فهرست
گردن از مجموعه‌ای از مهره‌ها تشکیل شده است که منجر به اتصال بین سر و بدن می‌شوند. دیسک موجود در بین مهره‌های گردن باعث جذب ضربه به استخوان‌ها و مهره‌ها می‌شود. همچنین استخوان‌ها، رباط‌ها و ماهیچه‌های گردن از سر محافظت می‌کنند و به آن، اجازه حرکت می‌دهند. در صورت وارد شدن آسیب یا ضربه در این ناحیه، گردن درد ایجاد می‌گردد و عضلات گردن دچار سفتی می‌شوند. در ادامه می‌خواهیم با انوع گردن درد بیشتر آشنا شویم و به بررسی علل و درمان آن بپردازیم؛ پس تا انتها با ما همراه باشید.
معرفی عارضه گردن درد
اغلب افراد در طول زندگی خود گاها درد یا سفتی در گردن را را تجربه می‌کنند. در بیشتر موارد گردن دردها از قرار گیری گردن در موقعیت نامناسب به علت بد خوابیدن یا استفاده مداوم از تلفن همراه و رایانه اتفاق می‌افتد. بعضی اوقات نیز تصادف یا ضربه باعث بروز آسیب در ناحیه گردن می‌شود. به طور کلی به هر گونه دردی که در ناحیه گردن و ستون فقرات مهره‌های مجاور آن رخ دهد، گردن درد می‌گویند.
معمولا گردن درد به عنوان یک بیماری جدی شناخته نمی‌شود و با مراقبت‌های ساده در عرض چند روز بهبود می‌یابد. اما در برخی موارد ممکن است آسیب وارد شده به گردن جدی باشد؛ در این صورت اگر پس از یک هفته بهبودی حاصل نشد، مراجعه به جراح ستون فقرات تهران ضروری است.
علائم و نشانه‌های گردن درد
انواع گردن درد از نظر شدت، متفاوت هستند و علائم مختلفی نیز خواهند داشت. گردن درد شما ممکن است خفیف باشد و مزاحم فعالیت یا زندگی روزمره شما نباشد یا شدید باشد و باعث ناتوانی شود. در بعضی موارد نیز گردن درد به صورت مزمن بروز پیدا می‌کند. علائم رایج گردن درد عبارتند از:
- معمولا گردن درد با یک احساس سفتی و گرفتگی در ناحیه گردن همراه است و حتی ممکن است باعث کاهش دامنه حرکتی سر شود.
- در بعضی موارد دردها شدیدتر است و به طور ناگهانی گردن تیر می‌کشد؛ گویی که یک شی خارجی تیز وارد گردن شده است.
- اغلب بیماران، درد در هنگام حرکت دارند؛ به این معنا که در صورت حرکت دادن سر و گردن، دردها در بیمار تشدید می‌شود.
گردن درد ممکن است بعد از گذشت چند روز به دست، شانه و یا سر منتقل شود. گاهی اوقات گردن درد ناشی از فشرده شدن اعصاب است که در این صورت بیمار در بازو و یا دستان خود احساس بی حسی و گزگز شدن دارد.- پیشروی دردهای گردنی منجر به سردرد خواهد شد. این سردردها ممکن است خفیف باشند و یا گاهی سردردهای میگرنی رخ می‌دهد.
- یکی دیگر از علائم گردن درد این است که گردن به لمس شدن حساس می‌شود. وقتی جراح مغز و اعصاب تهران برای معاینه گردن را فشار دهد، بیمار درد زیادی حس می‌کند.
چرا گردن درد به وجود می‌آید؟
عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است موجب بروز عارضه گردن درد در افراد مختلف شود. در این بخش به مهمترین عوامل این عارضه اشاره خواهیم کرد:
- کشش گردن: استفاده بیش از حد از گردن و خم کردن آن مانند ساعت‌ها استفاده از رایانه یا تلفن هوشمند، اغلب باعث کشیدگی عضلات می‌شود. مطالعه کردن در رختخواب (به علت حالت نامناسب قرار گیری گردن) و حتی خمیازه کشیدن نیز ممکن است موجب کشیدگی عضلات ناحیه گردن شوند.
- فرسودگی مفاصل ناحیه گردن: درست مانند سایر مفاصل بدن، مفاصل گردن نیز با افزایش سن، فرسوده می‌شوند. استئوآرتریت عارضه‌ای است که با بالا رفتن سن ایجاد می‌شود و باعث از بین رفتن غضروف بین استخوان‌ها (مهره‌ها) می‌گردد. در نتیجه با فرسودگی غضروف‌ها، فشار به ستون مهره زیاد شده و باعث ایجاد درد در ناحیه گردن می‌شود.
- فشردگی اعصاب: عارضه دیسک گردن در مهره‌های گردن می‌تواند بر روی اعصاب منشعب شده از نخاع، فشار بیاورد و دردهای موضعی در ناحیه گردن ایجاد خواهد کرد.
- ضربه و آسیب موضعی: یعنی زمانی که سر به طور ناگهانی به سمت عقب و سپس به جلو حرکت می‌کند و بافت‌های نرم گردن را تحت فشار قرار می‌دهد. ورزش‌های سنگین و غیر اصولی و یا ورزش کردن بدون آمادگی قبلی نیز ممکن است موجب آسیب رسیدن به گردن شود.
- سابقه بیماری‌ها قبلی: برخی بیماری‌ها مانند آرتریت روماتوئید، مننژیت، حمله قلبی یا سرطان می‌توانند باعث درد گردن شوند.
- پوکی استخوان: این عارضه، استخوان‌ها را ضعیف می‌کند و می‌تواند منجر به شکستگی‌های کوچک شود. این وضعیت اغلب در دست‌ها یا زانوها اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند در گردن هم رخ دهد.
چند نوع گردن درد وجود دارد؟
گردن درد، یک بیماری رایج و اغلب کم خطر است که افراد زیادی را با خود درگیر می‌کند. پزشکان می‌گویند که تقریبا از هر ۱۰ نفر، ۷ نفر تجربه گردن درد دارند. در این بخش، شایع‌ترین انواع گردن درد را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- گردن درد عضلانی: در این نوع گردن درد، بیشتر عضلات گردن درگیر می‌شوند. این عارضه ممکن است ناشی از فعالیت‌های فیزیکی زیاد و یا استرس طولانی مدت باشد. در این حالت، عضلات دچار گرفتگی می‌شوند و گردن نسبت به لمس شدن از خود حساسیت نشان می‌دهد.
- درد محوری: شایع‌ترین نوع گردن درد، درد محوری است که به نام درد مکانیکی نیز شناخته می‌شود. این نوع درد روی ناحیه خاصی از گردن متمرکز است و به نقاط دیگر منتقل نمی‌شود. معمولا در نقطه دردناک، ضربان حس می‌شود و ممکن است تیر بکشد. در صورت تغییر وضعیت خاص، ممکن است علائم و دردها در بیمار بیشتر شود.
- گرفتگی عضلات گردن: که به معنی سفت شدن ناگهانی عضلات گردن است. در چنین حالتی ممکن است گردن شما درد بگیرد و احساس سفت شدن داشته باشید و حتی شاید چرخاندن سر برای شما غیرممکن شود. گاهی اوقات در ابتدای صبح وقتی از خواب بیدار می‌شوید، درد گردن را حس می‌کنید. چنین دردی اسپاسم عضلانی نام دارد. اسپاسم عضلانی معمولا ناشی از آسیب عضلات است؛ اما در مواردی ممکن است به علت مشکل فتق دیسک ستون فقرات و یا استرس عاطفی رخ دهد. در کل به سختی می‌توان برای اسپاسم عضلانی، دلیل روشنی پیدا کرد.
- سردرد: سردرد مربوط به گردن، اغلب در پشت سر و قسمت بالایی گردن احساس می‌شود و معمولاً نتیجه تنش یا اسپاسم عضلانی است. سردرد مربوط به گردن، معمولاً مبهم یا دردناک است و تیز نیست. ممکن است گردن نیز سفت یا حساس باشد. در چنین شرایطی حرکت دادن گردن، سردرد را نیز شدیدتر می‌کند.
- درد مفاصل صورت: اغلب به عنوان دردی عمیق، تیز یا دردناک توصیف می‌شود. معمولاً اگر سر خود را به سمت آسیب‌دیده خم کنید، بدتر می‌شود و ممکن است به شانه یا بالای کمر شما انتقال پیدا کند.
- درد عصبی: تحریک یا نیشگون گرفتن ریشه اعصاب نخاعی، باعث دردی می‌شود که ممکن است تیز، زودگذر، شدید یا همراه با سوزن و سوزن شدن باشد. بسته به عصب درگیر، درد ممکن است به بازو یا حتی دست منتقل شود.
- درد ارجاعی: منظور وجود درد در نقطه‌ای از بدن است در حالی که ریشه درد در قسمت دیگری از بدن وجود دارد. به عنوان مثال گاهی اوقات گردن درد، ناشی از یک مشکل قلبی است؛ یا وقتی در حین غذا خوردن گردن درد بگیرد، نشان از وجود مشکل در مری است.
- درد استخوان: درد و حساسیت در مهره‌های گردن، بسیار کمتر از گردن درد ناشی از بافت‌های نرم است. درد استخوان نیاز به مراقبت پزشکی دارد؛ زیرا ممکن است نشانه یک مشکل سلامت جدی تری باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر گردن درد بیش از یک هفته طول بکشد، بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنید. پزشک ابتدا معاینه بالینی انجام می‌دهد و با لمس کردن، نقطه اصلی درد را پیدا می‌کند. انواع مختلف گردن درد، روش‌های معالجه متفاوتی دارند؛ به همین علت پزشک سعی می‌کند ابتدا علت و ریشه درد را پیدا نماید و سپس نسبت به درمان اقدام کند. دانستن سابقه پزشکی بیمار، علائم بالینی و سابقه جراحات و تصادف‌های بیمار، به پزشک در تشخیص بهتر کمک می‌کند؛ بنابراین هر اطلاعاتی که فکر می‌کنید مفید است را در اختیار پزشک معالج خود قرار دهید.
علاوه بر تاریخچه کامل و معاینه فیزیکی توسط پزشک، احتمالا پزشک برای شما تصویر برداری و آزمایش تجویز می‌کند. روش‌های مختلف تصویر برداری عبارتند از عکس برداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن، ام آر آی ، نوار عصب و عضله یا پونکسیون کمری. اینکه کدام یک از این موارد بهتر است، به نظر پزشک معالج بستگی دارد.
گردن درد چه زمانی خطرناک است؟
برخی از علائم و نشانه‌های مرتبط با گردن درد، ممکن است نشان‌دهنده خطر در سلامت ریشه عصبی یا نخاع باشد. یا شاید یک بیماری یا عفونت زمینه‌ای در بیمار وجود داشته باشد که با گردن درد، خود را بروز داده است. این علائم و نشانه ها و علائم گردن درد خطرناک زنگ خطرهایی هستند که لازم است جدی گرفته شوند. ممکن است علائم شامل تب و لرز، درد یا سوزن سوزن شدن بازوها و یا پاها، مشکلات عدم تعادل و… نیز باشند. برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی موثر باید با پزشک مشورت شود. گردن درد شدید ناشی از ضربه، مانند سقوط شدید یا تصادف اتومبیل نیز نیاز به مراقبت اورژانسی دارد.
روش‌های درمان گردن درد
با توجه به معاینات انجام شده، پزشکان راهکارهای مختلفی برای درمان ارائه می‌دهند. به عنوان مثال یخ و گرما درمانی، ورزش، کشش و فیزیوتراپی، تجویز داروهای ضد درد، تزریق کورتیکواستروئید، تزریق شل کننده‌های عضلانی، انجام حرکات کششی، تجویز آنتی بیوتیک اگر عفونت دارید، درمان بیمارستانی (اگر شرایطی مانند مننژیت یا حمله قلبی علت آن باشد) و جراحی که به ندرت ضروری است. توجه کنید که به هیچ وجه این درمان‌ها را به صورت خودسرانه انجام ندهید؛ چرا که درمان غیر اصولی ممکن است دامنه آسیب را گسترده‌تر کند.
جراحی گردن
اگر درمان‌های غیرجراحی در کاهش گردن درد و علائم و نشانه‌های مرتبط با آن، به ویژه آن‌هایی که مربوط به فشرده‌سازی نخاع یا ریشه‌های عصبی هستند، ناکام باشند، ممکن است نیاز به جراحی دیسک گردن باشد. جراحی برای تسکین گردن درد معمولاً به یک یا چند مورد از دلایل زیر انجام می‌شود:
- برای رفع فشار یک ریشه عصبی (با برداشتن یک دیسک آسیب دیده و یا سایر ساختارهای مشکل ساز)
- برای برداشتن فشار از طناب نخاعی
- برای تثبیت ستون فقرات گردنی
اگر تصویربرداری و آزمایش‌های تشخیصی نتوانند یکی از این دلایل گردن درد و یا علائم و نشانه‌های مرتبط مانند درد، سوزن سوزن شدن یا ضعف در بازو را تایید کنند، بعید است که جراحی کمک کند و توصیه نمی‌شود.
راهکارهایی برای پیشگری از گردن درد
همانطور که اشاره شد معمولا گردن درد به علت وضعیت نامناسب قرار گیری گردن و افزایش سن پیش می‌آید و موجب سایش یا پارگی عضلات یا ربات‌های گردن می‌شود. برای کمک به جلوگیری از درد گردن، سر خود را در مرکز ستون فقرات خود قرار دهید. تغییرات ساده در برنامه روزانه و خود مراقبتی، به شما کمک می‌کنند تا از وقوع این عارضه جلوگیری کنید.
- در هنگام ایستادن و نشستن، مطمئن شوید که شانه‌هایتان در یک خط مستقیم روی باسن و گوش‌هایتان قرار دارند.
- اگر مسافت‌های طولانی را طی می‌کنید یا ساعت‌های طولانی با رایانه کار می‌کنید، در حین کار به طور منظم استراحت داشته باشید؛ بلند شوید، حرکت کنید و گردن و شانه‌های خود را دراز کنید.
- میز، صندلی و کامپیوتر خود را طوری تنظیم کنید که مانیتور در سطح چشم باشد؛ زانوها باید کمی پایین‌تر از باسن باشند. از تکیه گاه برای راحتی صندلی خود استفاده کنید.
- هنگام صحبت با تلفن، از قرار دادن گوشی تلفن بین گوش و شانه خودداری نمایید؛ به جای آن از هندزفری یا بلندگو استفاده کنید.
- اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید؛ سیگار کشیدن می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به گردن درد قرار دهد.
- از حمل کیف‌های سنگین با بند روی شانه خودداری کنید؛ چرا که وزن کیف می‌تواند به گردن شما فشار بیاورد.
- در وضعیت خوبی بخوابید؛ سر و گردن شما باید با بدن شما هماهنگ باشند. از یک بالش کوچک برای زیر گردن خود استفاده نمایید. سعی کنید به پشت بخوابید و ران‌هایتان را روی بالش‌ها قرار دهید؛ چراکه باعث صاف شدن عضلات ستون فقرات شما می‌شود.
جمع بندی و نتیجه گیری
برای اکثر افراد، احتمالا گردن درد یک عارضه جزئی است که پس از چند روز خود به خود رفع می‌شود. اما همین عارضه کوچک نیز می‌تواند برنامه‌های زندگی را مختل کند و آزاردهنده باشد. به همین جهت بهترین راه این است که با اصلاح سبک زندگی خود، از بروز گردن درد و دردهای این چنینی جلوگیری کنید.