بسیاری از افراد هستند که با وجود تحمل کمر درد و آگاهی از مشکلات دیسک کمر ، از انجام جراحی دیسک کمر خودداری می‌کنند و به نوعی از عوارض جراحی دیسک کمر وحشت دارند. آن‌ها ترجیح می‌دهند با استفاده از داروهای ضد التهاب و دیگر روش‌های تسکین درد، مشکل خود را به عقب بیندازند و زمانی دلیل را جویا شویم، متوجه می‌شویم که اغلب آنان پای صحبت افراد دیگری نشسته‌اند که تجربه موفقی از این عمل جراحی نداشته‌اند و مشکلات مخلتفی را پس از جراحی تجربه کرده‌اند یا درد آنان پس از مدتی به آن‌ها بازگشته است. در این مطلب قصد داریم درباره عوارض جراحی دیسک کمر، دلایل عدم موفقیت جراحی دیسک کمر در برخی افراد و همچنین باورهای اشتباهی که درباره عمل جراحی دیسک کمر رایج است، صحبت کنیم.
جراحی دیسک کمر چیست ؟
جراحی دیسک کمر که به آن دیسککتومی کمر نیز گفته می‌شود، نوعی جراحی است که طی آن، بخش کوچکی از دیسک بین مهره‌ای شما در ناحیه کمری ستون فقرات مورد عمل جراحی قرار می‌گیرد و طی این فرآیند، فشار وارده بر روی اعصاب و کانال نخاعی از بین می‌رود. البته عمل دیسک کمر ممکن است اهداف دیگری را دنبال کند. به عنوان مثال گاهی اوقات با هدف پیوند دیسک مصنوعی کمر انجام می‌گیرد و گاهی نیز ممکن است دلیل عمل حذف کیست در آن ناحیه یا خروج آب هسته دیسک نشت کرده به بیرون یا ترمیم دیسک پاره شده باشد.
در گذشته عمل‌های دیسک کمر همگی به صورت عمل باز انجام می‌شدند و روش‌هایی تهاجمی برای بهبود مشکلات ستون فقرات به شمار می‌رفتند. اما با رشد و توسعه تکنولوژی پزشکی، امروزه بسیاری از عمل‌های دیسک کمر به روش اندوسکوپی و با ایجاد حداقل جراحات بر روی پوست انجام می‌گیرند و بسیار کم تهاجم‌تر و کم خطر‌تر از روش‌های پیشین خواهند بود. عمل‌های جراحی لیزری دیسک کمر و بلاک عصبی نیز امروزه با همین روش و با حداقل جراحت بر روی بدن انجام می‌گیرد. بنابراین تجربیات پیشین عمل جراحی دیسک کمر با تجربیات امروزی می‌تواند تماماً متفاوت باشد.
عوارض جراحی دیسک کمر
عمل جراحی دیسک کمر نیز مانند هر عمل جراحی دیگری ممکن است عوارض جانبی خود را داشته باشد. این عوارض ممکن است در واکنش به داروهای بیهوشی یا بی‌حسی موضعی باشند. یا ممکن است به دلیل خطای پزشکی اتفاق بیفتند. اما بیشترین دلیل بروز عوارض جراحی دیسک کمر، عدم رعایت مراقبت های بعد از جراحی دیسک کمر است. این عمل جراحی از جمله عمل‌هایی است که نیاز به مراقبت ویژه پس از جراحی دارد. به همین دلیل عدم رعایت این نکات ممکن است خود عوارضی را برای شما به همراه داشته باشد. پیش از پرداختن به نکات مهم پس از جراحی دیسک کمر، بیایید نگاهی به تمام سناریوهای محتمل درباره عوارض پس از عمل جراحی داشته باشیم:
واکنش‌های احتمالی به داروی بیهوشی
با وجود توسعه و گسترش بی‌سابقه انواع داروهای بیهوشی موثر و کم خطر در جهان و وجود تست‌هایی برای شناسایی واکنش‌های احتمالی بدن بیمار، به شکل نادری ممکن است بدن انسان در برابر داروهای بیهوشی واکنش منفی نشان دهد. این مسئله مطلقاً به نوع عمل ارتباط نخواهد داشت و در هر عمل جراحی که به صورت بیهوشی کامل انجام شود، ممکن است به وقوع بپیوندد. این واکنش‌های منفی ممکن است شامل واکنش آلرژیک ریه به دارو باشد و عملکرد آن را مختل کند یا انواع حملات قلبی و عروقی را به همراه داشته باشد. البته که این موارد نادر هستند اما سناریوهای احتمالی به شمار می‌آیند. گاهی یک بیماری پنهان ممکن است وجود داشته باشد که شما و پزشکان‌تان از آن آگاه نباشید و به دلیل همان بیماری، بدن‌تان به داروی بیهوشی واکنش منفی نشان دهد. همچنین داروهای بیهوشی ممکن است بعد از عمل نیز مشکلاتی را در دفع و هاضمه برای شما ایجاد کنند که همگی جزو عوارض داروهای بیهوشی هستند.
عفونت
عفونت یکی از رایج‌ترین عوارض مشترک در تمامی عمل‌های جراحی است که ممکن است به دلیل استفاده از یک وسیله پزشکی غیر استریل یا ورود آلودگی به هر شکلی به داخل بدن اتفاق بیفتد. عفونت ممکن است حین عمل جراحی وارد بدن شود و همچنین ممکن است بعد از عمل جراحی و در حین مداوای جای عمل، سراغ زخم شما بیاید. برای اینکه بدن شما دچار عفونت حین عمل نشود، شرایط اتاق عمل جراحی و انجام عمل باید مطلوب باشد و برای عفونت پس از عمل، شما باید نکات لازم را رعایت کنید.
ترومبوز ورید عمقی (DVT)
این عارضه را می‌توان به زبان ساده، لختگی خون در عروق مورد جراحی واقع شده ذکر کرد. با اینکه جراحت عمل جراحی دیسک کمر در بسیاری موارد بسیار اندک است، اما به هر حال در همان شکاف‌های کوچک نیز عروقی تحت تاثیر قرار می‌گیرند که در زمان انعقاد مجدد، ممکن است دچار لختگی شوند و مشکلاتی را از قبیل آمبولی به همراه بیاورند.
پارگی دورا
دورال لایه‌ای نازک، عایق و دارای بافت کیسه‌‌ای است که دور تا دور کانال نخاعی را فرا گرفته و هم محافظی طبیعی برای رشته‌های عصبی درون آن به شمار می‌رود و هم از خروج مایع مغزی نخاعی جلوگیری می‌کند. در عمل جراحی ستون فقرات به دلیل نزدیکی بسیار زیاد به کانال نخاعی، همواره احتمال ایجاد جراحت در لایه دورال وجود دارد که در اغلب مواقع این پارگی در حین عمل شناسایی و ترمیم می‌گردد. اما اگر پارگی رخ دهد که از چشم پزشک دور بماند و ترمیم نگردد، ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد.
نشت مایع نخاعی
پارگی دورال در صورت دور ماندن از چشم تیم پزشکی می‌تواند منجر به خروج مایع نخاعی از کانال نخاعی شود که این امر می‌تواند به رشد کیست در ناحیه نخاعی یا حتی ایجاد خار استخوانی در همان نواحی منجر شود. خروج مایع نخاعی نشت کرده خود فرآیندی مجزا خواهد بود که دشواری‌های خاص خود را دارد؛ از این رو نشت مایع نخاعی از جمله عوارض سخت و ناگوار جراحی دیسک کمر به شمار می‌رود.
آسیب به اعصاب
رشته‌های عصبی نواحی ستون فقرات و کانال نخاعی، بسیار پیچیده و در هم تنیده هستند. عمل جراحی دیسک کمر در اغلب مواقع با هدف خارج کردن بخشی از دیسک که باعث فشار به همین رشته‌های عصبی شده انجام می‌گیرد. از این رو این احتمال وجود دارد که در حین جراحی، آسیبی ناخواسته به اعصاب فرد وارد شده و عوارضی نظیر مشکلات حرکتی، فلجی موضعی و حتی فلجی فک و صورت را برای وی به همراه داشته باشد.
مشکلات دفع
عمل جراحی دیسک کمر ممکن است در موارد نادری موجب پارگی شامه و در نتیجه احتباس ادرار یا مدفوع گردد. اختلال در دفع ادرار و یبوست در مدفوع ممکن است برخی از عوارض جانبی این عمل باشند که به مرور زمان و با دارو قابل درمان خواهند بود و جای نگرانی زیادی نیست.
بازگشت درد
بخشی از عوارض جراحی دیسک کمر، مربوط به ناموفق بودن این عمل جراحی است. به این صورت که پس از مدتی مشخص، دردهای قبلی مجدداً برگشته و شخص احساس می‌کند که این عمل، ناموفق بوده است. این امر گاهی ممکن است به دلیل فرسودگی و یا دژنراتیو شدن طبیعی دیسک اتفاق بیفتد و گاهی نیز ممکن است فتق پنهانی وجود داشته باشد که پس از عمل جراحی مجدداً سر باز کند. اما در اغلب مواقع، دلیل این امر عدم رعایت کافی نکاتی است که پزشک از بیمار می‌خواهد رعایت‌شان کند. وارد آوردن یک فشار کوچک و به ظاهر ناچیز که حتی ممکن است خود فرد نیز آن را حس نکند و مربوط به نشست و برخاست روزمره شخص باشد، می‌تواند گاهی مسئله حل شده در دیسک را مجدداً ایجاد نماید. بنابراین، رعایت نکات پس از جراحی دیسک گردن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
نکات پس از جراحی دیسک کمر
هر عمل جراحی نیازمند رعایت نکاتی پس از انجام عمل است که در دوران نقاهت درمان باید در نظر گرفته شوند. به خاطر داشته باشید که عمل‌های جراحی بدون رعایت این نکات در دوران نقاهت درمان در اکثر مواقع بی‌فایده خواهند بود؛ به‌خصوص اگر جراحی انجام شده مربوط به ستون فقرات و اندام‌های حرکتی باشد. بنابراین نکات فهرست شده در این مطلب و نکاتی که پزشک شما با توجه به شرایط‌تان به شما گوش‌زد می‌کند را حتماً به شکل تمام و کمال رعایت کنید.
- از زخم عمل خود به خوبی مراقبت کنید و مانع از عفونت آن شوید.
- تا ۵ روز پس از جراحی استحمام نکنید.
- از توالت فرنگی بجای ایرانی استفاده کنید.
- از بریس‌ها و نگهدارنده‌هایی که پزشک شما به شما تجویز کرده، به طور مداوم استفاده کنید.
- بر روی یک تشک سفت (ترجیحاً طبی) استراحت کنید.
- برای نشست و برخاست آسان‌تر، سعی کنید بر روی تخت خواب استراحت کنید.
- تا پایان دوران نقاهت از پله‌ای بالا و پایین نروید.
- تا پایان دوران نقاهت از رابطه زناشویی خودداری کنید.
- یک ماه پس از جراحی ورزش‌های سبکی مانند پیاده روی و شنا را جدی بگیرید.
- تا حداقل یک ماه، رانندگی نکنید.
- حداقل ۶ ماه پس از جراحی از بلند کردن اجسام سنگین و انجام کارهای سخت خودداری کنید.
- در دوران نقاهت مراقب افزایش وزن باشید؛ چرا که افزایش وزن ممکن است باعث آسیب دوباره به کمر شود.
جمع بندی و نتیجه گیری
عمل جراحی دیسک کمر نسبت به گذشته بسیار کم دردسرتر شده و از حیث تهاجمی بودن نیز، جزو عمل‌های کم تهاجمی به شمار می‌رود. با این حال عوارضی ممکن است پس از عمل گریبان افراد را بگیر که در صورت انتخاب بهترین جراح دیسک کمر و رعایت نکاتی که به شما ابلاغ می‌شود، این عوارض به حداقل خود کاهش خواهد یافت. سعی کنید در هر شرایطی نکات گفته شده را رعایت کنید و به بهترین جراح مغز و اعصاب خود در جهت تکمیل یک درمان ایده‌آل کمک کنید.