تومور مغزی شوانوم یا شوانوما چیست؟

تومور مغزی شوانوم یا شوانوما (Schwannoma) نوعی تومور مغزی خوش خیم است که از سلول‌ های شوان (Schwann cells) که پوشش محافظی برای اعصاب محیطی ایجاد می‌کنند، ناشی می‌شود. در این مقاله به بررسی جامع تومور شوانوم، انواع، علل، علائم، تشخیص و درمان آن پرداخته خواهد شد.

شوانوم یا شوانوما چیست؟

شوانوم یا شوانوما (Schwannoma) یک تومور مغزی نادر و خوش‌خیم است که از سلول‌های شوان (Schwann cells) منشاء می‌گیرد. این سلول‌ها وظیفه تولید میلین، پوشش حفاظتی اطراف فیبرهای عصبی در سیستم عصبی محیطی را برعهده دارند. شوانوم‌ ها معمولاً به آرامی رشد می‌کنند و می‌توانند در هر قسمت از سیستم عصبی محیطی ظاهر شوند، اما شوانوم دهلیزی (Vestibular Schwannoma) که در اعصاب هشتم جمجمه‌ای (عصب وستیبولار یا عصب شنوایی) رشد می‌کند، یکی از شایع‌ترین مکان‌ها برای این تومور است. این نوع شوانوم معمولاً علائمی مانند کاهش شنوایی تدریجی، زنگ‌ زدگی در گوش (وزوز گوش) و عدم تعادل مختل را ایجاد می‌کند.

انواع تومور مغزی شوانوم

تومورهای مغزی شوانوم از سلول‌های شوان منشاء می‌گیرند و می‌توانند در بخش‌های مختلفی از سیستم عصبی مرکزی به وجود آیند. شوانوم دهلیزی (Vestibular Schwannoma) که همچنین به نام نوروم آکوستیک شناخته می‌شود، شایع‌ ترین نوع این تومورها است و بر روی عصب هشتم جمجمه‌ای تأثیر می‌گذارد. این نوع شوانوم می‌تواند منجر به کاهش تدریجی شنوایی، سرگیجه، و عدم تعادل شود. شوانوم تری‌ ژمینال (Trigeminal Schwannoma) که عصب سه‌ قلو را تحت تأثیر قرار می‌دهد، نوع دیگری است که معمولاً باعث درد صورت، بی‌حسی و ضعف عضلات جویدنی می‌شود.

شوانوم چشمی (Optic Schwannoma) که به نادر دیده می‌شود، بر روی عصب بینایی تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به کاهش بینایی یا اختلالات دید منجر شود. شوانوم هیپوگلوسال  (Hypoglossal Schwannoma) نیز از عصب دوازدهم جمجمه‌ای منشاء می‌گیرد و ممکن است باعث اختلالات در بلع و گفتار گردد. علاوه بر این، برخی از شوانوم‌های مغزی می‌توانند در نواحی دیگری از مغز مانند عصب واگوس (Vagus Nerve Schwannoma) یا عصب فیشیال (Facial Nerve Schwannoma) رشد کنند و علائمی نظیر مشکلات بلع، تغییرات صدا، و ضعف در عضلات صورت ایجاد نمایند.

تومور مغزی شوانوم چه علائمی ایجاد میکند ؟

تومور مغزی شوانوم، که معمولاً در اعصاب جمجمه‌ای ایجاد می‌شود، می‌تواند علائم مختلفی را بر اساس محل و اندازه تومور ایجاد کند. این تومور عمدتاً خوش‌خیم است و به‌ آرامی رشد می‌کند، اما با گذشت زمان می‌تواند فشار قابل‌توجهی به اعصاب و بافت‌های اطراف وارد کند. یکی از شایع‌ترین علائم شوانوم، کاهش شنوایی تدریجی در یک گوش است که ممکن است با وزوز گوش (صدای زنگ یا وزوز در گوش) همراه باشد. این وضعیت معمولاً بدون درد است، اما می‌تواند به مرور زمان شدت یابد.

با افزایش اندازه تومور، افراد ممکن است دچار سرگیجه یا عدم تعادل شوند. این نشانه‌ها به‌ویژه در شرایطی که نیاز به تعادل دقیق‌تری دارند، مانند راه رفتن در تاریکی یا بر روی سطوح ناهموار، بیشتر محسوس می‌شود. در موارد پیشرفته‌تر، تومور می‌تواند به عصب‌های دیگر فشار آورد و علائمی مانند بی‌حسی یا ضعف در صورت، مشکل در بلع، و حتی تغییرات در عملکرد حسی و حرکتی بدن ایجاد کند. همچنین ممکن است سردردهای مکرر و شدید نیز رخ دهد که ناشی از فشار تومور بر مغز و جمجمه است.

به دلیل اینکه این تومور به‌ آرامی رشد می‌کند، علائم آن ممکن است در مراحل اولیه چندان واضح نباشند و تشخیص زودهنگام آن اغلب دشوار است. با این حال، شناسایی و درمان به موقع می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر و ماندگار جلوگیری کند.

تشخیص تومور مغزی شوانوم چگونه است ؟

تشخیص تومور مغزی شوانوم، به ویژه در مراحل اولیه، ممکن است چالش‌برانگیز باشد زیرا علائم آن تدریجی و غیر اختصاصی هستند. اولین گام در فرآیند تشخیص، معمولاً یک معاینه بالینی جامع توسط پزشک متخصص است. پزشک ممکن است سوالاتی در مورد علائم مانند کاهش شنوایی، سرگیجه یا وزوز گوش بپرسد و سابقه پزشکی بیمار را بررسی کند. اگر این علائم مشکوک به تومور شوانوم باشند، تست‌های تشخیصی بیشتری انجام می‌شود.

یکی از اصلی‌ترین روش‌های تشخیصی، تصویربرداری مغزی از طریق ام آر آی است. این روش به دلیل دقت بالا، به‌طور گسترده‌ای برای تشخیص تومورهای شوانوم مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند تومورهای کوچک و بزرگ را شناسایی کند. سی تس اسکن نیز ممکن است برای ارزیابی دقیق‌تر ساختارهای استخوانی و بررسی میزان فشار تومور بر روی جمجمه و مغز انجام شود.

آزمایش‌های شنوایی، مانند آدیومتری، نیز می‌توانند کمک‌کننده باشند. این آزمایش‌ها به ارزیابی میزان کاهش شنوایی و تشخیص هرگونه اختلال در عملکرد عصب شنوایی کمک می‌کنند. در برخی موارد نادر، نمونه‌ برداری از تومور مغزی (بیوپسی) ممکن است ضروری باشد تا نوع دقیق سلول‌های توموری مشخص شود.

تشخیص به‌موقع شوانوم اهمیت بالایی دارد، زیرا می‌تواند از پیشرفت تومور و ایجاد عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. ترکیب روش‌های مختلف تشخیصی به پزشکان کمک می‌کند تا یک تشخیص دقیق و کامل داشته باشند و برنامه درمانی مناسب را برای بیمار تعیین کنند.

درمان تومور مغزی شوانوم به چه روش هایی انجام میشود ؟

درمان تومور مغزی شوانوم به عوامل مختلفی مانند اندازه تومور، محل قرارگیری آن، وضعیت کلی سلامت بیمار و علائمی که ایجاد کرده بستگی دارد. سه روش اصلی برای درمان این نوع تومور شامل جراحی، پرتودرمانی و نظارت دقیق است.

جراحی تومور مغزی یکی از رایج‌ ترین روش‌های درمانی برای تومورهای بزرگ یا تومورهایی است که باعث علائم قابل توجهی شده‌اند. در این روش، جراح تومور مغزی سعی می‌کند تومور را به‌طور کامل یا تا حد ممکن بردارد، بدون اینکه به اعصاب و ساختارهای حیاتی مغز آسیب وارد کند. با این حال، خطرات احتمالی مانند آسیب به عصب شنوایی یا تعادلی نیز وجود دارد که باید با دقت مورد توجه قرار گیرد.

پرتودرمانی تومور مغزی، یک گزینه درمانی غیرتهاجمی است که برای تومور های کوچک‌تر یا در مواردی که جراحی امکان‌پذیر نیست، استفاده می‌شود. این روش از پرتوهای متمرکز برای هدف‌گیری دقیق تومور استفاده می‌کند تا رشد آن را متوقف کند یا آن را کوچک‌تر کند، در حالی که بافت‌های سالم اطراف تا حد امکان حفظ می‌شوند.

نظارت دقیق، که به آن “مشاهده و انتظار” نیز گفته می‌شود، برای بیمارانی مناسب است که تومور آنها کوچک است و علائم شدیدی ندارند. در این روش، بیمار به طور منظم با استفاده از MRI و آزمایشات دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد تا هرگونه تغییر در اندازه تومور یا بروز علائم جدید به موقع شناسایی شود.

انتخاب روش درمانی مناسب به شرایط خاص هر بیمار بستگی دارد و تصمیم‌گیری باید با مشاوره تیم پزشکی متخصص انجام شود.

تومور مغزی سی پی انگل چیست ؟

تومور مغزی سی پی انگل (CP angle tumor) به توده‌هایی گفته می‌شود که در زاویه مخچه‌ای-پل مغزی (Cerebellopontine angle) شکل می‌گیرند. این ناحیه از مغز در محل اتصال بین مخچه و پل مغزی قرار دارد و محل عبور اعصاب مهمی است که مسئول عملکردهایی مانند شنوایی، تعادل و حرکت عضلات صورت هستند. شایع‌ترین نوع تومور در این ناحیه، شوانوم وستیبولار (یا همان نوروم آکوستیک) است، اما تومورهای دیگری مانند مننژیوم و اپاندیموم نیز ممکن است در این منطقه رشد کنند.

علائم تومور های سی پی انگل بسته به نوع و اندازه تومور متفاوت است، اما معمولاً با کاهش شنوایی در یک گوش، وزوز گوش، و سرگیجه همراه هستند. با رشد تومور، ممکن است فشار بر اعصاب مجاور افزایش یابد و علائمی مانند ضعف یا بی‌حسی صورت، مشکل در بلع، و حتی تغییرات در حرکت چشم‌ها ایجاد شود.

تشخیص تومورهای سی پی انگل اغلب از طریق تصویربرداری MRI انجام می‌شود که به پزشکان اجازه می‌دهد محل دقیق و اندازه تومور را تعیین کنند. درمان این تومورها ممکن است شامل جراحی برای برداشتن تومور، پرتودرمانی برای کوچک کردن آن یا نظارت دقیق باشد، بسته به نوع تومور و شدت علائم. به دلیل موقعیت حساس این ناحیه، درمان تومورهای سی پی انگل نیازمند دقت و مهارت بالای تیم پزشکی است تا از آسیب به ساختارهای حیاتی مغز جلوگیری شود.

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/schwannoma/cdc-20352974