مننژیوم مغزی چیست ؟

مننژیوم (meningioma ) توموری است که از مننژ یا پرده پوشاننده مغز نشات گرفته است. مننژ پرده یا غشایی است که مغز و طناب نخاعی را احاطه میکند. اگر چه مننژیوم در واقع یک تومور مغزی نیست اما در این گروه جای میگیرد چون مغز، عصبها و رگهای خونی آن را ممکن است تحت فشار قرار دهد. مننژیوم شایعترین نوع تومور مغزی خوش خیم  است.

در بیشتر موارد مننژیوم طی سالها به کندی رشد میکنند و علائمی ایجاد نمیکند اما گاهی اوقات تاثیر آنها بر بافت مغز ، عصبها یا رگهای خونی میتواند منجر به ناتوانیها و معلولیتهای جدی شود.

مننژیوم در زنان شایعتر است و اغلب در سنین بالا تشخیص داده میشود اما در هر سنی ممکن است ایجاد شود.

از آنجایی که رشد مننژیوم کند است اغلب علائم خاصی ایجاد نمیکند و همیشه نیاز به درمان فوری ندارد بلکه ممکن است تنها نظارت بر وضعیت رشد تومور کفایت کند.

علائم و نشانه های مننژیوم

علائم و نشانه های مننژیوم معمولا به تدریج شروع میشود و ممکن است ابتدا بسیار نامحسوس باشد و بسته به این که تومور در کجای مغز باشد علائم مختلفی را ایجاد کند:

تغییر در بینایی مانند دو بینی یا تاری دید

سردرد به خصوص سردردهایی که صبحها بدتر میشوند

کاهش شنوایی یا شنیدن صدای زنگ در گوش

از دست دادن حافظه

از بین رفتن حس بویایی

تشنج

ضعف بازو یا پا

اشکال در تکلم

کی باید به جراح مغز و اعصاب مراجعه کنیم؟

بیشتر علائم مننژیوم به تدریج ایجاد میشوند و پیش میروند اما گاهی اوقات ممکن است نیاز به درمان اورژانسی پیدا کنید. در موارد زیر باید با اورژانس تماس بگیرید:

شروع ناگهانی تشنج

تغییر ناگهانی بینایی یا حافظه

یادتان باشد هر علائمی که شما را نگران کرده است باید توسط پزشک بررسی شود. علائمی که برطرف نمیشوند و یا به مرور بدتر میشوند باید بررسی شوند.

چه عواملی باعث مننژیوم  میشوند؟

هنوز مشخص نیست چه عواملی باعث ایجاد مننژیوم  میشوند اما مشخص است چیزی باعث تغییر سلولهای پرده مغز  میشود و باعث میشود این سلولها به شکل غیر قابل کنترلی تکثیر شده و تومور ایجاد نمایند.

این که اتفاق به دلیل ژنها رخ دهد یا هورمونها (که ممکن است علت شیوع بیشتر آن در زنان همین امر باشد) یا در موارد نادر قرار گیری در معرض تشعشع و یا عوامل دیگر، مشخص نیست. شواهد محکمی وجود ندارد که تایید کند مننژیوم با استفاده از گوشی موبایل ارتباط دارد.

عوامل زمینه ساز تومور مغزی مننژیوم

پرتو درمانی

پرتو درمانی یا رادیوتراپی اگر در ناحیه سر انجام شود احتمال مننژیوم را افزایش میدهد.

هورمونهای زنانه

تومورهای مننژیوم در زنان بیشتر دیده میشود و این باعث شده دانشمندان فکر کنند ممکن است هورمونهای زنانه در بروز آن نقش داشته باشند. برخی پژوهشها نشان میدهند بین سرطان پستان و احتمال مننژیوم ارتباط وجود دارد که این نیز نقش هورمونهای زنانه را پررنگ تر میکند.

اختلال ارثی دستگاه عصبی

اختلال نادر نوروفیبروماتوز نوع ۲ خطر مننژیوم و تومورهای مغزی دیگر را افزایش میدهد.

چاقی

بالا بودن شاخص توده بدنی یکی از عوامل زمینه ساز انواع مختلف سرطانهاست و از طرفی در پژوهشهای بزرگ متعدد دیده شده شیوع مننژیوم در بین افراد چاق بالاتر است. اما ارتباط بین چاقی و مننژیوم هنوز روشن نشده است.

تومور مغزی مننژیوم چه عوارضی ایجاد میکند؟

این نوع تومور مغزی و درمانهای آن که معمولا عمل جراحی و پرتو درمانی است، میتواند عوارض جراحی تومور مغزی بلند مدتی مانند موارد زیر را بر جای بگذارد:

• دشوار شدن تمرکز
• از دست دادن حافظه
• تغییر شخصیت
• تشنج
• ضعف
• تغییر حس ها
• اشکال در صحبت کردن

جراح تومور مغزی برخی از این عوارض را میتواند درمان کند. برای برخی دیگر ممکن است به متخصصان دیگری ارجاع داده شوید تا بتوانید بر عوارض غلبه کنید.

توجه داشته باشید در صورتی که علائمی دارید که شما را نگران کرده است حتما به پزشک مراجعه کنید تا وضعیتتان بررسی شود. گاهی اوقات عامل به وجود آوردنده این علائم بسیار ساده برطرف میشود و گاهی با درمان به موقع از گسترده شدن مشکل جلوگیری میشود.

تومور مغزی مننژیوم چگونه تشخیص داده میشود؟

تشخیص تومور مغزی دشوار است چون تومور اغلب به کندی رشد میکند و علائم آن نیز نامحسوس است و ممکن است با انواع مشکلات پزشکی دیگر اشتباه گرفته شود یا به دلیل سن بالا، به عنوان نشانه پیری قلمداد گردد. اگر پزشک به تومور مغزی مشکوک شود، شما را به بهترین جراح  مغز و اعصاب ارجاع میدهد تا بررسی های بیشتر صورت بگیرد.

روشهای تشخیص تومور مغزی مننژیوم

جراح مغز و اعصاب پس از معاینه فیزیکی، برایتان عکس برداری تجویز میکند. روش عکسبرداری ممکن است یکی از انواع زیر باشد:

سی تی اسکن

در سی تی اسکن، با تاباندن اشعه ایکس تصاویری از مغز گرفته میشود. گاهی برای تمایز بهتر بافتها از تزریق رنگ مخصوصی که بر پایه ید است استفاده میشود.

ام آر آی

در ام آر آی در دستگاهی قرار میگیرید که میدان مغناطیسی و امواج رادیویی ایجاد میکند تا تصاویری از ساختارهای داخل مغز شما به دست بیاید. ام آر آی تصویر جزئی تری از مغز و تومور مغزی در اختیار پزشک قرار میدهد.

در برخی موارد بررسی نمونه ای که از مغز گرفته شده است برای رد احتمال انواع دیگر تومور های مغزی و تایید مننژیوم لازم است.

دکتر علیرضا طبیب خویی