده است و مهره‌های اول تا هفتم (C1 الی C7) در ناحیه گردن قرار دارند. آسیب به مهره‌های این بخش و یا شکستگی آن، بسیار شایع است و از قضا، ناراحتی آن شاید از همه بیشتر هم باشد؛ زیرا که به‌صورت مستقیم وظیفه حرکت گردن را بر عهده دارد و آسیب به آن می‌تواند برای افراد بسیار اذیت‌کننده باشد.

در این مقاله، علاوه‌بر توضیح و تشریح شکستگی مهره گردن، به بررسی انواع شکستگی مهره های گردنی، علل و دلایل شایع آن، راه‌های مراقبتی و روش‌ها درمان و البته به راهکارهای جلوگیری از این شکستگی می‌پردازیم؛ پس با ما همراه باشید.

شکستگی مهره گردن چیست؟

پیش از هر چیز، باید ببینیم که اصلاً این شکستگی مهره گردن به چه معناست و کدام دسته از آسیب‌ها به این قسمت، هم ردیف با شکستگی قرار می‌گیرند و از همه مهم‌تر، این شکستگی دقیقاً در کدام ناحیه رخ می‌دهد.

چنان که در مقدمه اندکی اشاره‌ای به آن داشتیم، ستون مهره‌ها از سه بخش تشکیل شده است؛ بخش اول در ناحیه گردن، بخش دوم در ناحیه سینه و بخش سوم، ناحیه کمر را در بر می‌گیرد. ستون مهره‌ها چنان که از نامش پیداست، از مهره‌های متعدد تشکیل شده است؛ از مهره‌ ۱ الی مهره ۷، در ناحیه گردن واقع شده است.

در میان هر یک از مهره‌ها، دیسک قرار دارد؛ دیسک گردن چیزی است شبیه به غضروف، که از اصطکاک مهره‌ها به یکدیگر جلوگیری کرده و حرکت آن‌ها را نیز سهولت می‌بخشد. نخاع نیز به‌عنوان حیاتی‌ترین عضو در بدن، درست در میان مهره‌ها واقع شده است. مهره‌های گردن از آن جهت که از محل اتصال نخاع به مغز محافظت می‌کنند، شاید از باقی اهمیت بسیار بیشتری داشته باشند؛ شکستگی مهره گردن نیز به طبع تأثیر مستقیم بر سلامت نخاع خواهد داشت و باید آن را جدی گرفت.

در نهایت، باید بدانید که به هرگونه ترک‌خوردگی در مهره‌های گردن، هر گونه آسیب به خود مهره‌ها و یا دیسک بین آن‌ها و البته بروز شکستنی، همگی با نام شکستگی مهره گردن یا «Cervical Vertebrae Fracture» شناخته می‌شوند.

انواع شکستگی مهره گردن

شکستگی مهره گردن با توجه به مهره‌ای که در آن رخ داده، می‌تواند انواع و اسامی مختلفی داشته باشد:

• شکستگی مهره اول

به این نوع، در اصطلاح پزشکی، شکستگی جفرسون گفته می‌شود. در شدیدترین حالت آن، مهره اول بعد از شکستگی خرد شده و به ۳ یا ۴ قطعه تقسیم می‌شود. بعضی اوقات این شکستگی ممکن است آنقدر حاد باشد که به مهره دوم نیز آسیب بزند.

• شکستگی مهره دوم

در اصطلاح پزشکی، به این نوع شکستگی، شکستگی هنگمن گفته می‌شود و علاوه‌بر خود مهره، زائده بین دندانه‌ای را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نوع، بروز این نوع، در بین کودکان شایع‌تر است.

• شکستگی مهره ششم و هفتم

حادترین شکستگی مهره گردن، شکستگی در مهره‌های ۶ و ۷ است. این نوع در اصطلاح پزشکی، با نام شکستگی قطره‌ای شناخته می‌شود و به گونه‌ای است که در آن، شکستگی‌های بزرگ و مثلثی شکلی روی مهره‌های نامبرده، رخ می‌دهد. این نوع ممکن است باعث آسیب جدی به نخاع شود، موجب پارگی آن شود، در ریشه اعصاب اختلال ایجاد کند، یا موجب کوفتگی شود.

علل و دلایل شکستگی مهره های گردن

همانطور که در بخش‌های قبلی نیز به آن اشاره کردیم، مهره‌های گردن به طرز عجیبی در عین اینکه بسیار مستحکم و محکم هستند، اما بسیار هم حساس هستند و در اثر هرگونه حرکت اشتباه، ممکن است دچار آسیب‌ شوند. عوامل بسیاری می‌تواند در شکستگی مهره گردن نقش داشته باشد. حرکات پرخطر و ناگهانی، ضربات شدید، سقوط فرد از ارتقاع و یا تصادف، همگی از دلایل شکستگی مهره گردن هستند.

از جمله رایج‌ترین علل شکستگی مهره گردن، می‌توان این موارد را نام برد:

• آسیب به هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی (ژیمناستیک، اسب سواری، شیرجه در استخر و…)
• انواع ضربه
• تصادف (چه به عنوان رهگذر، چه در داخل ماشین)
• چرخش و حرکات ناگهانی گردن
• سقوط و…

به علاوه، برخی از افراد ممکن است که بیشتر از سایرین، در معرض خطر شکستگی مهره گردن قرار داشته باشند؛ کسانی که دچار پوکی و ضعف استخوان هستند، بانوانی که قاعدگی نامنظم دارند، زنان یائسه، کسانی که به بیماری ضعف سیستم ایمنی مبتلا هستند، کسانی که آرتریت روماتوئید دارند و یا کسانی که از آرتروز و یا تومور ستون فقرات رنج می‌برند، احتمال اینکه به این نوع شکستگی دچار شوند، در آن‌ها بیشتر است.

علائم و تشخیص شکستگی مهره گردن

باز هم باید بر این موضوع تاکید کنیم که شکستگی مهره گردن، بسیار بسیار جدی است؛ زیرا در صورت نادیده گرفته شدن و عدم اقدام جدی، ممکن است به فلج شدن فرد و یا حتی به مرگ او منجر شود. پس با مشاهده هر یک از علائم زیر، باید بلافاصله به بهترین جراح ستون فقرات مراجعه نمایید:

• درد شدید در ناحیه گردن
• تورم و یا کبودی در ناحیه گردن
• دوبینی یا اختلال در حواس
• کم شدن احساس در دست و یا پا
• از بین رفتن ناگهانی هوشیاری
• بروز اختلالات بی‌علت در بلعیدن
• ضعیف شدن عضلات و یا فلج موقت پا
• ناتوانی و درد به هنگام حرکت دادن گردن
• احساس گرم شدن در نقاط مختلف بدن

جراح مغز و اعصاب تهران توصیه می‌کنند که در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا، بیمار باید گردن خود را ثابت و بدون حرکت نگاه دارد، ترجیحاً با آتل مخصوص ببندد و از هر حرکت اضافه، خودداری کند؛ زیرا که ممکن است وضع از آن چه که هست، وخیم‌تر شود. سپس باید بلافاصله، به پزشک متخصص مراجعه کرد.

پزشک متخصص، روند تشخیص شکستگی مهره گردن را پرسیدن سوالاتی درباره چگونگی بروز این اتفاق، آغاز می‌کند. سپس نوبت به معاینه بیمار می‌رسد و در آخر نیز برای نهایی و قطعی کردن تشخیص، آزمایش‌ها و بررسی‌ها زیر را تجویز می‌نماید:

• انواع آزمایش‌های عصبی
• رادیولوژی از ستون فقرات و به خصوص ناحیه گردن
• عکسبرداری ام آر آی (برای تشخیص میزان آسیب)
• عکسبرداری پرتو ایکس و یا سی تی اسکن (برای تشخیص نوع آسیب)

درمان شکستگی مهره گردن

پیش از هر چیز، باید بدانید افرادی که دچار شکستگی مهره گردن شده‌اند، روند درمان یکسانی نخواهند داشت و هر کس با توجه به نوع شکستگی، محل و شدن وخامت آن، درمان متفاوتی را تجربه خواهد کرد. اما به‌صورت کلی، تمام این افراد باید مدتی را در بیمارستان بگذرانند. در موارد خفیف، تنها استفاده از داروهای مسکن (و گاها آنتی‌بیوتیک) و آتل و استراحت مطلق تجویز می‌شود؛ اما در موراد حاد، حتی ممکن است کار به عمل جراحی نیز بکشد.

از جمله راهکارهای درمان شکستگی مهره گردن، به شرح زیر است:

• استفاده از آتل یا بریس

برای شکستی‌های خفیف تجویز می‌شود. همانطور که می‌دانید، بریس یا آتل گردن را بی‌حرکت نگاه می‌دارد تا اینکه نقطه شکستگی جوش بخورد. بر اساس میزان و شدت شکستگی مهره گردن، استفاده از بریس یا آتل ممکن است بین ۶ الی ۸ هفته طول بکشد. علاوه‌بر استفاده از این دو، گاها استفاده از جلیقه‌های مخصوص «Halo» نیز و تراکشن نیز تجویز می‌شود.

• عمل جراحی

برای درمان شکستگی مهره گردن از نوه حاد، معمولاً عمل جراحی تجویز می‌شود. در عمل جراحی، فرد به طبع بیهوش شده و پزشک جراح با ایجاد برشی در گردن، به مهره‌های آسیب دیده دسترسی پیدا می‌کند. در عمل جراحی، معمولاً مهره آسیب دیده ترمیم شده، و یا حتی ممکن است دیسک بین مهره‌ها نیز تعویض شود. افرادی که جراحی می‌شوند، با توجه به سن، سلامت و جنیست، ممکن است طول دوره نقاهت متفاوتی داشته باشند. به علاوه، انجام فیزیوتراپی نیز برای گذراندن دوره نقاهت، ضروری است.

پیشگیری از شکستگی مهره گردن

در نهایت، نوبت به نکات لازم برای پیشگیری از شکستگی مهره گردن فرا می‌رسد. همیشه گفته‌اند که پیشگیری بهتر از درمان است؛ پس برای اینکه احتمال دچار شدن به این عارضه را به حداقل برسانید، نکات زیر را به یاد داشته باشید:

• بستن کمربند ایمنی را فراموش نکنید،
• در استخرهای کم عمق شیرجه نزنید،
• در هنگام ورزش سنگین نکات ایمنی را رعایت کنید،
• اگر در ارتفاع کار می‌کنید، احتیاط را اولیت قرار دهید،
• استفاده از کلاه ایمنی را سر لوحه کار خود قرار دهید.

سخن نهایی

در این گفتار کوتاه، هدف ما بر آن بود تا عارضه شکستگی مهره گردن را به‌طور کامل به شما معرفی کنیم. در این مقاله ابتدا از چیستی این عارضه صحبت کردیم و انواع آن را نیز معرفی کردیم. سپس به سراغ علل و دلایل بروز شکستگی در مهره‌های گردن رفتیم. بعد از آن نوبت به علائم این عارضه و روش تشخیص آن رسید. در نهایت نیز از راهکارهای درمان و نکات پیشگیری آن برایتان سخن گفتیم.

در نهایت، جای آن دارد که نظرات شما را نیز جویا شویم. آیا در اطرافیان خود کسی را داشته‌اید که به این عارضه دچار شود؟ یا اینکه خودتان خدای نکرده دچار شکستگی مهره گردن شده‌اید؟ تجربیات خود را با ما نیز در میان بگذارید!